DİJİTAL OYUN BAĞIMLILIĞI: BİR DERLEME ÇALIŞMASI

Teknolojik gelişmeler; iletişim, ulaşım, sağlık, eğitim, eğlence gibi pek çok alanı etkilemekte ve bu alanlarda değişikliklere yol açmaktadır. İnternetin yaygınlaşması ve dijitalleşmeyle birlikte alışkanlıklarımız ve yaşam tarzlarımızda da değişiklikler meydana gelmektedir. Örneğin teknolojik gelişmelerin tetiklediği telefon, televizyon, sosyal medya, internet, oyun gibi bağımlılıklar adından giderek daha fazla sözettirmektedir. Teknolojik gelişmelerle birlikte dışarının çeşitli tehlikelere giderek daha fazla açık olması, çocuk ve ergenleri evde oyun oynamaya yöneltmekte, eskiden atari salonlarında oynanan oyunlar, teknolojinin ilerlemesiyle farklı bir boyuta evrilerek dijital oyunlara yerini bırakmaktadır. Telefon, tablet, bilgisayarların ulaşılabilirliği, kolay uygulanabilirliği sayesinde her alanda (evde, işte, sokakta vb.) kullanılabiliyor olması teknolojik araçlara ilgiyi daha da artırmakta; dijital oyunlar, üzerinde harcanan zaman miktarının fazlalaşması ve kontrolün kaybedilmesi dijital oyun bağımlılığa neden olmaktadır. Her yaş grubundan oyuncu kitlesi olmasına karşılık dijital oyun bağımlılığı, özellikle çocuklar ve ergenlerde daha yaygındır. Dijital oyun bağımlılığı; sağlıksız beslenme, uyku bozuklukları, iskelet, kas sisteminde bozukluklar, depresyon, fiziksel rahatsızlıklar gibi büyük sorunları ortaya çıkarabilmekte; aile bağları, kişilik, ruh sağlığı, akademik başarı, iletişim vb. konularda etkili olmaktadır. Yayınlanan istatistikler, günümüzde dünyada ve ülkemizde oyun bağımlılığının giderek arttığına işaret etmektedir. Özellikle çocukları ve ergenleri kıskacına alan dijital oyunlar, üzerinde ciddiyetle durulması gereken bir hal almıştır. Bu noktada önleyici ve tedavi edici yaklaşımlara daha fazla ihtiyaç duyulmaktadır. Giderek yaygınlaşan bu problem, bireyden aileye, aileden okula ve topluma uzanan düzeyde sorunun tüm öğelerini kapsayan çok sektörlü ve disiplinlerarası önleme ve müdahale yaklaşımlarıyla ele alınmalıdır. Derleme niteliğindeki bu çalışmada, ergenlerde daha yaygın görülen dijital oyun bağımlılığının çeşitli boyutlarıyla (türleri, yaygınlığı, olumlu olumsuz yönleri, destekleyen bileşenleri, önlenmesi ve tedavisi gibi) literatüre dayalı olarak incelenmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Oyun, Dijital Oyun, Davranışsal Bağımlılık, Dijital Oyun Bağımlılığı, Ergenlik

Digital Gaming Addiction: A Compilation

Technological developments affect many fields such as communication, transportation, health, education, and entertainment and lead to changes in these fields. With the widespread use of the Internet and digitalization, our habits and lifestyles are also changing. For example, addictions triggered by technological developments such as smart phone, television, social media, internet and games are getting more and more popular. In addition to technological developments, the fact that playing outside is increasingly open to various dangers leads children and adolescents to play games at home, and the games that used to be played in arcades take a different form with the advancement of technology and leave their place to digital games. The fact that phones, tablets and computers can be used in all areas (at home, at work, on the street, etc.) thanks to their accessibility and easy applicability increases the interest in technological tools, and the excessive amount of time spent on digital games and loss of control causes digital game addiction. Despite the fact that there are players from all age groups, digital game addiction is more common especially in children and adolescents. Digital game addiction can lead to major problems such as unhealthy nutrition, sleep disorders, musculoskeletal disorders, depression, physical disorders and has an impact on family ties, personality, mental health, academic success, communication, etc. Statistics indicate that game addiction is increasing day by day in the world and in our country. Digital games, which have especially captured children and adolescents, have become a situation that needs to be seriously emphasised. At this point, preventive and therapeutic approaches are needed more. This increasingly widespread problem should be addressed with multi-sectoral and interdisciplinary prevention and intervention approaches covering all elements of the problem from the individual to the family, from the family to the school and to society. In this review study, it is aimed to examine digital game addiction, which is more common in adolescents, with its various dimensions (such as types, commonness, positive and negative aspects, supporting components, prevention and treatment) based on previous studies.

Keywords:

Game, Digital Game, Behavioral Addiction, Digital Game Addiction, Adolescence,

PDF

___

Açıkgöz, Y., ve Yalman, A. (2018). Dijital oyunların çocukların kişilik ve davranışları üzerine etkisi: Gta 5 oyunu örneği. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi.
Aksoy, Z. (2018). Adölesanlarda oyun bağımlılığı, yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Aktaş, B. (2018). Ortaokul öğrencilerinde internet ve dijital oyun bağımlılığının psikolojik sağlamlık ve saldırganlıkla ilişkisi. Kafkas Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Ayan, S. (2016). Oyunla renklendir hayatı (1 b.). Ankara: Vize Yayıncılık.
Ayan, S., ve Memiş, U. (2012). Erken çocukluk döneminde oyun. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(2), 143-149.
Ayas, M. (2018). Sanal Bağımlılık. İstanbul: İdeal Akademi Yayınları.
Bayırtepe, E., ve Tüzün, H. (2007). Oyun tabanlı öğrenme ortamlarının öğrencilerin bilgisayar dersindeki başarıları ve öz-yeterlik algıları üzerine etkileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(33), 41-54.
Bozkurt, H., Şahin, S., Zoroğlu, S. (2016). İnternet bağımlılığı: güncel bir gözden geçirme. Journal Of Contemporary Medicine, 6(3), 235-247.
Crawford, C. (1982). The art of computer game design. Berkeley, CA: Osborne / McGraw Hill.
Çavuş, S., Ayhan , B., Tuncer , M. (2016). Bilgisayar oyunları ve bağımlılık: Üniversite öğrencileri üzerine bir alan araştırması. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi.
Dijital Oyun Bağımlılığı Çalıştay Sonuç Raporu (2018). Sağlık Bakanlığı Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü. Ankara.
Erdem, M. (2023, Şubat 16). Teknoloji bağımlılığı nedir. Erdem Psikiyatri: https://www.erdempsikiyatri.com/teknoloji-bagimliligi-nedir adresinden alındı
ESA. (2022). Essential Facts About the Video Game Industry. https://www.theesa.com/wp-content/uploads/2022/06/2022-Essential-Facts-About-the-Video-Game-Industry.pdf adresinden alındı
Gökçearslan, Ş., ve Durakoğlu, A. (2014). Ortaokul öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi.
Hazar, Z., Demir, G. T., ve Dalkıran, H. (2017). Ortaokul öğrencilerinin geleneksel oyun ve dijital oyun algılarının incelenmesi: karşılaştırmalı bir metafor çalışması. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 15(4), 179-190.
Horzum, M. B. (2011). İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim ve Bilişim.
Horzum, M. B., Ayas, T., Çakır , B. (2008). Çocuklar için bilgisayar oyun bağımlılığı ölçeği. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi.
Huizinga, J. (2006). Homo Ludens oyunun toplumsal işlevi üzerine bir deneme. (M. A. Kılıçbay, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Irmak, A., ve Erdoğan , S. (2016). Ergen ve genç erişkinlerde dijital oyun bağımlılığı: güncel bir bakış. Türk Psikiyatri Dergisi, 128-137.
Karaca, S., Gök, C., Başbuğ, M., Hekim, M., Onan, N., Barlas, G. Ü. (2016). Ortaokul öğrencilerinde bilgisayar oyun bağımlılığı ve sosyal anksiyetenin incelenmesi. Klinik ve Deneysel Sağlık Bilimleri, 6(1), 14-19.
Karaduman, M., ve Aciyan, P. E. (2020). Baudrillard'ın simülasyon kuramı bağlamında dijital oyunlar ve bağımlılık üzerine bir değerlendirme. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(1), 453-472.
Kesgin, D. (2019). Madde bağımlısı bireylerin kendine yardım gruplarına katılımından sonraki toplumsal yaşama uyum süreçleri üzerine nitel bir araştırma. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. İstanbul.
King, D., & Delfabbro, P. (2009). Understanding and assisting excessive players of video games: A community psychoogy perspective. Australian Community Psychologist, 62-74.
Kuss, D. (2013). Internet gaming addiction: Current perspectives. Psychology Research And Behavior Management, 125.
Mustafaoğlu, R., Zirek, E., Yasacı, Z., Özdinçler , A. R. (2018). Dijital teknoloji kullanımının çocukların ngelişimi ve sağlığı üzerine olumsuz etkileri. The Turkish Journal on Addictions, 227-247.
Mutlu, E. (2013). Madde bağımlılığında ailenin rolü. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi, 13-17.
Mutlu, E. (2015). Madde bağımlılığı tedavisinde sosyal hizmet uzmanları rol ve işlevleri. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi, 6(2), 16-23.
Nazlıgül , M., Baş, Ş., Akyüz, Z., Yorulmaz, O. (2012). İnternette oyun oynama bozukluğu vetedavi yaklaşımları: sistematik bir gözden geçirme. The Turkish Journal on Addictions, 13-35.
Nazlıgül, M., ve Yılmaz, A. (2019). Oyun bağımlılığı ve egzersiz bağımlılığına davranışsal bağımlılık çerçevesinden bir bakış. Bağımlılık Dergisi, 97-108.
Ocak, M. (2013). Sanaldan gerçeğe sorunlar, çözüm önerileri ve iyi uygulama örnekleri. Çocuk ve Bilişim Risk Altında ve Korunması Gereken Çocuklar Serisi.
Ögel, K. (2012). İnternet bağımlılığı: İnternetin psikolojisini anlamak ve bağımlılıkla başa çıkmak. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
Öztürk, D. (2007). Bilgisayar oyunlarının çocukların bilişsel ve duygusal gelişimleri üzerindeki etkisinin incelenmesi. İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Sallayıcı, Z. (2020). Çocuklarda bilgisayar oyun bağımlılığı düzeyi ile davranış problemleri arasındaki ilişki. Bağımlılık Dergisi, 21(1), 13-23.
Şahin, Ş., ve Korkmaz, Ö. (2016). Ergenlik dönemi ve sosyalleşme. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 5(1), 42-49.
Şengül, C., ve Büber, A. (2016). Dijital oyun bağımlılığında tanı ve tedavi. Türkiye Psikiyatri Derneği Sürekli Eğitim, Sürekli Mesleki Gelişim Dergisi, 6(3), 175-178.
Tarhan, N., ve Nurmedov, S. (2017). Bağımlılık sanal veya gerçek. İstanbul: Timaş Yayıncılık.
Terek, Ü. G., ve Batı, U. (2011). Dijital oyunlar: Kendi dünyanda yaşa, bizimkinde oyna. İstanbul: Derin Yayınları.
Toran, M., Ulusoy, Z., Aydın, B., Deveci, T., Akbulut, A. (2016). Çocukların dijital oyun kullanımına ilişkin annelerin görüşlerinin değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5).
TUİK. (2021, Aralık). Çocuklarda teknolojileri kullanım araştırması. Erişim adresi:https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Cocuklarda-Bilisim-Teknolojileri-Kullanim-Arastirmasi-2021- 41132.
Türk Dil Kurumu (2022). Oyun tanımı. Erişim adresi: https://sozluk.gov.
Tüzün, H. (2006). Eğitsel bilgisayar oyunları ve bir örnek: Quest Atlantis. Hacette Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 220-230.
Uğurlu, T., Şengül, C., Şengül , C. (2012). Bağımlılık psikofarmokolojisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(1), 37-50.
Ülker, Ü., Acar, S., Bülbül, H. (2017, Nisan). Lisansüstü öğrencilerinin eğitsel dijtal oyunların eğitim amaçlı kullanılmasına yönelik görüşleri. Sözel bildiri, 11.Uluslararası Bilgisayar ve Teknolojileri Sempozyumu,. Malatya.
Vatandaş, S. (2020). Oyun ve oyuncak: teknolojik ve toplumsal dönüşüm sürecinde oyun ve oyuncağın anlamsal ve işlevsel değişimi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 11(28), 913-930.
Yalçın, S., ve Bertiz, Y. (2019). Üniversite öğrencilerinde oyun bağımlılıpının etkileri üzerine nitel bir çalışma. Bilim, Eğitim, Sanat ve Teknoloji Dergisi.
Yalçın, S., ve Kavaklı, Y. (2019). İnternet bağımlılığı ve alglanan stres ilişkisinin algılanan sosyal destek açısından incelenmesi. Bağımlılık Dergisi, 20(4), 175-184.
Yee, N. (2006). Motivations for play in online games. CyberPsychology & behavior, 9(6), 772-775.
Yeşilay. (2020, Ekim). Teknoloji bağımlılığı. Oyun bağımlılığı nelere yol açıyor. https://www.yesilay.org.tr/tr/makaleler/oyun-bagimliligi-nelere-yol-aciyor adresinden alındı
Yılmaz, B., ve Bekiroğlu, S. (2020). Çocukluk döneminde dijital bağımlılık. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Yumrukuz, Ö. (2021). Pubg oynama pratiklerinin dijital oyun bağımlılığı ilişkisi ekseninde incelenmesi. Atatürk İletişim Dergisi, (21), 5-28.
Yücel, G., ve Şan, Ş. (2018). Dijital oyunlarda bağımlılık ve şiddet: blue whale oyunu üzerinde bir inceleme. AJIT-e: Academic Journal of Information Technology, 9(32), 87-100.