Karadağ-Mahalaç Tepesi (Karaman) Üzerine Bir Araştırma

Karaman’ın kuzeyinde yer alan Karadağ’da çok sayıda tarihi kalıntı bulunmaktadır. Bunlardan en önemlisini, dağın en yüksek noktasında yer alan Mahalaç Tepesi oluşturmaktadır. Mahalaç adının ise, Hıristiyanlık dinindeki Mikhael’den geldiği düşünülmektedir. Mahalaç’taki Hititler dönemine ait hiyeroglif yazıtlar ve sunak, bu dağın en eski devirlerden itibaren kutsal bir dağ olduğuna işaret etmektedir. Yine bu kutsal alan üzerinde manastır, kilise ve şapelden oluşan bir kompleks bulunmaktadır ki dağın bu özelliğinin Bizans döneminde de devam etmiş olduğunu gösterir. İşte bu çalışmanın amacı, Karadağ’ın zirvesinde yer alan çeşitli dönemlere ait kalıntıları tanıtmak ve önemine dikkat çekmektir

Anahtar Kelimeler:

Karaman, Karadağ, Mahalaç Tepesi, Hititler, Bizans

Karadağ-Mahalaç Tepesi (Karaman) Üzerine Bir Araştırma

There is a largenumber of historicalruins in Karadağ which is located in thenorthernpart of Karaman. MahalaçHilllocated in thehighestpart of themountainconstitutesthemostimportantone of these. Also, the name of theMahalaç is thoughttocomefromthe name of Michael of Christianity. Thehieroglyphictabletsandaltarwhichbelongstotheperiod of HittitesindicatesthatMahalaç has been a hollymountain since theoldestperiods. Furthermore, there is a complexthatconsists of monastery, churchandchapel on thishollyarea, whichprovesthatthecharacteristic of thismountaincontinued in Byzantiumperiod as well. Therefore, thepurpose of thisstudy is tointroducetheruinslocated on thepeak of Karadağ whichbelongstothedifferentperiods of historyandtoattractattentiontotheirimportance

Keywords:

Karaman, Karadağ, MahalaçHill, Hittites, Byzantium,

PDF

___

Alp, S. (1995), “Bronz Tablet ve Tarhuntaşşa Kentinin Yeri”, 1994 Yili Anadolu Medeniyetleri Müzesi Konferanslari, 11-26.
Bahar, H. (1991), İsauria Bölgesi Tarihi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya.
Bahar, H. (1994-1995), “Konya ve Çevresi Tarih Araştırmaları -1: Hititler’den Romalılar’a Kadar İsauria Bölgesi”, Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Edebiyat Dergisi, IX-X, 219-241.
Bahar, H.-Karauğuz, G.-Koçak, Ö. (1996), Eskiçağ Konya Araştırmaları 1 (Phrygia Paroreus Bölgesi: Anıtlar, Yerleşmeler ve Küçük Buluntular), İstanbul.
Bahar, H. (1999), Demirçağında Konya ve Çevresi, Konya.
Baştak, N. F. (1945), Konya, I, Konya.
Belke, K.-Restle, M. (1984), Galatien und Lykaonien, Tabula Imperii Byzantini, Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Wien.
Börker-Klähn, J. (1977), “Die Hartapuş-Kartusche Kızıldağ”, Zeitschrift für Assyriologie und werwandte Gebiete-Vorderasiatische Archäologie, LVII, 260-266.
Bryce, T. R. (1986-1987), “The Boundaries of Hatti and Hittite Border Policy”, Tel Aviv, XIII-XIV/1, 1986- 1987, 85-102.
Dinçol, A.-Yakar, J.-Dinçol, B.-Taffet, A. (2001), “Die Grenzen von Tarhuntašša in Lichte Geographischer Beobachtungen”, La Cilicie: Espaces et Pouvoirs Locaux, Varia Anatolica, XIII, 79-86.
Eyice, S. (1971), Karadağ (Binbirkilise) ve Karaman Çevresinde Arkeolojik İncelemeler, Recherches Archéologiques á Karadağ (Binbirkilise) et Dans La Région De Karaman, İstanbul.
Forlanini, M. (1988), “La Regione del Tauro Nei Testi Hittiti”, Vicino Oriente, VII, 129-160.
Forlanini, M. (1990), “Uda, Un Cas Probable D’Homonymie”, Hethitica, X, 109-127.
Garstang, J. (1944), “The Hulaia River Land and Dataşşaş. A Curcial Problem in Hittite Geography”, Journal of Near Eastern Studies, III, 14-37.
Gelb, L. J. (1939), Hittite Hieroglyphic Monuments, Chicago.
Gonnet, H. (1983), “L’Inscription No 2 De Kızıl Dağ”, Hethitica, V, 21-28.
Gonnet, H. (1984), “Nouvelles Donnés Archéologiques Relatives aux Inscriptions Hieroglyphiques de Hartapusa À Kızıldağ”, Archéologie et Religions de l’Anatolie Ancienne, Mélanges en l’honneur du Proffesseur Paul Naster (Édites par. R. Donceel, R. Lebrun), Louvain-la Neuve, 119-125.
Gümüşçü, O. (2001), XVI. Yüzyıl Larende (Karaman) Kazasında Yerleşme ve Nüfus, Ankara.
Güterbock, H. G. (1947), “Alte und Neue Hethitische Denkmäler”, Halil Ethem Hatıra Kitabı I, Ankara, 48-51.
Hawkins, J. D. (1992), “The Inscription of the Kızıl Dağ and the Kara Dağ in the Light of the Yalburt Inscription”, Hittite And Other Anatolian And Near Eastern Studies in Honour of S. Alp, S. Alp’e Armağan, (Edited by H. Otten, E. Akurgal, H. Ertem, A. Süel), 259- 275.
Hawkins, J. D. (1993), “The Historical Significance of the Karahüyük (Elbistan) Stele”, Aspect of Art Iconography: Anatolia And Its Neighbors Studies In Honor of N. Özgüç, Nimet Özgüç’e Armağan, (Edited by M. J. Mellink, E. Paroda, T. Özgüç), Ankara, 272-279.
Hawkins, J. D. (1995), Hieroglyphic Inscription of the sacred Pool Complex at Hattuša (SÜDBURG), (StBoT Beiheft III). With an Archaelogical Introduction by P. Neve, Weisbaden.
Hawkins, J. D. (2000), Corpus Hieroglyphic Luwian Inscriptions, Volume I, Berlin/New York.
Hrozný, B. (1933-1937), Inscriptions Hittites Hiéroglyphiques, Prague.
Hrozný, B. (1936), “Les Inscriptions Hiéroglyphiques De Karakuyu, Fraktin, Kara Dagh et La Stèle De Boghazkeui”, Archiv Orientálni , VIII, 200-209, Pl. XXVII-XXIX.
Karauğuz, G.-Bahar, H.-Kunt, H. İ. (2002), “Kızıldağ Üzerine Yeni Bazı Gözlemler”, Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi, V, 7-32.
Karauğuz, G.-Doğanay, O. (2003), “İ.Ö. II. Binden Bizans Dönemine Kadar Orta Anadolu’nun Güneyinden Akdeniz Kıyılarına Uzanan Yol Ağı Üzerine Düşünceler”, Olba, X, 1-42.
Karauğuz, G. (2005), Arkelojik ve Filolojik Belgeler Işığında M.Ö. II. Binde Orta Anadolu’nun Güney Kesimi, Konya.
Kurt, M. (2011), Antik Çağda Karaman ve Yakın Çevresi, Buluntular, Konya.
Laroche, E. (1961), “Etudes de Toponomie Anatolienne”, Revue Hittite et Asianique, LIX, 57-98.
del Monte, G. F.- Tischler, J. (1978), Die Orts-und Gewässernamen der hethitischen Texte, Répartoire Géographique des Textes Cunéiform (RGTC), Band VI/2, Weisbaden. del Monte, G. F., (1992), Die Orts-und Gewässernnamen der hethitischen Texte, Répartoire Géographiquedes Textes Cunéiform (RGTC), Band VI/2, Weisbaden.
Otten, H. (1988), Die Bronzetafel aus Boğazköy, Ein Staatsvertrage Tuthliias IV, Weisbaden.
Özsait, M. (1985), Hellenistik ve Roma Devrinde Pisidya Tarihi, İstanbul.
Postgate, J. N. (1973), “Assyrian Texts and Fragments”, Iraq, XXXV, 13-36.
Ramsay, W. M.-G. L. Bell (1909), The Thousand and One Churches, London.
Ramsay, W. M. (1960), Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası, (Çev. M. Pektaş), İstanbul.
Sayce, A. H. (1909), “The Hittite Inscriptions Discovered by Sir and Miss Bell on the Kara Dagh”, Proceedings of the Society of Biblical Archaeology, XXXI, 83-87, Lev. VII-VIII.
Strabon (1993), Antik Anadolu Coğrafyası (Geographika; XII, XIII, XIV), Çev. A. Pekman, İstanbul.
Tapur, T. (2009), Karaman Şehir Coğrafyası, Konya.
Texier, Ch. (2002), Küçük Asya, Coğrafyası, Tarihi ve Arkeolojisi, III, Çev. Ali Suat, Ankara.
Ünal, A. (2002), Hititler Devrinde Anadolu, İstanbul. Resim 1: Karadağ ve Mahalaç Tepesi’nin genel görünümü. Resim 2: Mahalaç kalıntılar sahası.
Resim 3a: Karadağ 1 yazıtı.
Resim 3b: Karadağ 1 yazıtı (J. D. Hawkins, Corpus of Hieroglyphic
Luwian Inscriptions, Berlin. Nwe York, 2000, Plate 241, 6).
Resim 4a: Karadağ 2 yazıtı.
Resim 4b: Karadağ 2 yazıtı (J. D. Hawkins, Corpus of Hieroglyphic
Luwian Inscriptions, Berlin. Nwe York, 2000, Plate 241, 7).
Resim 5: Mahalaç Kilisesi, genel görünüm.
Resim 6: Mahalaç Kilisesi, içten görünüm.
Resim 7: Mahalaç, sarnıç yapısı.
Resim 8: Mahalaç, sarnıç kapağı
Resim 9: Mahalaç, mezar şapeli.