Nevin ŞANLIER, Elif ADANUR, Gizem ÖZATA UYAR, Elif ELİBOL, Ayfer BEYAZ COŞKUN, Rukiye ERDOĞAN, Esra BOZBAŞ

Gençlerin Beslenme ve Gıda Güvenliğine İlişkin Bilgi ve Davranışlarının Değerlendirilmesi

Bu çalışma Gazi Üniversitesi’nin farklı fakültelerinde okuyan öğrencilerin beslenme ile gıda güvenliği bilgisi, alışkanlıkları öz yeterlilik ve fiziksel aktivite durumlarını değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Çalışmaya Gazi üniversitesinin sağlık bilimleri (n=140), sosyal bilimler (n=46) ve fen bilimlerinde (n=64) öğrenim gören 68’i erkek, 182’si kız toplam 250 öğrenci dahil edilmiştir. Öğrencilere Turconi ve arkadaşlarının (2003) geliştirdiği toplam 9 bölüm ve 84 sorudan oluşan bir ölçek uygulanmıştır. Veriler SPSS 22.0 programıyla değerlendirilmiştir. Araştırmaya katılan öğrencilerin yaş ortalaması 19.74±1.84 yıldır. Şişmanlığın belirlenmesinde kullanılan beden kütle indeksi (BKİ) değerinin ortalaması erkeklerde ve kızlarda sırasıyla 22.55±2.75 ve 21.25±2.99 kg/m2 ‘dır. Sağlık bilimlerinde okuyan öğrencilerin beslenme alışkanlığı (BA), sağlıklı/sağlıksız beslenme alışkanlıkları ve besinler (SSBAB), beslenme bilgisi (BB) ve gıda güvenliği bilgisi (GGB) puanları fen ve sosyal bilimlerde okuyan öğrencilerden anlamlı derecede yüksektir. Bütün alt gruplar cinsiyete göre değerlendirildiğinde kız öğrencilerin puanlarının erkeklerden yüksek olduğu ve bu farkın öz yeterlilik haricinde diğer bütün alt gruplarda anlamlı olduğu tespit edilmiştir (p<0.05). Sadece erkeklerin fiziksel aktivite puanları kızlara göre daha yüksektir (p<0.05). Öğrencilerin BKI değerleri artıkça gıda güvenliği bilgisi (GGB) ve sağlıklı/sağlıksız beslenme alışkanlıkları bilgisi (SSBAB) puanlarının düştüğü saptanmıştır (p<0.05). Araştırmada sağlık bilimlerinde okuyan öğrencilerin beslenme bilgi ve alışkanlıklarının diğer bilimlerde okuyan öğrencilerden daha iyi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Beslenme bilgisi, beslenme alışkanlıkları, üniversite öğrencileri.

Evaluation of The Nutrition and Food Safety Knowledge and Behaviour of The Young

This study was conducted in order to evaluate the nutrition knowledge, attitude and behaviour states of students studying in different departments of Gazi University. 250 students (68 male and 182 female) were included to this study who were studying in health sciences (n=140), social sciences (n=46) and physical sciences (n=64). Developed by Turconi et al. (2003), a scale of 9 sections and 84 questions was applied to the students. Data were evaluated through SPSS 22.0 program. The average age of all students was19.74±1.84 years. The averages of the body mass index (BMI) that is used in defining being overweight were 22.55±2.75 and 21.25±2.99 kg/m 2 in the males and females respectively than females. Food habits (FH), healthy / unhealthy diet habits and foods (HUDF), nutrition knowledge (NK) and food safety knowledge (FSK) scores of students studying in health science were significantly higher than the students studying in science and social sciences. When all subgroups were evaluated according to sex, it was found that the scores of female students were higher than males and this difference was significant in all other subgroups except for self – efficacy (SE) (p<0.05). Only physical activity scores of males were higher than females (p <0.05). It was observed that among students, those with higher BMI have lower food safety knowledge (FSK) and healthy/unhealthy diet habits knowledge (HUDF) scores (p<0.05) than the others. In the study, it was concluded that the nutrition knowledge and habits of students studying in the health science were better than the students studying in other fields.

Keywords:

nutrition knowledge, food habits, students studyıng ın the unıversıty,

PDF

___

Bayrak, U., Gram, E., Mengeş, E., Okumuş, Z.G., Sayar, H.C., Skrijelj, E. ve ark. (2010). Üniversite öğrencilerinin sağlıkla ilgili alışkanlıklar ve kanser konusundaki bilgi ve tutumları. DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 24(3), 95 – 104.
Byrd-Bredbenner, C., Maurer, J., Wheatley, V., Schaffner, D., Bruhn, C. & Blalock, L., (2007). Food safety self-reported behaviors and cognitions of young adults: Results of a national study. Journal of Food Protection, 70(8), 1917–1926.
Chepulis, L. M. &Mearns, G. J. (2015). Evaluation of the nutritional knowledge of undergraduate nursing students.Journal of Nursing Education, 54(9), 103-106.
Çalıştır, B., Dereli, F., Eksen, M. & Aktaş, S.(2005). Muğla üniversitesi öğrencilerinin bes-lenme konusunda bilgi düzeylerinin belirlenmesi.Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 2(2), 1-8.
Dennison, B. A. & Edmunds, L. S. (2008). The role of television in childhood obesity. Progress in Pediatric Cardiology, 25, 191–197.
Derman O. (2008). Ergenlerde psikososyal gelişim. İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Etkinlikleri. Sempozyum dizisi, 63, 19-21.
Djordjevic-Nikic, M., & Milivoj, D. (2013). Characteristics of eating habits and physical activity in relation to body mass index among adolescents. Journal of the American College of Nutrition, 32(4), 224-233.
Ekelund, U., Ward, H.A., Norat, T., Luan, J., May, A.M., Wiederpass, ve ark. (2015). Physical activity and all-cause mortality across levels of overall and abdominal adiposity in European men and women: the European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition Study (EPIC).American Journal of Clinical Nutrition, 101, 613–621.
Ergün, A., Gür, K., Erol, S. & Kadıoğlu, H. (2012). Okul temelli fiziksel etkinlik programının çocukların fiziksel etkinlik bilgi ve davranışlarına etkisi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 2,17-28.
Ermiş, E., Doğan, E., Erilli, N.A. & Satıcı, A. (2015). Üniversite öğrencilerinin beslenme alışkanlıklarının incelenmesi: Ondokuz Mayıs Üniversitesi örneği. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 6(1),30-40.
Eroğlu, Y., Şentürk, H. E. & Karacabey K. (2012). Gaziantep Üniversitesi akademik ve idari personelin beslenme alışkanlıklarının karşılaştırılması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 9(1), 131-141.
Fallah, F.,Pourabbas, A., Delpisheh, A., Veisani, Y. &Shadnoush, M. (2013). Effects of nutrition education on levels of nutritional awareness of pregnant women in Western İran. İnternational Journal of Endocrinology and Metabolism, 11(3), 175-178.
Geçkil, E. & Yıldız, S. (2006). Adölesanlara yönelik beslenme ve stresle başetme eğitiminin sağlığı geliştirmeye etkisi.C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10(2), 19-28.
Hea-Jin, J.&In-Sook, C. (2008). Body shape satisfaction, nutrition knowledge, dietary habits, and weight control attitude of Korean high school students,Journal of the Korean Society of Food Culture. 23(6), 820-833.
Johnson, F., Wardle J.& Griffith J. (2002). Original Communications-The Adolescent Food Habits Checklist: Reliability and validity of a measure of healthy eating behaviour in adolescents.European Journal of Clinical Nutrition, 56(7), 644-649.
Kang, N. E., Kim, J. H., Kim, Y. S. & Ha, A. W. (2010). Food safety knowledge and practice by the stages of change model in school children.Nutrition Research and Practice, 4(6), 535-540.
Kim, I. S., Yu, H. H. & Han, H. S. (2002). Effects of nutrition knowledge, dietary attitude, dietary habits and life style on the health of college students in the chungnam area. Korean Journal of Community Nutrition, 7(1):45-57.
Korkmaz, N.H. (2010). Uludağ Üniversitesi öğrencilerinin spor yapma ve beslenme alışkan-lıklarının incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 399-413.
Lai Yeung, W. L. (2010).Genderperspectiveson adolescenteating behaviors: A study on theeatingattitudesandbehaviors of juniorsecondarystudents in Hong Kong.Journal Nutrition Education and Behavio, 42(4), 250-258.
Mazıcıoğlu, M. M.& Öztürk, A. (2003). Üniversite 3. ve 4. sınıf öğrencilerinde beslenme alışkanlıkları ve bunu etkileyen faktörler. Erciyes Tıp Dergisi, 25(4), 172-178.
Merdol, T. K. (2012). Beslenme eğitimi ve danışmanlığı.Basım 2. Yayın No: 726. Reklam Kurdu Ajansı.Sağlık Bakanlığı.Ankara.
O’Brien, G.& Davies, M., (2007). Nutrition knowledge and body mass index.Journal of Health Educatıon Research, 22(4), 571-575.
Öztürk,F. Ö., Demir, S.& Şahin, F.(2015). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sağlıklı ve dengeli beslenmeye ilişkin görüşleri ile beslenme alışkanlıkları. International Journal of Social Science, 32, 387-398.
Pekcan, G. (2008). Beslenme durumunun saptanması.Diyet El Kitabi. Ankara: Hatipoglu Yayinevi, 67-141.
Pelen, K. & Günay, O. (2013).İlköğretim okulu öğrencilerine verilen sağlık eğitiminiöğrencilerin bilgi, tutum ve davranışlarına etkisi. Sağlık Bilimleri Dergisi, 22(1), 52-63.
Reimers, C. D., Knapp, G. & Reimers, A. K. (2012). Does physical activity increase life expectancy? A review of the literature.Journal of Aging Research, 1-9.
Sacheck, J. M., Kuder, J. F. & Economos, C. D. (2010). Physical fitness, adiposity and metabolic risk factors in young college students. Medicine & Science in Sports & Exercise, 42(6), 1039–1044.
Sevindi, T., Yılmaz, G., İbiş, S.& Yılmaz, B. (2007). Gazi üniversitesi beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin beslenme ve kahvaltı alışkanlıklarının değerlendirilmesi.Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(3), 77-90.
Sezek, F., Ercan, K. & Salih, D. (2008). Üniversite öğrencilerinin genel beslenme alışkanlıkları, katkılı besinler hakkındaki bilgi, görüş ve tutumları. Journal of Arts and Sciences, 10, 117-132.
Spexoto, M. C., Ferin, G. G. & Campos, J.A. (2015). Pharmacology and biochemistry undergraduate students’ concern for a healthy diet and nutrition knowledge. Nutr Hosp, 31(4), 1813-1823.
Şanlıer,N., Konaklıoğlu, E.& Güçer, E. (2009). Gençlerin beslenme bilgi, alıskanlık ve davranısları ile beden kütle indeksleri arasındaki iliski. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 333-352.
Takeda, S., Akamatsu, R., Horiguchi, I. & Marui, E. (2011). Relationship among Food-safety Knowledge, Beliefs, and Risk-reduction Behavior in University Students in Japan.Journal of Nutrition Education and Behavior, 43(6), 449-454.
Tambağ, H. & Turan, Z. (2012). Öğrencilerin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarına Halk Sağlığı Hemşireliği Dersi’nin etkisi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 1,46-55.
Turconi, G., Celsa, M., Rezzani, C., Biioni, G., Sartirana, M. A. & Roggi, C. (2003). Reliability of a dietary questionnaire on food habits, eating behaviour and nutritional knowledge of adolescents. European Journal Of Clinical Nutrition, 57(6), 753-763.
Turconi, G., Guarcello, M., Maccarini, L., Cignoli, F., Setti, S., Bazzano, R. &Roggi, C. (2008). Eating habits and behaviors, physical activity, nutritional and food safety knowledge and beliefs in an adolescent Italian population.Journal of the American College of Nutrition, 27(1), 31-43.
Tütüncü, İ.& Karaismailoğlu, E. (2013). Üniversite öğrencilerinin beslenme bilgi düzeylerinin belirlenmesi.Uluslararası Hakemli Akademik Spor Sağlık Ve Tıp Bilimleri Dergisi, 3(6), 29-42.
Ünalan, D., Şenol, V., Öztürk, A.& Erkorkmaz, Ü. (2007). Meslek Yüksekokullarının sağlık ve sosyal programlarında öğrenim gören öğrencilerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve öz-bakım gücü düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 14, 101-109.
Vancelik, S., Önal, S. G., Güraksın, A. & Beyhun, E. (2007). Üniversite Öğrencilerinin Bes-lenme Bilgi ve Alışkanlıkları ile İlişkili Faktörler. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(4), 242-248.
Wagner, A., Dallongeville, J., Haas, B., Ruidavets. J. B., Amouyel, P., Ferrières, J., Simon, C.& Arveiler, D. (2012). Sedentary behaviour physical activity and dietary patterns are independently associated with the metabolic syndrome. Diabetes and Metabolism Journal, 38(5), 428–435.
Wei, L., Chi-Ming, H., Hsiao-Chi, Y. & Ming-Hui, H. (2011). 2005-2008 Nutrition and health survey in taiwan: the nutrition knowledge, attitude and behavior of 19-64 years old adults. Asia Pacific Journal of Clinical Nutrition, 20(2), 309-318.
Williams, P. T. (2012). Attenuating effect of vigorous physical activity on the risk for inherited obesity: a study of 47,691 runners. PLoS One, 7(2), e31436.
Yarrow, L., Remig, V. M. & Higgins, M. M. (2009). Food safety educational ıntervention positively ınfluences college students' food safety attitudes, beliefs, knowledge, and self-reported practices. Journal of Environmetal Health, 71(6), 30-35.
Yıldırım, İ., Yıldırım, Y., Tortop, Y. & Poyraz, A. (2011). Afyon Kocatepe Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu öğrencilerinin beslenme alışkanlıkları ve bunları etkileyen faktörler. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 1375-1391.
Yiğit, R., Tokgöz, E. & Esenay, F.(2001). İlköğretim öğrencilerine verilen beslenme eğitiminin öğrencilerin bilgi düzeylerine etkisi.Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 4(2), 52-57.
Zhou, W., Xu, X., Li, G., Sharma, M., Qie, YL. & Zhao, Y. (2014).Effectiveness of a school-based nutrition and food safety education program among primary and junior high school students in Chongqing, China.Global Health Promotion, 1–13.