Murat TEKİN, Özden TAŞĞIN, Bilgehan BAYDİL

ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE TAEKWONDO HAKEMLERİNİN TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ

Bu çalışmanın amacı; çeşitli değişkenlere göre Taekwondo hakemlerinin tükenmişlik düzeylerini belirleyebilmek. Araştırmanın evrenini; Antalya-Side de yapılan Taekwondo Antrenör ve Hakem Gelişim Seminerine katılan 137’si erkek 63’ü bayan toplam 200 Taekwondo hakemi oluşturmaktadır. İlk olarak araştırmanın amacına ilişkin mevcut bilgiler, literatürün taranmasıyla sistematik bir şekilde verilmiştir. Böylece konu hakkında teorik bir çerçeve oluşturulmuştur. İkinci olarak araştırmanın amacına ulaşmak için Toplam 22 maddeden oluşan ve tükenmişliği üç boyutta değerlendiren 9 maddeden oluşan “Emotional Exhaustion” EE ile ifade edilen duygusal tükenme alt ölçeği, İkincisi 5 maddeden oluşan “Depersonalization” DP olarak ifade edilen duyarsızlaşma alt ölçeği, üçüncüsü ise 8 maddeden oluşan “Personal Accoplishment” PA ile ifade edilen kişisel başarı alt ölçeklerini oluşturan Maslach ve Jackson 1981 , tarafından geliştirilen Maslach Tükenmişlik Envanteri Maslach Burnout Inventory kullanılarak tesadüfi örneklem yoluyla Taekwondo hakemlerine uygulanmıştır. Ayrıca; cinsiyet, eğitim değişkenlerine göre Taekwondo hakemlerinin Tükenmişlik düzeylerini belirleyebilmek için t testi, yaş değişkenine göre de One-Way Anova testi kullanılarak manidarlık P 0,05 alınmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde ve hesaplanmış değerlerin bulunmasında SPSS Statistical package for social sciences paket programı kullanılmış ve ölçeğin güvenilirlik katsayısı Cronbach Alpha Duygusal tükenme 0.83, Duyarsızlaşma 0.72, Kişisel başarı 0.71 bulunmuştur. Bu çalışmanın sonucunda; cinsiyet değişkenine göre hakemlerin duygusal tükenmişlik düzeyleri ve duyarsızlık düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık yokken, kişisel başarı düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık vardır. Eğitim durumu ve yaş değişkenine göre de hakemlerin duygusal tükenmişlik düzeyleri, duyarsızlık düzeyleri ve kişisel başarı düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık yoktur.

Anahtar Kelimeler:

Taekwondo, Hakem, Tükenmişlik

DETERMINATİON OF BURNOUT LEVELS OF TAEKWANDO REFEREES FOR DIFFERENT VARİABLES

Aim of this study; to determine the burnout levels of Taekwando referees based on different variables. The universe of research; covers 200 Taekwando referees who are 137 males and 63 females they follow the development seminar of Taekwando Trainer and Referee in AntalyaSide. At the first step, existing knowledge related with the aim of this research was given systematically based on literature study. Hence, a theoretical framework was set up. At the second step, in order to reach the aim of this study, the sub scales includes 22 articles, which are 9 articles focused on “Emotional Exhaustion” shortened as EE are subscales for evaluating of exhaustion on three dimensions, the second 5 articles focused on “Depersonalization” shortened as DP are subscales for insensitiviness or depersonalization, and thirdly the last 8 articles focused on “Personal Accomplishment” shortened as PA are subscales of personalistic achievent, had been randomly applied to by using of Maslach’s Burnout Inventory method created by Maslash and Jackson 1981 . in data analysis, descriptive statistics were used. Additionally, t- test was applied in order to determine the level of burnout of Taekwando referees based on sex, and educational variables, One Way Anova test was used for age variable, and P 0,05 significance was found. In evaluation of data and finding the calculated values, Statistical Package for Social Sciences SPSS programming was used and the scale’s reliabilty coefficient Cronbach Alpha was found as 0,83 for Emotional burnout, as 0,72 for Depersonalization, and as 0,71 for Personal Accomplishment. As a result of this study; while there is no significant difference on the level of Emotional burnout of referees and also on their level of depersonalization based on sex, but there is a meaningful difference on the level of Personal Accomplishment of the referees. There is no significant difference on Emotional burnout levels, on Depersonalization levels and on Personal accomplishment levels of referees based on age variable and education level.

Keywords:

Taekwando, Referee, Burnout,

PDF

___

1. Kavla, İ. (1998). Hemşirelerde İş Doyumu İle Tükenmişlik İlişkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisan Tezi, İzmir.
2. Freudenberger, N.,D. (1974). Staff Burnout. 1. Of Social Issue,30.
3. Maslach, C., Jackson, S.,E., (1986). Maslach Burnout Inventory Manual. (2.Ed.), Palo Alto,CA: Consulting Psychologists Press.
4. Çokluk, Ö. ( 2000). Yönetimde Çağdaş Yaklaşımlar. (Editör: Cevat Elma, Kamile Demir), Anı Yayıncılık, Ankara.
5. Ergin C.(1992), Doktor Ve Hemşirelerde Tükenmişlik Ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Türk Psikologlar Derneği Yayını, R.Baytaktar, İ. Dağ (Editörler), 143-154, Ankara, 1992.
6. Molassiotis, A., Haberman, M. (1996). Evaluation of Burnout and Job Satifaction in Marrw Transplant Nurses. Cancer Nursing, V:19,N:5.
7. Aslan, H. (1996). Tıpta Uzmanlık Öğrencisi Hekimlerde Tükenme Düzeyleri. Türk Psikiyatri Dergisi, Cilt: 7,S:1.
8. Demir, A. (1995). Hemşirelerin Tükenmişlik Düzeyleri ve Tükenmişliği Etkileyen Faktörler. Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Bilim Uzmanlığı Tezi, Sivas.
9. Uslu, M. (1999). Resmi Eğitim Kurumlarında Çalışan Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Uzmanlarının İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeylerinin Danışmanların Denetim Odağı ve Bazı Değişkenlere Göre Karşılaştırılması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisan Tezi, Konya.
10. Maslach, C. , Jackson S. E. (1981). “The Measurement of Experienced Burnout”. Journal of Occupational Behavior. 2, 99-113.
11. Örmen, U. (1993). Tükenmişlik Duygusu ve Yöneticiler Üzerine Bir Uygulama. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
12. Maslach, C. , S.E. Jackson (1985). The Role Of Sex And Family Variables İn Burnout. Sex Roles, 12, 7-8, 837-851.
13. Johnson, T. (1989). A Study Of Full-Time Faculty Burnout At Evergreen Valley College. Eric Ed home 308905.
14. Ensari,H. , Tuzcuoğlu, S (1996). Marmara Üniversitesine Bağlı Fakültelerde Görev Yapan Yönetici ve Öğretim Elemanlarının Meslekten Yılgınlıklarında (Burnout) Kişilik Özelliklerinin Rolü. II. Ulusal Eğitim Bilimleri Sempozyumu, Marmara Üniversitesi, 18- 20 Eylül 1996, İstanbul.
15. Sucuoğlu, B. , Kuloğlu, N(1996). Özürlü Çocuklarla Çalışan Öğretmenlerde Tükenmişliğin Değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Dergisi.10, 36, 44-60.
16. Altıntaş,E. (1997). Teknik Öğretmenin Tükenmişlik Düzeyini Etkileyen Bazı Faktörler ve Yordayıcı Değişkenler. Eskişehir, 4. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, (10-12 Eylül 1997).
17. Dolunay, A. B. (2002). Keçiören İlçesi Genel Liseler ve Teknik-Ticaret-Meslek Liselerinde Görevli Öğretmenlerde Tükenmişlik Durumu Araştırması. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 55(1), 51-62.
18. Cemaloğlu N, Erdemoğlu Ş. D. (2007). Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2) 465-484 Kastamonu 2007
19. Dericioğulları A B., Konak Ş., Arslan E ve Öztürk B.(2007). Öğretim Elemanlarının Tükenmişlik Düzeyleri, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Örneği, Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2(5), 2007.
20. Tatılcı M, Kırımoğlu H.(2008). Atletizm Antrenörlerinin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi Cilt 2, Sayı 1,2008.
21. Seğmenli, S. (2001). Rehber Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
22. Barut, Y., Kalkan, M. (2002). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Öğretim Elemanlarının Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (2002) 65-77.
23. Hendry, K.L. (2001). Burnout And Self- Reported Vocal Health Among Music Teachers And Other Educators. New York: Columbia University Teachers College. Yayınlanmamış Doktora Tezi.
24. Gemçay, Ö. A. (2007). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişliklerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Kastamonu Eğitim Dergisi, Ekim 2007 Cilt:15 No:2 S:765-780.
25. Avşaroğlu, S., Deniz, E. M., ve Kahraman, A. (2005). Teknik Öğretmenlerde Yaşam Doyumu İş Doyumu Ve Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 115-129.
26. Yerlikaya, A. (2000). Köy ve Şehirde Çalışan Sınıf Öğretmenlerinde Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
27. Tuğrul, B., Çelik, E. (2002). Normal Çocuklarla Çalışan Anaoklu Öğretmenlerinde Tükenmişlik, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Yıl (2002)(2) Sayı:12.
28. Demir, H., Bezci, Ş., Arslan, F. ve Bozdam, A. (2006). Çeşitli Değişkenlere Göre Taekwondo Antrenörlerinin Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi. 9. Uluslarası Spor Bilimleri Kongresi, 3-5 Kasım 2006 Muğla Üniversitesi.
29. Pepe, H., Uslu, M., Avşaroğlu, S., Balcı, Ş.S ve Özdemir, M. (2006). Türk Güreş Hakemlerinin Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri ve Yaşam Doyumu arasındaki İlişkinin İncelenmesi. 9. Uluslarası Spor Bilimleri Kongresi, 3-5 Kasım 2006 Muğla Üniversitesi.
30. Taşğın, Ö. (2004). Gençlik Spor Genel Müdürlüğü Merkez Taşra Örgütü Yöneticilerinin Tükenmişlik Düzeylerinin İş Doyumu Üzerine Etkisi. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, Temmuz V:3 ,N:3. Konya.
31. Izgar, H. (2000). Okul Yöneticilerinin Tükenmişlik Düzeyleri, Nedenleri ve Bazı Etken Faktörlere Göre İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya.
32. Baysal, A. (1995). Lise ve Dengi Okul Öğretmenlerinde Meslekte Tükenmişliğe Etki Eden Faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir.
33. Koustelios, A. (2001). Burnout Among Greek Sport Centre Employees. Sport Management Review, 4.
34. Borthwick, P. (1982). Teacher Burnout: A Study Of Professional And Personal Variables. Paper Presented At The Annual Meeting Of The American Association Of Colleges For Teacher Education (Houston, TX, February, 1982).
35. Farber,B.A. (1984). Stress And Burnout İn Suburban Teachers. Journal Of Educational Research, 77, 6, 325-331.
36. Zabel, R,H. , Zabel, M.K. (1981). Factors Involved İn Burn-Out Among Teachers Of Emotionally Disturbed And Other Types Of Exceptional Children. Paper Presented At The Annual International Convention Of The Council For Exceptional Children (59th, New York, NY, April, 1981, Session A-12).
37. Çam, O. (1989). Hemşirelerde Tükenmişlik Sendromunun Araştırılması. Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
38. Kitapçıoğlu, G. (2000). Bornova Sağlık Grup Başkanlığı Bölgesinde Görev Yapan Ebelerin İş Güçlüğü Faktörlerinin Belirlenmesi ve İş Doyumu, Tükenmişlik, Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilimdalı Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, İzmir.
39. Akçamete, G., Kaner, S. ve Sucuoğlu, B. (2001). Öğretmenlerde Tükenmişlik ve İş Doyumu ve Kişilik. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
40. Özbek, K., Girgin, G. (1993). Sağlık Bakanlığı İl Teşkilatında Çalışan Pratisyen Hekimlerde Tükenmişlik Sendromunun Araştırılması. Ruh Sağlığı Bülteni, Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Ruh Sağlığı Daire Başkanlığı, Ankara.