ROMAN REEL HAYATIN BİR KILAVUZU OLABİLİR Mİ? VE AHMED MİDHAT

Kurmaca metinler kendine has bir gerçekliğe sahiptir. Bu gerçeklik reel hayatın gerçekliğine çok yakındır. Kurmaca eserlerin yaşama bu yakınlığı zaman zaman birçok yazarın aklına romanların gerçek yaşama rehberlik yapıp yapamayacağı fikrini doğurmuştur. Yani romanlar herhangi bir şekilde okuruna gündelik hayatında bir yol haritası olabilecek midir, bireylerin ileriki yaşamlarında bir pusula görevi görebilecek midir? Dünya edebiyatında birçok yazar yahut araştırmacı buna benzer sorulara cevap aramıştır. Romanın reel hayatın bir kılavuzu olup olamayacağı sorularını eserlerinde yazarak cevaplama gayretinde bulunan yazarlar da vardır. Türk edebiyatında bu sualleri yanıtlamaya çalışanlardan birisi Ahmed Midhat Efendi’dir. Midhat Efendi roman ve hikâyelerinin satır aralarında bu suale: “Roman reel hayatın bir kılavuzu olabilir.” cevabını vermiştir. Ahmed Midhat’a göre gençlere romanlar okutarak onların ahlakî yönü şekillendirilebilir, talim ve terbiyesi yapılabilir; ayrıca gençler gerçek yaşamdaki hüviyetlerini kazanmadan önce yaşamın iyi ve kötü birçok gerçekliğini hayatı tecrübe etmeden evvel romanlardan okuyarak öğrenebilir. Böylelikle gerçek yaşamın zorluklarına karşı daha kolay metanet gösterebilir. Kısaca Ahmed Midhat’a göre roman hayatın bir ön provası ve kullanma kılavuzu olabilir.

Anahtar Kelimeler:

Roman, Gerçeklik, Ahmed Midhat

PDF

___

KAYNAKÇAAhmed Midhat. (2000a). Bahtiyarlık. N. SAĞLAM (Dü.). Ankara: TDK._______ (2000b). Çengi. E. ÜLGEN (Dü.). Ankara: TDK._______ (2000c). Dürdane Hanım. F. ANDI (Dü.). Ankara: TDK._______ (2000ç). Felâtun Bey İle Râkım Efendi. N. BİRİNCİ (Dü.). Ankara: TDK._______ (2000d). Gönüllü. E. ÜLGEN (Dü.). Ankara: TDK._______ (2000e). Hayret. N. Sağlam (Dü.). Ankara: TDK._______ (2000f). Henüz 17 Yaşında. F. ANDI (Dü.). Ankara: TDK._______ (2000g). Hüseyin Fellah. F. Andı (Dü.). Ankara: TDK._______ (2000ğ). Karnaval. K. YETİŞ (Dü.). Ankara: TDK._______ (2000h). Müşahedat. N. BİRİNCİ (Dü.). Ankara: TDK._______ (2000ı). Süleyman Muslî. F. Andı (Dü.). Ankara: TDK._______ (2000i). Yeryüzünde Bir Melek. N. Sağlam (Dü.). Ankara: TDK._______ (2001). Letâif-i Rivâyât. F. GÖKÇEK, & S. ÇAĞIN (Dü.). İstanbul: Çağrı._______ (2003a). Diplomalı Kız. F. ANDI (Dü.). Ankara: TDK._______ (2003b). Eski Mektuplar. A. Ş. ÇORUK (Dü.). Ankara: TDK.Andı, M. Fatih (2013). Roman ve Hayat (4. b.). İstanbul: Hat.Bloom, Harold (2018). Batı Kanonu (2. b.). Ç. PALA MULL (Çev.). İstanbul: İthaki.Cervantes, Miguel de (2018). Don Quijote (25. b., Cilt I). R. Hakmen (Çev.). İstanbul: Yapı Kredi.Çıkla, Selçuk (2016). Edebiyat ve Hastalık. İstanbul: Kapı.Çodur, Fatih, "Öyküde Yeni Bir Hayat Formu" http://okumak-ayricaliktir.com/228/oykude-yeni-bir-hayat-formu/yazi (Erişim Tarihi: 06.09.2018)Eco, Umberto (2013). Anlatı Ormanlarında Altı Gezinti (7. b.). K. Atakay (Çev.). İstanbul: Can.Enginün, İnci (2006). Ahmet Mithat'ın Hâlâ Geçerli Öğüdü: Kızlarınızı Okutun. N. ESEN, & K. EROL içinde, Merhaba Ey Muharir! Ahmet Mithat Üzerine Eleştirel Yazılar. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.Flaubert, Gustave (2017). Madam Bovary (13. b.). N. Ataç & S. E. Siyavuşgil (Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.Forster, Edward Morgan (2014). Roman Sanatı. Ü. Aytur (Çev.). İstanbul: Milenyum.Kundera, Milan (2014). Roman Sanatı (5. b.). A. Bora (Çev.) İstanbul: Can.Lass, Abrham H. (2003). 100 Büyük Roman (5. b., Cilt I). N. Muallimoğlu (Çev.) İstanbul: Ötüken Neşriyat.Meriç, Cemil (2013). Bu Ülke (42. b.). İstanbul: İletişim.Moran, Berna (2009). Edebiyat Kuramları (19. b.). İstanbul: İletişim.Nabokov, Vladimir (2014). Edebiyat Dersleri (2. b.). A. L. BATUR, & F. ÖZGÜVEN (Çev.). İstanbul: İletişim.Okay, Orhan (1989). Batı Medeniyeti Karşısında Ahmet Mithat Efendi. İstanbul: Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlğı.Parla, Jale (2015). Don Kişot'tan Bugüne Roman (13 b.). İstanbul: İletişim.Turgenyev, Ivan Sergeyeviç (2017). Babalar ve Oğullar (14. b.). E. Atalay (Çev.) İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.Wellek, Rene & Warren, Austin (2013). Edebiyat Teorileri (2. b.). Ö. F. Huyugüzel (Çev.). İstanbul: Dergâh.