Geç Osmanlı Toplumunda Aşkın Kurucu Öğesi Olarak Mektup ve Fatma Cevdet Hanım'dan İhsan Bey'e "Yakılmamış Mektuplar"

Mektup, bir iletişim aracı olarak yüzlerce yıl varlığını korumuştur. Bilhassa yirminci yüzyılda müspet bilimlerde gözlemlenen yeniliklere değin mektup kamusal ve özel alanda iletişimi sağlamanın başat yolu olmuştur. Kamusal iletişim aracı olması dolayısıyla resmi yazışmaların temelini teşkil eden bir yazın türü olarak mektup, özel alan için de bireysel uzamın mahremiyetini kuran bir unsur olarak kullanılmıştır. Bu bakımdan, mektup türü içerik açısından bireylerin hususi yaşantılarındaki deneyimlerini ya da birbirlerine karşı besle- dikleri hisleri de içine alacak biçimde geniş bir satha yayılmıştır. Bu yazıda, bir söylem biçimi ve mahremiyeti ören sosyokültürel bir aygıt olarak Osmanlı aşk mektupları ele alınacaktır. Çalışmanın ana materyali ise 1920 yılında mektuplaşma yoluyla üç yıl sürecek bir aşk yaşayan Fatma Cevdet Hanım'dan İhsan Bey'e gönderilen mektuplar olacaktır.

Letter as the Building Block of Love in the Late Ottoman Empire and "Unburned Letters" from Fatma Cevdet Hanım to İhsan Bey

Letter has kept its existence along the ages as a means of communication. Particularly, until the scientific inventions of twentieth century, letter was the main way of communication in both private and public spheres. Letter not only constituted the foundation of formal correspondance as it was a medium of public communication but also was used as an element that constructed the privacy of individual space within the boundaries of the private realm. In this sense, letter has an immense area of effect in terms of containing the personal affairs or the feeling for each other. In this paper, Ottoman love letters will be analyzed as a discourse style and a social apparatus which help create individual intimacy. Main material of the paper will be the letters that had been sent by Fatma Cevdet Hanım to İhsan Bey for three years, beginning in 1920.

___

Alus, Sermet Muhtar. 30 Sene Evvel İstanbul 1900'lü Yılların Başlarında Şehir Hayatı. Haz. Faruk Ilıkan. İstanbul: İletişim Yayınları, 2005.

İmzasız. "Aşk Mektupları 1". Servet-i Fünun 36-920 (1 Kânunusani 1324).

İstekli, Bahtiyar. Fatma Cevdet Hanım'dan İhsan Bey'e Yakılmamış Mektuplar. Haz. İ. Bahtiyar İstekli. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2013.

Kierkegaard, Sören. Baştan Çıkarıcının Günlüğü. Çev. Süha Sertabiboğlu. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2013.

Macarthur, Elizabeth Jane. Extravagant Narratives: Closure and Dynamics in the Epistolary Form. Princeton: Princeton University Press, 1990.

Mehmed Ra'uf. Bir Zanbağın Hikâyesi. Basım yeri ve yılı yok.

Montagu, Lady. Türkiye Mektupları 1717-1718. Çev. Aysel Kurutluoğlu. İstanbul: Tercüman Yayınları, 1977.

Öncü, Hüseyin. "Bibliyoterapi Yönteminin Okullarda Psikolojik Danışma ve Rehberlik Amacıyla Kullanılması". Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi 16-1 (Nisan 2012).

Özburun, Serkan. Aşkoğrafya: Ünlülerden Seçme Aşk Mektupları. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2001.

Özburun, Serkan. Cumbalı Aşklar: Osmanlı Aşk Sanatı. İstanbul: Maviağaç Yayınları, 2005.

Özgül, M. Kayahan. "Çıkın-Mektup Yahut Bir Mâniniz Yoksa...". Hece Dergisi Mektup Özel Sayısı 114/115/116 (2006).

Rafet Naim, "Bir Aşk Mektubu", Servet-i Fünûn, cilt: 46, sayı: 1183 (23 Kânunusani 1329), s. 299

Reik, Theodor, Aşk ve Şehvet Üzerine: Romantik ve Cinsel Duyguların Psikanalizi. Çev: Ali Kılıçlıoğlu. İstanbul: Say Yayınları, 2006.

Sema, Sadri. Eski İstanbul Hatıraları. Haz: Ali Şükrü Çoruk. İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2008.

Tosun, Necip. "Aşk Mektupları Neyi Söyler?". Hece Dergisi Mektup Özel Sayısı 114/115/116 (2006).

Tuncel, Bedrettin. "Mektup Türü Üzerine". Tercüme: Mektup Özel Sayısı 77/80 (1964).

Yavuz, Hilmi, Alafrangalığın Tarihi: Geleneğin Tasfiyesi ya da Yeniden Üretilmesi. İstanbul: Timaş Yayınları, 2009.