Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Tükenmişlik ve Yabancılaşma Düzeylerinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Bu araştırmada Okul Öncesi Eğitimi bölümünde öğre-nim görmekte olan son sınıf öğrencilerin okul tükenmişliği ve okula yabancılaşma düzeylerini incelemek amaçlanmış-tır. Örneklemi Okul Öncesi Eğitimi bölümünde öğrenim görmekte olan 300 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veriler “Kişisel Bilgi Formu”, “Öğrenci Yabancılaşma Ölçeği” ve “Maslach Tükenmişlik Envanteri Öğrenci For-mu” kullanılarak elde edilmiştir. Son sınıftaki okul öncesi öğretmen adayları “orta” düzeyde okul tükenmişliği ve okula yabancılaşma yaşamaktadır. Sonuçlara bakıldığında, devlet üniversitelerinde öğrenim görmekte olan öğrencilerin özel üniversitelerdekilere göre daha yüksek düzeyde duyar-sızlaşma ve tükenme yaşadıkları görülmüştür. Öğrencilerin okula yabancılaşma düzeyleri üniversite türüne göre farklı-lık göstermemektedir. Mezun olunan lise türü değişkenine ait sonuçlar anadolu öğretmen lisesi mezunlarının genel lise ve meslek lisesi mezunlarına göre daha fazla tükenmiş ol-duklarını; anadolu lisesi mezunlarının genel lise mezunları-na göre daha fazla yabancılaşmış olduklarını göstermekte-dir. Ayrıca anadolu öğretmen lisesi ve anadolu lisesi mezu-nu öğrencilerin yabancılaşmanın alt boyutu olan anlamsız-lık düzeyleri genel lise mezunlarına göre daha yüksek bu-lunmuştur. Eğitim alınan üniversite sayısına göre öğrencile-rin okul tükenmişliği ve okula yabancılaşma düzeyleri fark-lılık göstermemiştir. Öğrencilerin yaşları ile okul tükenmişlik düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Öğrencilerin genel okula yabancılaşma düzeyleri ile yaşları arasında negatif yönlü bir ilişki bulun-muştur.

Investigating Burnout and Alienation Levels of Preschool Teacher Candidates in terms of Different Variables

In this research, it was aimed to examine the levels of school burnout and alienation from school of the senior students who are studying in the Preschool Education de-partments. The sample consisted of 300 students who were studying in the Preschool Education departments. The data were obtained by using the "Personal Information Form", "Student Alienation Scale" and "Maslach Burnout Scale Student Form". The preschool teacher candidates in the last class experience school burnout and alienation from school at the “middle” level. When examining the results, it was seen that the students who were studying in public universi-ties experienced a higher level of depersonalization and burnout than the students in private universities. The alie-nation from school levels of the students did not differ ac-cording to the type of university. The results indicated that anatolian teacher training high school graduates were more exhausted than general high school and vocational high school graduates and anatolian high school graduates were more alienated than general high school graduates. In addition, according to results, anatolian teacher training high school and anatolian high school graduates had hig-her levels of meaningless, which was the sub-dimension of alienation from school, than general high school graduates. According to the number of universities studied at, the school burnout and alienation from school levels of the students did not differ. There was no statistically significant relationship between age of students and school burnout levels. There was a negative relationship between the gene-ral level of alienation from school and age of the students.

___

  • Aydın, S. ve Akar, H. (2014). Öğretmen adaylarının yabancılaşma düzeylerine fakülte yaşam niteliğinin etkisinin ince-lenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4 (2), 161-172.
  • Ayık, A., Uzun, T., Ataş, Ö. ve Yücel, E. (2015). Öğrencilerin genel sinizm tutumları ve okula yabancılaş-ma algıları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 39, 491-508.
  • Aypay, Y. ve Eryılmaz, A. (2011). Lise öğrencilerinin derse katılmaya motive olmaları ile okul tükenmişli-ği arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 26-44.
  • Balkıs, M., Duru, E., Buluş, M. ve Duru, S. (2011). Tükenmişliğin öğretmen adayları arasındaki yaygınlığı, demografik değişkenler ve akademik başarı ile ilişkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 229, 151-165.
  • Bresó, E., Salanova, M. & Schaufeli, W.B. (2007). In search of the ‘Third Dimension’ of burnout: Efficacy or inefficacy? Applied Psychology: An International Review, 56, 3, 460–478.
  • Coşkun, Y. ve Altay, C.A. (2009). Lise öğrencilerinde yabancılaşma ve benlik algısı ilişkisi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 29, 41-56.
  • Cushman, S. & West, R. (2006). Precursors to college student burnout: Developing a typology of unders-tanding. Qualitative Research Reports in Communication, 7, 23-31.
  • Çağlar, Ç. (2012). Öğrenci Yabancılaşma Ölçeği’nin (ÖYÖ) geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 37, 166, 195-205.
  • Çağlar, Ç. (2013). Eğitim fakültesi öğrencilerinin yabancılaşma düzeyleri ile öğretmenlik mesleğine yöne-lik tutumları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, (13) 3, 1497-1513.
  • Çankaya, İ., Başar, M., Koçoğlu, E. ve Demirkol, A. (2012). Meslek öncesi dönemde tükenmişliğe ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7 (3), 751-758.
  • Çapri, B., Gündüz, B. ve Gökçakan, Z. (2011). Maslach tükenmişlik envanteri-öğrenci formu (mte-öf)’nun türkçe’ye uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması, Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 40 (1), 134-147.
  • Çapulcuoğlu, U. ve Gündüz, B. (2013). Lise öğrencilerinde tükenmişliğin cinsiyet, sınıf düzeyi, okul türü ve algılanan akademik başarı değişkenlerine göre incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Der-gisi, 3, 1, 12-24.
  • Çavuşoğlu, İ. (2009). Sınıf öğretmenliği son sınıf öğretmen adaylarının tükenmişlik düzeylerinin incelen-mesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
  • Çelik, E. ve Babaoğlan, E. (2017). Üniversite öğrencilerinin yabancılaşma düzeyi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (1), 405-427.
  • Çivitci, N. (2011). School Alienation and Perceived Social Support as Predictors of School Anger in High School Students.Elementary Education Online, 10 (3), 861-871.
  • Durán, A., Extremera, N., Rey, L., Fernández-Berrocal, P. & Montalbán, F.M. (2006). Predicting academic burnout and engagement in educational settings: Assessing the incremental validity of perceived emotio-nal intelligence beyond perceived stress and general self-efficacy. Psicothema, 18, 158-164.
  • Duru, E. (1995). Üniversite öğrencilerinde yabancılaşma ve yalnızlık düzeyi ilişkisi. Yayımlanmamış yük-sek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Dyrbye, L.N., Thomas, M.R., Huntington, J.L., Lawson, K.L., Novotny, P.J., Sloan, J.A. & Shanafelt, T.D. (2006). Personal life events and medical student burnout: a multicenter study. Academic Medicine, 81 (4), 374-384.
  • Erjem, Y. (2005). Eğitimde yabancılaşma olgusu ve öğretmen: Lise öğretmenleri üzerine sosyolojik bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, (3) 4, 395-415.
  • Erturgut, R. ve Soyşekerci, S. (2010). An empirical analysis on burnout levels among second year vocatio-nal schools students. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 1399-1404.
  • Gedik, A. (2014). Ortaöğretim öğrencilerinde okul yaşam kalitesi bağlamında okula yabancılaşma. Ya-yımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
  • Güdük, M., Erol, Ş., Yağcıbulut, Ö., Uğur, Z., Özvarış, Ş.B. ve Aslan, D. (2005). Ankara'da Bir Tıp Fakülte-si'nde Okuyan Son Sınıf Öğrencilerde Tükenmişlik Sendromu. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 14 (8), 169-173.
  • Jacobs, S.R. & Dodd, D.K. (2003). Student burnout as a function of personality, social support, and workload. Journal of College Student Development, 44, 291-303.
  • Katıtaş, S. (2012). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinde okula yabancılaşma ve okulu bırakma eğilimi (Şanlıurfa ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa.
  • Kır, İ., Altay, C.A. ve Ceyhan, E. (2014). Lise 9. sınıf öğrencilerinin yabancılaşma düzeylerinin ve şiddete yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (1), 155-174.
  • Kilchenstein, D.B. (2008). Organizational alienation and minortiy students. Unpublished master thesis, Duquesne University, Pittsburgh.
  • Marshall, G. (1999). Sosyoloji sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat.
  • Maslach, C. & Jackson, S.E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behaviour, (2), 99-113.
  • Okutan, E. (2010). Kişilik özelliklerinin tükenmişliğe etkisi: bir örnek olay incelemesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
  • Ören, N. ve Türkoğlu, H. (2006). Öğretmen adaylarında tükenmişlik. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16.
  • Özçınar, M. (2011). Örgütlerde yabancılaşma ile tükenmişlik sendromu arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Ens-titüsü, Kütahya.
  • Parsıl, A.M. (2007). Sınıf örgütünde yabancılaşma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Cumhuriyet Üni-versitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
  • Polat, M., Dilekmen, M. ve Yasul, A.F. (2015). Öğretmen adaylarındaokula yabancılaşma ve akademik öz-yeterlik: bir Chaid Analizi incelemesi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2, 4, 214-232.
  • Repetowski, W. (1989). Expectation of unemployment and student alienation. (Master Thesis dissertation, The University of Alberta). National Library of Canada.
  • Schaufeli, W.B., Martinez, I., Marques-Pinto, A., Salanova, M. & Bakker, A. (2002). Burnout and enga-gement in university students: A cross-national study. Journal of Cross Cultural Studies, 33, 464-481.
  • Şimşek, H. ve Ataş-Akdemir, Ö. (2015). Üniversite öğrencilerinde okula yabancılaşma. Current Research in Education, 1 (1), 1-12.
  • Şimşek-Bekir, H., Şahin, H. ve Şanlı, H. S. (2012). Eğitim Fakültesi’nde öğrenim gören öğrencilerin tüken-mişlik düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. e-Journal of New World Sciences Academy, 7 (2), 18-32.
  • Tarquin, K. & Cook-Cottone, C. (2008). Relationships among aspects of student alienation and self con-cept. School Psychology Quarterly, 23 (1), 16-25.
  • Tezcan, M. (1997). Gençlik sosyolojisi ve antropolojisi araştırmaları. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
  • Trusty, J. & Dooley-Dickey, K. (1993). Alienation from school: An exploratory analysis of elementary and middle school students preceptions. Journal of Research and Development in Education, (26) 4, 232-242.
  • Tümkaya, S. (2016). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin tükenmişlik ve yabancılaşma düzeylerinin incelen-mesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25, 2, 251-268.
  • Tümkaya, S. ve Çavuşoğlu, İ. (2010). Sınıf Öğretmenliği son sınıf öğretmen adaylarının tükenmişlik düzey-lerinin incelenmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (2), 468-481.
  • Warner, B.S., Weist, M.D. & Krulak, A. (1999). Risk factors for school violence. Urban Education, (34) 1, 52-68.
  • Weckwerth, A.C. & Flynn, D.M. (2006). Effect of sex on perceived support and burnout in university stu-dents. College Student Journal, 40, 237-250.