Frankfurt Okulu ve Aydınlanma Eleştirisi

Frankfurt Okulu, özelde Rus Devriminin etkisiyle Marksist ideolojiyi benimseyen doktora öğrencisi Felix Weil ve Friedrich Pullock’un, daha genelde ise Frankfurt Üniversitesi Toplumsal Araştırma Enstitüsü’ne (1923) bağlı bir grup araştırmacının toplumsal sorunlara yönelik çalışmalarına verilen ortak addır. Ortaya konan araştırmalar enstitünün yayın organına bağlı olan Sosyal Araştırmalar Dergisi etrafında toplanır ve disiplinlerarası yürütülen çalışmalar düşünürlerce benimsediği şekliyle eleştirel yöntem üzerinden yeniden çözümlenir. Bizim bu metinde amaçladığımız, Frankfurt Okulu düşünürlerinin, söz konusu Aydınlanma gibi devrim niteliği taşıyan bir dönem olduğunda, ortaya koydukları eleştirel yaklaşımı tartışabilmektir.

Anahtar Kelimeler:

Marksizm, Aydınlanma, Eleştirel Teori, Frankfurt Okulu

Frankfurt School and Critique of Enlightenment

Enlightenment is defined as the philosophical conception that emerged as an attitude against dogmatism in the history of Western philosophy and throughout the 18th century aimed at the wisdom-based critique of all kinds of social values. As for the Frankfurt School thinkers, the Enlightenment is seen as the cause of the demolitions of the 20th century, with the discourse of the re-evaluation of all existing values through the mind and the liberation of the mind. In this study we will be based primarily on the Enlightenment critiques of the school's subjective mind. We will touch upon the philosophical formations on the basis of positivism as an extension of the Enlightenment and the thought implications of theoretical thought systems in society. We will draw attention to power of the laws of society over the laws of nature. In this context, our aim will be to demonstrate the approaches developed by the Frankfurt School thinkers to events or facts when there is a revolutionary period such as the Enlightenment.

Keywords:

Marxism, Enlightenment, Critical Theory, Frankfurt School,

PDF

___

Adorno W., Theodor - Horkheimer, Max; Aydınlanmanın Diyalektiği, çev.: Nihat Ülner- Elif Öztarhan, Kabalcı Yayınları, İstanbul 2010.
Adorno W., Theodor; “Bir Araştırma Ocağı”, Felsefelogos: Eleştirel Teori, çev.: Yasemin Ahi, Fesatoder Yayınları, Sayı: 53, İstanbul 2014.
Adorno W., Theodor; Edebiyat Yazıları, çev.: Sabir Yücesoy, Metis Yayıncılık, İstanbul 2015.
Benjamin, Walter; “Özgür Bir Alman Araştırma Enstitüsü”, Felsefelogos: Eleştirel Teori, çev.: Yasemin Ahi, Fesatoder Yayınları, Sayı: 53, İstanbul 2014.
Gülenç, Kurtul; “Bir Mit Olarak Aydınlanma: Aklın Diyalektiğine Negatif Bir Bakış”, Felsefe Söyleşileri V-VI, ed.: Betül Çötüksöken- Ahu Tunçel, Maltepe Üniversitesi Yayınları, Sayı: 49, İstanbul 2011.
Horkheimer, Max; “Toplum Felsefesinin Mevcut Durumu ve Bir Toplumsal Araştırma Enstitüsünün Görevleri”, Felsefelogos: Eleştirel Teori, çev.: Sercan Öztekin, Fesatoder Yayınları, Sayı: 53, İstanbul 2014.
Horkheimer, Max; Akıl Tutulması, çev.: Orhan Koçak, Metis Yayınları, İstanbul 2013.
Horkheimer, Max; Geleneksel ve Eleştirel Kuram, çev.: Mustafa Tüzel, Yapı-Kredi Yayınları, İstanbul 2005.
Katerina Deligiorgi, Kant and The Culture of Enlightenment, ed.: George R. Lucas Jr., State University of New York Press, Albany 2005.
Koçak, Orhan; “Çevirenin Önsözü”, içinde, Akıl Tutulması, Metis Yayınları, İstanbul 2013.
Martin Jay, Diyalektik İmgelem: Frankfurt Okulu’nun Tarihi ve Çalışmaları, çev.: Sevgi Doğan, Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2014.
Sayers, Sean; Marksizm ve İnsan Doğası, çev.: Şükrü Alpagut, Yordam Kitap, İstanbul 2008.
Slater, Phil; Frankfurt Okulu, çev.: Ahmet Özden, Kabalcı Yayınları, İstanbul 1998.
Storer, Colin; Weimar Cumhuriyetinin Kısa Tarihi, çev.: Sedef Özge, İletişim Yayınları, İstanbul 2015.