Yeni Truva Atı: Sophokles’in Kral Oidipous Tragedyasında Dilin Rolü

Öz Bu makalenin amacı, Sophokles’in Kral Oidipous tragedyasının ilk kez İÖ 5. yüzyılın ikinci yarısında sahnelendiği sırada nasıl algılandığını araştırmaktır. Bunun için Aristoteles’in İÖ 4. yüzyılda bu tragedya hakkındaki yargıları askıya alınıp Homeros metinlerindeki Oidipous figürü ile Sophokles’in tragedyasındaki Oidipous figürü karşılaştırılmakta ve bu karşılaştırmanın ışığında Sophokles’in Kral Oidipous tragedyasıyla İÖ 5. yüzyılın ikinci yarısında Atina’nın toplumsal ve entelektüel ortamında hangi tartışmaya katıldığı ve orada nasıl bir tutum takınmış olabileceği sorgulanmaktadır. Çalışmada varılan sonuç, Homeros’taki Oidipous anlatısının tersine, Kral Oidipous tragedyasında Sophokles’in olay örgüsünü kehanetlerin üzerine kurarak dildeki bulanıklıklardan yararlandığı ve bu yolla insan aklının ve dilinin sınırlılığını izleyicilerine temsil etmeye çalıştığıdır.

Anahtar Kelimeler:

Tragedya, Sophokles, Aristoteles, Oidipous, Akıl, Kehanet, Dil

PDF

___

ARİSTOTELES (1997). Fizik, çev. Saffet Babür, YKY: İstanbul.

ARISTOTLE (1926). Rhetoric, trans. J. H. Freese, Harvard University Press.

ARISTOTLE (2012). Poetics. Editio Maior of the Greek Text with Historical Introductions and Philological Commentaries, ed. Leonardo Tarán & Dimitri Gutas, Leiden & Boston: Brill.

BEER, Josh (2012). “Oedipus Tyrannus”, Brill’s Companion to Sophocles, ed. Andreas Markantonatos, pp. 93-100, Leiden & Boston: Brill.

DIOGENES LAERTIOS (2003). Ünlü Filozofların Yaşamları ve Öğretileri, çev. Candan Şentuna, İstanbul: YKY.

ESKİ AHİT (2015). Kitabı Mukaddes Yayınları, İstanbul.

FAGAN, Patricia (2013). “The Apology and Oedipus”, Plato and the Tradition, pp. 81-95, Northwestern University.

GUTHRIE, W. K. C. (1975). The Greek Philosophers, Harper Torchbooks.

HERODOTOS (1920). Histories, trans. A. D. Godley, Harvard University Press.

HOMEROS (1992). Odysseia, çev. Azra Erhat ve A. Kadir, İstanbul: Can Yayınları.

KNOX, Bernard (1956). “The Date of the Oedipus Tyrannus”, American Journal of Philology, 77/1956: 133-147.

LAKS, André & Glenn W. MOST (2016). Les débuts de la philosophie, Fayard.

LIAPIS, Vayos (2012). “Oedipus Tyrannus,” Companion to Sophocles, pp. 84-97, Blackwell.

MORRISSEY, Christopher S. (2003). “Oedipus the Cliché: Aristotle on Tragic Form and Content”, Anthropoetics, 9(1)/2003, http://www.anthropoetics.ucla.edu/ap0901/oedipus.htm.

MİLLAS, Herkül (1992). “Yunanca’nın Türkçe Harflerle Yazılışı”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, 16(27)/1992: 189-197.

MÜLLER, Carl Werner (1984). Zur Datierung des sophokleischen Ödipus, Wiesbaden: Franz Steiner.

PLATO (1914). Phaidros, trans. H. N. Fowler, Harvard University Press.

PLATO (2017). Apology, trans. Christopher Emlyn-Jones, Harvard University Press.

SEXTUS EMPIRICUS (1949). Pros mathêmatikous, trans. R. G. Bury, Harvard University Press.

SOPHOCLES (1990). Fabulae, ed. H. Lloyd-Jones & N. G. Wilson, New York: Oxford.

SOPHOCLE (1932). Kral Edip, çev. Kemal Emin, İstanbul: Marifet Matbaası.

SOPHOKLES (1941). Kral Oidipus, çev. Bedrettin Tuncel, Ankara: Maarif Matbaası.

SOPHOKLES (2012). Kral Oidipus, çev. Vedii İlmen, İstanbul: Yaba Yayınları.

SOPHOKLES (2014). Kral Oidipus, çev. Cüneyt Çetinkaya, İstanbul: Bordo Siyah Yayınları.

THUCYDIDES (1919). History of the Peloponnesian War, trans. C. F. Smith, Harvard University Press.