Kaygı ve Tüketim: Modern Toplumda Benliğin Onarımı

Üretim teknolojilerinde meydana gelen gelişmelerin üretkenlik, verimlilik, karlılık artışı gibi sonuçlarının ekonomik ve sosyal yapıda neden olduğu dönüşüm, bireyin toplumsal yapılardan, kurumlardan ve büyük anlatılardan görece bağımsızlaşmasına ve haz odaklı bir tüketim kültürü içerisinde yaşamasına neden olmuştur. Bu özgürleşmenin birey üzerindeki yan etkisi ise artan bir yalnızlaşma ile birlikte hayata dair sorumlulukların tamamıyla bireye yüklendiği yeni bir kültürel örüntü olmuştur. Bu yeni kültürel yapının bireyin benliğinde açtığı yaraların yansıması ise kaygı duygusunda somutlaşmıştır. Kitle iletişimindeki muazzam artış ile birlikte sanal ortamda artan iletişim, bireyin anlamlı ötekiler dünyasını genişletirken, aynı zamanda onu her an takip eden ve takip edilen bir etkileşimsel sürece de sürüklemiştir. Böylece birey ötekinin gözünü her an yanında taşımaya gönüllü olmuştur. Diğer bir ifadeyle toplumsal etkileşimin genişleyen uzamı ve artan tüketim baskısı ile birlikte birey, artık hiçbir mekân ve zamanda yalnız değildir. Bu kapsamda çalışma, tüketim toplumu kavramı çerçevesinde bireyin maruz kaldığı tüketim baskısının, modern toplumun kaygı yüklü pratiklerine karşı bir tepki olarak işlevselleştiği iddiası noktasında temellenmektedir. Çalışmanın diğer bir iddiası ise tüketimin kaygıyı bastırma açısından geçici bir tatmin sağladığı noktasındadır. Son tahlilde çalışma, sosyolojik ve psikolojik yaklaşımlar çerçevesinde kaygı duygusunu, tüketim tercihleri üzerinden incelemeyi hedeflemiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kaygı, Benlik, Tüketim ve Medya

Anxiety and Consumption: Repairing the Self in Modern Society

The transformation of the economic and social structure caused by the results of the developments in production technologies such as productivity, efficiency and profitability has caused the individual to become relatively independent from social structures, institutions and grand narratives and to live in a pleasure-oriented consumption culture. The side effect of this emancipation on the individual has been a new cultural pattern in which the responsibilities of life are fully attributed to the individual, with an increasing isolation. The reflection of the wounds caused by this new cultural structure on the individual's self has become concrete in the feeling of anxiety. With the enormous increase in mass communication, the increasing communication in the virtual environment has expanded the world of meaningful others, while also dragging the individual into an interactive process that is followed and followed at all times. Thus, the individual volunteered to carry the other's eye with him at all times. In this context, the study is based on the claim that the consumption pressure that the individual is exposed to within the framework of the concept of consumer society becomes functional as a reaction to the anxious practices of modern society.

Keywords:

Anxiety, Self, Consumption and Media,

PDF

___

Aydın, R. (2021). Üniversite Öğrencilerinin Tüketim Tercihleri: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi ve Çankaya Üniversitesi Örnekleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi.
Bauman, Z. (2017). Kimlik. (Çev. M. Hazır). Ankara: Heretik Yayınları.
Berger, A. A. (2014). Kültür Eleştirisi. (Çev. Özgür Emir). 2. Baskı. İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
Berardi, “Bifo”. F. (2012). Ruh İşbaşında. (Çev. F. Genç). İstanbul: Metis Yayınevi.
Bocock, R. (1997). Tüketim. (Çev. İrem Kutluk). 1. Baskı. Dost Kitabevi Yayınları.
Botton, A. D. (2018). Statü Endişesi. (Çev. A. S. Bayer). 11. Baskı. İstanbul: Sel Yayıncılık.
Bowie, M. (2007). Lacan. (Çev. V. P. Şener). Ankara: Dost Kitabevi.
Bruckner, P. (2006). Masumiyetin Ayartıcılığı. (Çev. H. Tuncer). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Chodorow, N. J. (2007). Duyguların Gücü. (Çev. J. Ö. Dirlikyapan). İstanbul: Metis Yayınları.
Chul Han, B. (2018). Şeffaflık Toplumu. (Çev. H. Barışcan). 3. Baskı. İstanbul: Metis Yayıncılık.
Dağ. İ. (2019). Kaygı. Doğu Batı Dergisi. 6. Baskı. Sayı:6. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
Deleuze, G. ve Guattari, F. (2012). Anti-Ödipus Kapitalizm ve Şizofreni. (Çev. F. Ege, H. Erdoğan ve M. Yiğitalp). Ankara: Bilim ve Sosyalizm Yayınları. Demirtaş, M. (2017). Arzu Politikası. İstanbul: Otonom Yayıncılık.
Deren, S. (2019). Kaygı. Doğu Batı Dergisi. 6. Baskı. Sayı:6. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
Deveci, C. (2019). Kaygı. Doğu Batı Dergisi. 6. Baskı. Sayı:6. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
Elias, N. (2017). Uygarlık Süreci II. (Çev. E. Özbek). 7. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları.
Elliott, A. (2017). Çağdaş Sosyal Teoriye Giriş. (Çev. S. Taşdemir ve diğerleri). Ankara: Dipnot Yayınları.
Featherstone, M. (2013). Postmodernizm ve Tüketim Kültürü. (Çev. M. Küçük). 3. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Freud, S. (2019). Uygarlığın Huzursuzluğu. (Çev. H. Barışcan). 7. Baskı. İstanbul: Metis Yayınları.
Fromm, E. (2019). Sahip Olmak ya da Olmak. (Çev. B. Güvenç). 7. Baskı. İstanbul: Say Yayınevi.
Gödelek, K. (2008). “Kierkegaard’ın İnsan Görüşü”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 1(5), 357-371.
Güleç, N. (2018). Erken Dönem ve Kaygılar. Psikanaliz Yazıları Dergisi. Sayı: 37. İstanbul: Bağlam Yayıncılık,71-84.
Habip, B. (2019). Kültür ve Psikanaliz. 1. Baskı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Heidegger, M. (2019). Varlık ve Zaman. (Çev. K. H. Ökten). 3. Baskı. İstanbul: Alfa Yayınevi.
Hekimoğlu, E. C. ve Bilik, M. Z. (2020). Freud’dan Lacan’a Kaygı. AYNA Klinik Psikoloji Dergisi. 7(3), 336 – 367.
Honneth, A. (1995). The Struggle for Recognition: The Moral Grammar of Social Conflicts. Cambridge: Polity Press.
Honneth, A. (2018). Bizdeki Ben: Tanınma Teorisi Üzerine İncelemeler. (Çev. Ö. Aktok). İstanbul: İthaki Yayınları.
Höijer, B. (1992). Socio-Cognitive Structures and Television Reception. Media, Culture and Society. Sayı:14, 583-603.
Kısa, C. (2013). Nesne İlişkileri Kuramı ve Tanrı Tasavvuru. Yayınlanmış Doktora Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kierkegaard, S. (1990). Korku ve Titreme. (Çev. N. E. Düzen). İstanbul: Ara Yayıncılık.
Kierkegaard, S. (1997). Ölümcül Hastalık Umutsuzluk. (Çev. M. M. Yakupoğlu). 1. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Kierkegaard, S. (2006). Kaygı Kavramı. (Çev. T. Armaner). 3. Baskı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Le Breton, D. (2016). Bedene Veda. (Çev. A. U. Kılıç). İstanbul: Sel Yayıncılık.
Maeillo, S. (1995). The Sound Object: A Hypothesis About Prenatal Auditory Experience and Memory. Journal of Child Psychotherapy. 21(1), 23-41.
Mark, D. C. (2016). Axel Honneth, the Struggle for Recognition. (Ed. Jacob T. Levy). The Oxford Handbook of Classics in Contemporary Political Theory,1-18.
McCracken, G. (1988). Culture and Consumption: New Approaches to the Symbolic Character of Consumer Goods. Bloomington: Indiana University Press.
Miller, G. (2012). Tüketimin Evrimi. (Çev: G. Vardar). İstanbul: Alfa Bilim Yayın.
Önderman, M. (2020). Utanç: Sosyo-Kültürel Bir Fenomen. İstanbul: Vakıfbank Kültür Yayınları.
Özcan, C. (2018). Gerçeğin Eşiğindeki Kaygı. Psikanaliz Yazıları Dergisi. Sayı: 37. İstanbul: Bağlam Yayıncılık,95-104.
Ritzer, G. ve Stepnisky, J. (2014). Sosyoloji Kuramları. (Çev. H. Hülür). 9. Baskı. Ankara: De Ki Yayıncılık.
Robins, K. (2013). İmaj: Görmenin Kültür ve Politikası. (Çev. N. Türkoğlu). 2. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Rousseau, J. J. (1968). İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı. (Çev. E. Başar). Ankara: Anadolu Yayınları.
Salecl, R. (2016). Seçme İkilemi. (Çev. B. E. Aksoy). 3. Baskı. İstanbul: Metis Yayınları.
Salecl, R. (2018). Kaygı Üzerine. (Çev. B. E. Aksoy). 2. Baskı. İstanbul: Metis Yayınları.
Taburoğlu, Ö. (2016). Resim, Söz ve Yazı. 2. Baskı. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
Taburoğlu, Ö. (2019). Vicdan: Kendi Olma Biçimleri. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
Weinstein, D. ve Weinstein, M. A. (2011). Çatışmanın Boyutları: Georg Simmel ve Modern Yaşam. (Ed.J. Ö. Dirlikyapan). Georg Simmel. (Çev. Y. Çınar ve diğerleri). İstanbul: Doğu Batı Yayınları.
Woodward, I. (2016). Maddi Kültürü Anlamak. (Çev. F. B. Aydar). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.