MODERN ARAP DİLBİLİMİNDE ANLAM ÇEŞİTLERİ VE ‎GELİŞİM FAKTÖRLERİ

Dil, insan aklının olgunlaşmasıyla birlikte bilginlerin ve araştırmacıların ilgi noktasını ‎oluşturmuştur. İnsanoğlunun duygu ve düşüncelerini en iyi şekilde ifade etme aracı olan dil, ‎bağlantılı olduğu toplumun gelişimiyle birlikte değişim göstermiştir. Özünde toplumsal bir olgu olan ‎dil, yaşayan her canlı gibi sürekli gelişim içinde olmuştur. Modern dilbilimin çalışma alanlarını ‎oluşturan ve bir dil ele alınırken inceleme konuları olan ses, biçim, cümle ve anlam yönleri de doğal ‎olarak bu gelişimin birer parçalarını teşkil etmektedir. Yaşayan bütün dillerde dilbilimsel ‎araştırmaların dayanak noktasını oluşturan bu dört olgu arasında anlam olgusu en belirgin ve yaygın ‎olanıdır. Dilsel ilerlemenin bir parçası olan anlam değişmeleri kelimeler ve taşıdıkları anlamlarla ‎ilgilidir. Anlamlarda yaşanan bu gelişimlerin dili kullanan toplum tarafından kasıtlı ya da kasıtsız bir ‎şekilde çeşitli faktörler nedeniyle meydana geldiği görülmektedir. Özellikle de anlamlarda kasıtsız ‎olarak yaşanan değişmeler, dilbilimcilerin ilgisini daha fazla çekmiştir. Bu dilbilimciler dillerin tarihi ‎seyrini ve devirlerini incelerken anlamlarda yaşanan bu farklılıkların bazı sebeplerden dolayı ‎meydana geldiğini tespit etmişler ve buna etki eden bazı nedenler ortaya koymuşlardır. Bu ‎çalışmada modern Arap dilbiliminde başta İbrahim Enîs olmak üzere dilbilimcilere göre anlam ‎olgusunun dayandığı çeşitler ve anlam gelişimine etki eden faktörleri ele alıp incelemeye ‎çalışacağız.‎

TYPES OF MEANING AND DEVELOPMENT FACTORS IN ‎MODERN ARAB LINGUISTICS

With the maturation of the human mind, language has become the point of interest of scholars and ‎researchers. Language, which is the means of expressing the feelings and thoughts of human beings ‎in the best way, has changed with the development of the society it is connected to. Language, ‎which is essentially a social phenomenon, has been in constant development like every living ‎creature. Sound, form, sentence and meaning aspects, which constitute the study areas of modern ‎linguistics and which are the subjects of study when dealing with a language, naturally constitute a ‎part of this development. Among these four phenomena, which constitute the mainstay of linguistic ‎research in all living languages, the phenomenon of meaning is the most prominent and widespread. ‎Meaning changes, which are a part of linguistic progress, are related to words and the meanings ‎they carry. It is seen that these developments in meanings are caused by various factors, ‎intentionally or unintentionally, by the society that uses the language. Especially the unintentional ‎changes in meanings have attracted the attention of linguists more. These linguists, while examining ‎the historical course and periods of languages, determined that these differences in meanings ‎occurred for some reasons, and they put forward some reasons that affect this. In this study, we ‎will try to examine and examine the varieties on which the concept of meaning is based and the ‎factors affecting the development of meaning, according to linguists, especially İbrahim Enîs, in ‎modern Arabic linguistics.‎

___

  • Aksan, Doğan. 2015. Her Yönüyle Dil, Ana Çizgileriyle Dilbilim. 6. bs. Ankara: TDK yayınları‎. el-Hâşimî Bekkûş, Fatima. 2004. Neş’etu’d-Dersi’l-Lisâniyi’l-ʻArabiyi’l-Hadîs. Kahire: İytrak li’n-Neşr. el-Cevherî, İsmaîl. 2009. es-Sihâh, Tâcu’l-Luğa ve Sihâhu’l-‎ʻArabiyye. Kahire: Dâru’l-Hadîs. el-Curcânî, ʻAbdulkâhir. ts. Delâilu’l-İʻcâz. 1. bs. Kahire: Mektebetu’l-Hâncî. Ebû Şerîfe, ʻAbdulkâdir. 1989. ʻİlmu’d-Delâle ve’l-Muʻcemi’l-ʻArabî. Amman: Dâru’l-Fikr. Enîs, İbrahim. 1999. el-Esvâtu’l-Luğaviyye. Kahire: Mektebetu’l-Ancelo el-Mısrıyye‎. Enîs, İbrahim. 2003. Min Esrâri’l-Luğa. 8. bs. Kahire: Mektebetu’l-Ancelo el-Mısrıyye‎. Enîs, İbrahim. 2010. Delâletu’l-Elfâz. 6. bs. Kahire: Mektebetu’l-Ancelo el-Mısrıyye‎. el-Firuzâbâdî, Yaʻkûb. 2005. el-Kâmûsu’l-Muhît. 8. bs. Beyrut: Muesseseu’r-Risâle.