Hızır DİNLER, Fatma Nilgün CEVHER KALBURAN

Şiir Odaklı Destekleyici Eğitim Programının Okul Öncesi Dönemi Çocuklarının Fonolojik (Sesbilgisel) Farkındalıklarına Etkisi1

Araştırmanın amacı okul öncesi dönemdeki çocuklara yönelik hazırlanan Şiir Odaklı Destekleyici Eğitim Programının (ŞODEP) çocukların fonolojik farkındalık becerileri üzerindeki etkisini incelemektir. Okul öncesi çağındaki çocukların fonolojik farkındalıklarını desteklemek için sesbirim farkındalığı, ritmik söyleyiş ve ses oyunları kullanılarak şiir destekli bir eğitim programı geliştirilmiştir. ŞODEP'in etkinlik planları, fonolojik farkındalık becerilerini içeren sözcük farkındalığı, hece farkındalığı, uyak farkındalığı ve sesbirim farkındalığı aşamalarını kapsamaktadır. Ayrıca ŞODEP'in etkinlikleri düzenlenirken, çocukların daha aktif katılabileceği oyun temelli etkinlikler ve küçük gruplar şeklinde uygulamaya uygun olmasına özen gösterilmiştir. Araştırmada, öntest - sontest kontrol gruplu yarı deneysel desende çalışılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, 2017-2018 öğretim yılının bahar döneminde Denizli il merkezinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilkokullar bünyesindeki ana sınıfları arasından kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. Deney grubunda 16, kontrol grubunda 16 olmak üzere toplam 32 çocuk araştırmaya katılmıştır. Veri toplama aracı olarak "Genel Bilgi Formu" ve "Yangın Erdoğan Erdoğan Fonolojik Farkındalık Ölçeği" (YEEFFÖ) kullanılmıştır. Deney ve kontrol gruplarına öntest uygulandıktan sonra deney grubuna sekiz hafta boyunca ŞODEP uygulanmıştır. ŞODEP'in uygulanmasının ardından deney ve kontrol grubundaki çocuklara sontest uygulanmıştır. Araştırma sonucunda deney grubu lehine hem fonolojik farkındalık toplam puanında hem de ölçeğin tüm alt boyut puanlarında anlamlı düzeyde bir farklılık görülmüştür. Sontest uygulamasından dört hafta sonra deney grubuna uygulanan kalıcılık testi anlamlı düzeydeki farklılığı destekler niteliktedir. Bu sonuç ŞODEP'in fonolojik farkındalık becerilerini geliştirmede etkili olduğunu göstermektedir.

The Effect of Poetry Focused Supportive Educational Program to Preschool Children's Phonological Awareness

The study aims to examine the effect of the Poetry Focused Supportive Educational Program (PFSEP), which was prepared for preschool children, on children's phonological awareness skills. In order to support the phonological awareness of preschool children, poetry focused educational program was developed using phoneme awareness, rhythmic utterance and sound games. PFSEP's activity plans cover the phases of word awareness, syllable awareness, rhyme awareness and phoneme awareness, including phonological awareness skills. In addition, while organizing the activities of the PFSEP, care was taken to ensure that it is suitable for practice in the form of play-based activities and small groups in which children can participate more actively. In the research, the pretest-posttest control group was studied in a quasi-experimental design. The research study group was determined by using the easily accessible sampling method among the preschool within the primary schools affiliated to the Ministry of National Education in the city center of Denizli in the spring term of the 2017-2018 academic year. A total of 32 children, 16 in the experimental group and 16 in the control group, participated in the study. "General Information Form" and "Yangın Erdoğan Erdoğan Phonological Awareness Scale" (YEEPAS) were used as data collection tools. After the pretest was applied to the experimental and control groups, the PFSEP was implemented in the experimental group for eight weeks. After applying the PFSEP, the posttest was administered to the children in the experimental and control groups. As a result of the research, there was a significant difference in favor of the experimental group in the total phonological awareness score and all sub-dimension scores of the scale. The retention test applied to the experimental group four weeks after the post-test supports the significant difference. This result shows that the PFSEP is effective in improving phonological awareness skills.

PDF

___

Akgün, E., Yarar, M. & Dinçer, Ç. (2011). Okul öncesi öğretmenlerin sınıf içi etkinliklerde kullandıkları sınıf yönetimi stratejilerinin incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(3), 1-9. http://pegem.net/dosyalar/dokuman/125894-20111014105346-akgun-yarar.pdf
Akbaba-Altun, S., Çetin, Ö. Ş. & Bay, D. N. (2014). Okul öncesi dönemdeki çocukların yazma becerilerinin gelişimsel özelliklerinin incelenmesi. Elementary Education Online, 13(2), 564-576. http://ilkogretim-online.org.tr/index.php/io/article/view/2119/1953
Akgün, E., Yarar, M. & Dinçer, Ç. (2011). Okul öncesi öğretmenlerin sınıf içi etkinliklerde kullandıkları sınıf yönetimi stratejilerinin incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(3), 1-9. http://pegem.net/dosyalar/dokuman/125894-20111014105346-akgun-yarar.pdf
Aksan, D. (1993). Şiir dili ve Türk şiir dili: Dilbilim açısından bakış̧. Ankara: Arkadaş̧Kültür Merkezi.
Akyüz, E. & Doğan, Ö. (2019). The development of emergent literacy skills during preschool period: a sample of 36-71 month-old turkish children. Eğitim ve Bilim, 44(199), 1-30. doi: 10.15390/EB.2019.7956
Albreclıt, K., & Miller, L. G. (2000). The comprehensive toddler curriculum. New York: Teachers Collage Press.
Altun, S. A., Çetin, Ö. S. & Bay, D. N. (2014). Okuma yazmaya hazırlık çalışmalarına yönelik öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 244-263. http://pegem.net/dosyalar/dokuman/139053-20140131133223-14.pdf
Aral, N. & Yaşar, M. C. (2010). Yaratıcı düşünme becerilerinde okul öncesi eğitimin etkisi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 3(2), 201-209. http://www.ajindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423908023.pdf
Arat, R. R. (1986). Eski Türk şiiri. Ankara: Türk Tarih Kurumu. Başer, F. A. (2004). Müziğin okul öncesi dönemde çocuk gelişimine katkısı. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 271-284. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/115743
Bay, N. D. (2008). Ana sınıfı öğretmenlerinin okuma yazmaya hazırlık çalışmalarına ilişkin yeterlilik algılarının belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi). Ulusal Tez Merkezi veri tabanından erişildi (218892).
Bayraktar, V. (2013). Okuma-yazmaya hazırlık eğitim programının anasınıfına devam eden 6 yaş grubu çocukların yazı farkındalığı becerilerine ve ilkokul birinci sınıftaki ses farkındalığı ve okuma-yazma becerilerine etkisinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Ulusal Tez Merkezi veri tabanından erişildi (328869).
Bdeir, M., Bahous, R., & Nabhani, M. (2020). Improving reading readiness in preschool children through early phonological awareness interventions. Education 3-13, 1-13. doi: 10.1080/03004279.2020.1851740
Beyatlı, Y.K. (1949). Dergâhtan bu yana kafiye. İstanbul: Şadırvan. Bilen, S. & Canakay, E. U. (2006). Okul öncesi müzik eğitiminde Orff öğretisinin müziksel beceriler üzerindeki etkileri. Eurasian Journal of Educational Research, (22), 48-60. https://eds.p.ebscohost.com/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=365f9105-71d1-4d2d-a6ec0dc87b6b9e8c%40redis
Bryant, P. E., Bradley, L., Maclean, M., & Crossland, J. (1989). Nursery rhymes, phonological skills and reading. Journal of Child Language, 16(2), 407-428. https://www.cambridge.org/core/journals/journal-of-child-language/article/abs/nursery-rhymes-phonological-skills-andreading/53EE25F1E011C8090E659A8FABBB209E
Bryant, P. E., Maclean, M., Bradley, L. L., & Crossland, J. (1990). Rhyme and alliteration, phoneme detection and learning to read. Developmental Psychology, 26(3), 429-438. https://psycnet.apa.org/buy/1990-19423-001
Brynildssen, S. (2000). Vocabulary's influence on successful writing. http://www.learn2study.org/teachers/vocab.htm
Carroll, J. (2001). The development of phonological awareness in preschool children. (Doktora tezi). Proquest Dissertations and Thesis Global veri tabanından erişildi (U167312).
Cevher-Kalburan, N. (2014). Okul öncesi dönem çocuklarının dış mekânda oyun fırsatları ve ebeveyn görüşleri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 32, 113-135. doi: 10.21560/spcd.21616
Chard, D. J., & Dickson, S. V. (1999). Phonological awareness instructional and assessment guidelines. Intervention in School and Clinic, 34, 261- 270. doi: 10.1177/105345129903400502
Chomsky, N. (2018). Dil ve zihin 3.Edisyon. (Çev. Kocaman, A). (Özgün Basım Tarihi: 2006). Ankara: Bilgesu.
Çağdaş, A. & Seçer, Z. (2006). Anne-baba eğitimi. Ankara: Kök.
Çakmak, Ö. Ç. (2010). Okul öncesi eğitim kurumlarında aile katılımı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 1-18. doi: 10.11616/AbantSbe.256
Çelenk, S. (2007). İlkokuma yazma programı ve öğretimi. Ankara: Maya Akademi.
Çelenk, S. (2008). İlköğretim okulları birinci sınıf öğrencilerinin ilkokuma ve yazma öğretimine hazırlık düzeyleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 83-90. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/16607
Dölek, O. & Hamzadayı, E. (2016). Akran etkileşimine dayalı yazma etkinliklerinin 7.sınıf öğrencilerinin yazılı anlatım becerileri üzerindeki etkisi. Turkish Studies, 11(3), 966-980. doi: 10.7827/TurkishStudies.9230
Eliason, C., & Jenkins, L. (2003). A practical guide to early childhood curriculum. Ohio: Merrill Prentice Hall.
Erdoğan, Ö. (2009). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin fonolojik farkındalık becerileri ile okuma ve yazma becerileri arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi). Ulusal Tez Merkezi veri tabanından erişildi (257539).
Erdoğan, Ö. (2011). İlk okuma-yazma süreci için önemli bir beceri: fonolojik farkındalık. Eğitim Fakültesi Dergisi 24(1), 161-180. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/153435
Erdoğan, Ö. (2012). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin fonolojik farkındalık becerileri ile okuma ve yazma becerileri arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 37(166), 41-51. http://eb.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/1008/437
Erdoğan, T., Özen Altınkaynak, Ş. & Erdoğan, Ö. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin okuma-yazmaya hazırlığa yönelik yaptıkları çalışmaların incelenmesi. İlköğretim Online, 12(4), 1188-1199. https://eds.p.ebscohost.com/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=f52eccc5-87c8-496f8ac6-47dfb78bd057%40redis
Ergül, C., Karaman, G., Akoğlu, G., Tufan, M., Sarıca, A. D. & Kudret, Z. B. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin ‘erken okuryazarlık’ kavramına ilişkin bilgi düzeyleri ve sınıf uygulamaları. İlköğretim Online, 13(4), 1449- 1472. http://ilkogretimonline.org.tr/index.php/io/article/view/1351/1207
Erol, A. (2002). Şiir ve musiki. İlmî Araştırmalar: Dil, Edebiyat, Tarih İncelemeleri, 14, 53-60.
Erten, S. (2004). Çevre eğitimi ve çevre bilinci nedir, çevre eğitimi nasıl olmalıdır? Çevre ve İnsan Dergisi, 65(66), 1-13. https://gavsispanel.gelisim.edu.tr/Document/ezozer/20190923145207313_1995812a-f88e-4958-a6d8-cd23b9f02599.pdf
Erten, S. (2005). Okul öncesi öğretmen adaylarında çevre dostu davranışların araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28), 91-100. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/87717
Fernandez, S. (2018). Music and brain development. Pediatric Annals, 47(8), 306-308. doi: 10.3928/19382359-20180710-01
Flett, A., & Conderman, G. (2002). Promote phonemic awareness. Intervention in School and Clinic, 37, 242-245. doi: 10.1177/105345120203700409
Fox, D. B. (2000). Music and the baby's brain early experiences: Do young children benefit from early childhood music instruction? Here is a research-based answer. Music Educators Journal, 87(2), 23-50. doi: 10.2307/3399644
Gillon, G. T. (2004). Phonological awareness: From research to practice. New York: Guilford. Golova, N., Cala Cala, L. F., & High, P. C. (2016). Promoting early literacy in the pediatrician’s office: what have we learned? Clinical Review, 23(6), 259-264. doi: 10.1542/peds.2009-1207
Goswami, U. (1993). Towards an interactive model of reading development: decoding vowel graphemes in beginning reading. Journal of Experimental Child Psychology, 56, 443–475. doi: 10.1006/jecp.1993.1044
Goswami, U., & Bryant, P. E. (2016). Phonological skills and learning to read. London: Routledge.
Göktaş, İ. (2015). Aile katılımı ve sosyal beceri eğitimi programlarının tek başına ve birlikte 4-5 yaş çocuklarının sosyal becerileri ve anne-çocuk ilişkileri üzerindeki etkisinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Ulusal Tez Merkezi veri tabanından erişildi (407006).
Gönen, M., Ünüvar, P., Bıçakçı, M., Koçyiğit, S., Yazıcı, Z., Orçan, M. & Özyürek, A. (2010). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin dil etkinliklerini uygulama biçimlerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 23-40.
https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/181293 Groth, K. (2020). In what ways can phonemic awareness skills be targeted strategically in early childhood classrooms to support healthy developmental growth? (Yayımlanmamış Doktora tezi). DigitalCommons@CSP veri tabanından erişildi.
Güdek, B. & Öziskender, G., (2013). Orff yaklaşımı ile yapılan okul öncesi müzik eğitiminin öğrencilerin sosyal becerilerinin gelişimine etkileri. Turkish Studies, 8(3), 213-232.
https://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423933027.pdf Güler, T. (2009). Ekoloji temelli bir çevre eğitiminin öğretmenlerin çevre eğitimine karşı görüşlerine etkileri. Eğitim ve Bilim, 34(151), 30-43. http://eb.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/606/85
Güleryüz, H. (2002). Yaratıcı çocuk edebiyatı. Ankara: Pegem Yayıncılık Güneş, F. (2010). Ninnilerin çocukların dil ve zihinsel gelişimine etkisi. Journal of World of Turks, 2(3), 27-38.
http://dieweltdertuerken.org/index.php/ZfWT/article/view/183/f_gunes Hempenstall, K. (2003). Phonemic awareness: What does it mean? Erişim adresi: https://web.archive.org/web/20080216074744/http://www.ednews.org/articles/523/1/phonemic-awareness-what-does-itmean/page1.html
Hempenstall, K. (2015a). Phonemic awareness: Yea, nay? Learning Difficulties Australia Bulletin, 47(1), 19-24. http://www.iferi.org/wpcontent/uploads/2017/07/Hempenstall-on-Phonemic-awareness-Pt-1-from-LDA-Bulletin-Volume-47-No-1-Autum-2015.pdf
Hempenstall, K. (2015b). Phonemic awareness: Yea, nay? (Part 2). Learning Difficulties Australia Bulletin, 47(2). http://www.iferi.org/wpcontent/uploads/2017/07/Hempenstall-on-Phonemic-Awareness-Pt-2-from-LDA-Bulletin-Vol-47-No-2-Winter-2015.pdf
Hulme, C., & Nation, K. (1997). Phonemic segmentation, not onset‐rime segmentation, predicts early reading and spelling skills. Reading Research Quarterly, 32(2), 154-167. doi: 10.1598/RRQ.32.2.2
Kalaycı, Ş. (2010), Faktör analizi, (Ed. Şeref Kalaycı), Spss Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara: Asil Yayınları.
Karakelle, S. (1998). İlkokuma becerisinin kazanılmasını etkileyen bilişsel faktörler. (Yayımlanmamış Doktora tezi). Ulusal Tez Merkezi veri tabanından erişildi (73539).
Karaman, G. (2006). Anasınıfına devam eden farklı sosyokültürel seviyedeki çocukların fonolojik duyarlılıklarının incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). https://tezarsivi.com/anasinifina-devam-eden-farkli-sosyo-kulturel-seviyedeki-cocuklarin-fonolojik-duyarliliklarinin-incelenmesi
Karaman, G. (2015). Erken okuryazarlık becerilerinin tarihsel gelişimi, kuramsal temelleri ve kapsamı. Z. Fulya Temel (Ed.), Her Yönüyle Okul Öncesi Eğitimi (s. 18-30). Ankara: Hedef Yayıncılık.
Kartal, H. & Güner, F. (2017). Okul öncesi eğitim programı etkinlik kitabındaki etkinliklerin ses bilgisi farkındalığı açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(1), 14-30. https://www.anadiliegitimi.com/tr/pub/aded/issue/27388/269445
Kaya, M. (2013). Okuma-yazma öğretiminde şiir. Dil ve Edebiyat Dergisi, 10(1), 49-96. http://ded.mersindilbilim.info/en/download/articlefile/182656
Kıbrıs, İ. (2008). Okuma ve yazma çalışmalarında şiir etkinliklerinden nasıl yararlanılabilir? Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 53-66. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/16605
Kjeldsen, A. C., Saarento-Zaprudin, S. K., & Niemi, P. O. (2019). Preschool training in phonological awareness: Fluency and comprehension gains are greatest for readers at risk in grades 1 through 9. Journal of Learning Disabilities, 52(5), 366-382. doi: 10.1177/0022219419847154
Kol, S. (2011). Erken çocuklukta bilişsel gelişim ve dil gelişimi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(21), 1-21. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/115636
Kruse, L. G., Spencer, T. D., Olszewski, A., & Goldstein, H. (2015). Small groups, big gains: Efficacy of a tier 2 phonological awareness intervention with preschoolers with early literacy deficits. American Journal of Speech-Language Pathology, 24(2), 189-205. doi: 10.1044/2015_AJSLP-14-0035
Lim, C.T., & Chew, F.P. (2017, Temmuz). Using poems in increasing phonological awareness among children. The 6th International Congress on Interdisciplinary Behavior and Social Science 2017 (ICBSOS 2017) konferansında sunulan bildiri, Bali, Endonezya.
Lordier, L., Meskaldji, D. E., Grouiller, F., Pittet, M. P., Vollenweider, A., Vasung, L., Borradori-Tolsa, C., Lazeyras, F., Grandjean, D., Van De Ville, D., & Hüppi, P. S. (2019). Music in premature infants enhances high-level cognitive brain networks. Proceedings of the National Academy of Sciences, 116(24), 12103-12108. doi: 10.1073/pnas.1817536116
Lundberg, I., Larsman, P., & Strid, A. (2012). Development of phonological awareness during the preschool year: The influence of gender and socio-economic status. Reading and Writing: An Interdisciplinary Journal, 25(2), 305-320. doi: 10.1007/s11145-010-9269-4
M.E.B. (2013). Okul Öncesi Eğitim Programı. https://tegm.meb.gov.rr/dosya/okuloncesi/ooproram.pdf
Maclean, M., Bryant, P., & Bradley, L. (1987). Rhymes, nursery rhymes, and reading in early childhood. Merrill-Palmer Quarterly, 33(3), 255- 281. https://www.jstor.org/stable/23086536
Meriç, C. (2004). Bu ülke. İstanbul: İletişim.
Morais, J. (1991). Phonological awareness: A bridge between language and literacy. https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-4612- 3010-6_2
Nicolopoulou, A. (2004). Oyun, bilişsel gelişim ve toplumsal dünya: Piaget, Vygotsky ve sonrası. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 137-169. doi: 10.1501/Egifak_0000000100
Oğuzkan, A. F. (2013). Çocuk edebiyatı. Ankara: Anı Yayıncılık.
Opitz, M. F. (2000). Rhymes and reasons: Literature and language play for phonological awareness. New Hampshire, Portsmouth: Heinemann Publishing.
Ozaner, F. S. (2004, Ekim). “Türkiye’de okul dışı çevre eğitimi ne durumda ve neler yapılmalı?” V.Ulusal Ekoloji ve Çevre Kongresi konferansında sunulan bildiri, Türkiye, Bolu.
Ömeroğlu, E. (1994). Ailenin çocuğun eğitimine katılımı. Okul Öncesi Eğitimi, 47(3), 39-44.
Önal, M. N. (2002). Türkçe’nin eğitimi ve öğretiminde oyun tekerlemelerinin yeri ve önemi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(9). https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/217171.
Önkaş, N. A. (2009). Çocuk edebiyatı kitaplarında şiirin yeri. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (23), 1-12. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/217267
Özsoy, S., & Özsoy, G. (2013). Eğitim araştırmalarında etki büyüklüğü raporlanması. İlköğretim Online, 12(2), 334-346.
Parpucu, N. (2017). Seslerin renkli dünyası programının okul öncesi çocukların fonolojik farkındalık becerileri üzerindeki etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi). Ulusal Tez Merkezi veri tabanından erişildi (432427).
Pfost, M., Blatter, K., Artelt, C., Stanat, P., & Schneider, W. (2019). Effects of training phonological awareness on children's reading skills. Journal of Applied Developmental Psychology, 65, 101067. doi: 10.1016/j.appdev.2019.101067
Piasta, S. B. (2016). Current understandings of what works to support the development of emergent literacy in early childhood classrooms. Child Development Perspectives, 10(4), 234-239. doi: 10.1111/cdep.12188
Pullen, P. C., & Justice L. M. (2003). Enhancing phonological awareness, print awareness, and oral language skills in preschool children. Intervention in School and Clinic, 39, 87-98. doi: 10.1177/10534512030390020401
Ratcliff, N. (2008). Family Involment in Early Childhood Education. Wiseman, D. (Ed.), The American Family: Understanding its Changing Dynamics and Place in Society (s. 129 - 144). Springfield: Charles C.Thomas Publish House.
Richgels, D. J., Poremba, K. J., & Mcgee, L. M. (1996). Kindergartners talk about print: Phonemic awareness in meaningful contexts. The Reading Teacher, 49(8), 632–642. https://www.jstor.org/stable/20201685
Schellenberg, E. G. (2006). Long-term positive associations between music lessons and IQ. Journal of Educational Psychology, 98(2), 457-468. https://psycnet.apa.org/buy/2006-06234-014
Senemoğlu, N. (1994). Okulöncesi eğitim programı hangi yeterlikleri kazandırmalıdır? Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 21-30. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/88199
Sevinç, M. (2003). Okul öncesi dönemde okuma yazma kavramlarının gelişimi. M. Sevinç (Ed.), Erken çocuklukta gelişim ve eğitimde yeni yaklaşımlar (s. 177-183). İstanbul: Morpa.
Skibbe, L. E., Gerde, H. K., Wright, T. S., & Samples-Steele, C. R. (2016). A content analysis of phonological awareness and phonics in commonly used Head Start curricula. Early Childhood Education Journal, 44(3), 225-233. doi: 10.1007/s10643-015-0703-8
Soto, X., Olszewski, A., & Goldstein, H. (2019). A Systematic review of phonological awareness ınterventions for latino children in early and primary grades. Journal of Early Intervention, 41(4), 1-26. doi: 10.1177/1053815119856067.
Sönmez, E., Haznedar, B. & Babür, N. (2017, Mayıs). Fonolojik Farkındalık ve Sözcük Bilgisinin Yazma Becerisi Üzerindeki Etkisi. 30. Ulusal Dilbilim Kurultayı konferansında sunulan bildiri, Türkiye, Ankara.
Sönmez, V. (2005). Bilimsel araştırmalarda yapılan yanlışlıklar. Eurasian Journal of Educational Research, 18, 236-252. https://eds.s.ebscohost.com/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=8f0105ad-4730-4be1-a77a-99a3d1e24318%40redis
Stahl, S. A., & Murray, B. A. (1994). Defining phonological awareness and its relationship to early reading. Journal of Educational Psychology, 86(2), 221-234. https://psycnet.apa.org/buy/1994-39237-001
Steinbrink, C., Knigge, J., Mannhaupt, G., Sallat, S., & Werkle, A. (2019). Are temporal and tonal musical skills related to phonological awareness and literacy skills?–Evidence from two cross-sectional studies with children from different age groups. Frontiers in Psychology, 10, 805. doi: 10.3389/fpsyg.2019.00805
Strom, C. H., & Neuman, S. B. (2016). Seizing the sounds: Considering phonological awareness in the context of vocabulary instruction. Interventions in Learning Disabilities, 13, 105-118. https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-319-31235-4_7
Süel, E. E. (2011). İlköğretim 1. Sınıf üstün ve normal zeka düzeyindeki öğrencilerin fonolojik farkındalık düzeylerinin okuma başarıları üzerine etkisinin karşılaştırılması. (Yüksek lisans tezi). Ulusal Tez Merkezi veri tabanından erişildi (303871).
Şimşek, Ö. & Alisinanoğlu, F. (2013). “Okul öncesi dönemdeki çocukların yazmaya hazırlık becerilerini değerlendirme kontrol listesi”nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi. 12(3), 1163-1176. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/210010
Şimşek, Z. C. (2017). Farklı kitap okuma tekniklerinin 48-66 ay grubu çocuklarının dil gelişimine olan etkileri. (Yayımlanmamış Doktora tezi). Ulusal Tez Merkezi veri tabanından erişildi (481776).
TDK. (2011). Büyük Türkçe sözlük. Ankara: TDK.
Toklu, M. O. (2013). Dilbilime giriş, Ankara: Akçağ.
Torgesen, J. K., Morgen, S. T., & Davis, C. (1992). Effects of two types of phonological awareness training on word learning in preschool children. Journal of Educational Psychology, 84, 364-370. https://psycnet.apa.org/record/1993-03398-001
Tuğluk, İ. H., Kök, M., Koçyiğit, S., Kaya, H. İ. & Gençdoğan, B. (2008). Okul öncesi öğretmenlerinin okuma-yazma etkinliklerini uygulamaya ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (17), 72-81.
https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/31361 Tuğrul, B. (2002). Bloom'un taksonomik süreçlerine etkileşimci taksonomi açısından bir bakış. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 267–274. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/87940
Turan, F. & Akoğlu, G. (2011). Okul öncesi dönemde sesbilgisel farkındalık eğitimi. Eğitim ve Bilim, 36(161), 64-75. http://eb.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/315/285
Uçan A. (1996). İnsan ve müzik, insan ve sanat eğitimi. Ankara: Müzik Ansiklopedisi. Ukrainetz, T. A., Nuspl, J. J., Wilkerson, K., & Beddes, S. R. (2011). The effects of syllable instruction on phonemic awareness in preschoolers.
Early Childhood Research Quarterly, 26, 50-60. doi: 10.1016/j.ecresq.2010.04.006 Ulutaş, İ. & Ersoy, Ö. (2004). Okul öncesi dönemde sanat eğitimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 12(1), 1-12.
https://openaccess.mku.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12483/762/Oztas%2C%20Haydar%202004.pdf?sequence=1&isAllowed=y# page=3
Uyanık, Ö.P. & Kandır, A. (2010). Okul öncesi dönemde erken akademik beceriler. Kuramsal Eğitimbilim, 3(2), 118-134.
http://www.pegem.net/dosyalar/dokuman/132076-2012042015523-uyanik-9.pdf Vardell, S. M. (2006). Poetry aloud here! Sharing poetry with children in the library. Chiacago: American Library Association.
Vygotsky, L. S. (1978). Mind in society: The development of higher psychological processes, Cambridge: Harvard University Press.
Yangın, B., Erdoğan, Ö. & Erdoğan T. (2010, Aralık). Yangın-Erdoğan-Erdoğan fonolojik farkındalık ölçeği. İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi III. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu konferansında sunulan bildiri, Türkiye, İzmir.
Yazıcı Z., Sarıca E., Aksu M., Yeşilyurt Y. (2012) Okul öncesi eğitimde Türkçenin öğretimi, Ukrayna Bilimsel Karadeniz Bölgesi Kültür Dergisi, 224, 92-94. http://dspace.nbuv.gov.ua/bitstream/handle/123456789/55849/30-Zeliha.pdf
Yazıcı, E. & Kandır, A. (2018). Erken okuryazarlık becerilerinin ev ortamında desteklenmesine ilişkin çalışmaların incelenmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(1), 101-135.
http://www.gefad.gazi.edu.tr/en/download/article-file/462735 Yazıcı, Z. (2002a). Dil merkezli okul öncesi eğitim programı. Erken Çocukluk Gelişimi - Eğitimi Sempozyumu konferansında sunulan bildiri, Türkiye, Ankara.
Yazıcı, Z. (2002b). Okul öncesi eğitimin okul olgunluğu üzerine etkisinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 155, 235-245.
http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/milli_egitim_dergisi/155-156/yazici.htm Yopp, H. K., & Yopp, R. H. (2000). Supporting phonemic awareness development in the classroom. The Reading Teacher, 54(2), 130-143. https://www.jstor.org/stable/20204888
Yopp, H. K., & Yopp, R. H. (2009). Phonological awareness is child's play! Young Children, 64(1), 12-21. https://msmc.s3.amazonaws.com/files/resources/cell-phonological-awareness-is-childs-play.pdf