Şerife Burcu KAYA, Ümit Ünsal KAYA, Yakup BULUT

YARBAY (BAYATLI) ARİF BEY VE KARAKEÇİLİ MİLLİ ALAYI EKSENİNDE BAYAT’IN MİLLİ MÜCADELE SÜRECİNDEKİ YERİ

Türklüğün hayatta kalma mücadelesi olarak da nitelenebilecek Milli Mücadele neticesi Türk milleti çok zor şartlar altında kalsa bile bir karış toprağı uğruna nelere göğüs gerebileceğini tüm dünyaya göstermiştir. Milli mücadele döneminde düzenli ordunun yokluğunda vatanın birliğinin korunması için bri takım vatanperver oluşumların ortaya çıktığını görmekteyiz. Kuvâ-yi Milliye olarak adlandırılan bu oluşumlar işgal altındaki vatan topraklarını milli duygularından güç alarak, vatanın bağımsızlığı için işgal kuvvetlerine karşı bir araya gelmiş gönüllü milis birlikler anlamına gelmektedir. Milli Mücadele döneminde Türk halkı bölge bölge bağımsızlık hareketini desteklemiştir. Bu süreçte Eskişehir, Akşehir ve Afyonkarahisar gibi Milli Mücadelede stratejik şehirlere olan yakınlığı ile bilinen Afyonkarahisar’ın Bayat ilçesi bağımsızlık yolunda verdiği mücadelesinde Yunan ordusunun işgal girişimlerine maruz kalmıştır. Bayat konumu itibariyle Sakarya Meydan Muharebesi ve Büyük Taarruz’da doğrudan sıcak noktada bulunmamasına rağmen milli mücadele için gerekli askeri hizmetlerin, Tekâlif-i Milliye emirlerinin uygulandığı bir yerleşim yeri olmuştur. Tarih sayfalarında yeteri kadar söz edilmeyen Yarbay Arif Bey İstanbul Hükümetinin kendisi hakkında çıkartmış olduğu yakalama emri neticesi memleketi Bayat’a gelerek Orta Anadolu bölgesinde Kuvâ-yi Milliye hareketine destek vermiş ve yakın çevrede ortaya çıkan isyanların bastırılmasında etkin rol oynamıştır. Yarbay Arif Bey’in bu süreçte gerçekleştirdiği önemli çalışmasından birisi de çevresinde bulunan milis güçleri kendi komutası altında birleştirmesi ve Karakeçili Milli Alayını kurup milli mücadele için önemli bir destek kuvveti oluşturmasıdır. Bu önemli olaylara şahitlik eden Afyonkarahisar’ın Bayat ilçesinin Milli Mücadele yıllarında cereyan eden olayları arşiv belgelerine, hatıratlar, araştırmalar ve süreli yayınlardaki bilgilerden yararlanarak oluşturulan çalışmada, Türk bağımsızlığının mahalli ve millî değerlerinin anlaşılmasına tarihî bir katkı sağlanması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Bayat, Milli Mücadele Dönemi, Yarbay Arif Bey, Kaymakam Arif Bey, Karakeçili Milli Alayı

THE ROLE OF BAYAT IN THE TURKISH NATIONAL STRUGGLE PROCESS ON THE AXIS OF LIEUTENANT COLONEL (BAYATLI) ARIF BEY AND KARAKEÇILI NATIONAL REGIMENT

As a result of the National Struggle, which can also be described as the struggle for the survival of Turkishness, the Turkish nation has shown the whole world what they can endure for the sake of an inch of land even under very difficult conditions. In the absence of a regular army during the period of the National Struggle, we see that a number of patriotic formations emerged to protect the unity of the homeland. These formations, called Kuvâ-yi Milliye, mean voluntary militia units that came together against the occupation forces for the independence of the homeland by taking strength from their national feelings. During the National Struggle, Turkish people supported the independence movement in all regions. In this process, Bayat district of Afyonkarahisar, known for its proximity to strategic cities in the National Struggle such as Eskişehir, Akşehir and Afyonkarahisar, was exposed to the occupation attempts of the Greek army in its struggle for independence. Although Bayat was not directly in the hot spot in the Battle of Sakarya and the Major Assault of Turkish Army due to its location, it was a settlement where the necessary military services and Tekâlif-i Milliye orders were implemented for the National Struggle. Lieutenant Colonel Arif Bey, who has not been sufficiently mentioned in the pages of history, came to his hometown Bayat as a result of the arrest warrant issued by the Istanbul Government against him, supported the Kuvâ-yi Milliye movement in the Central Anatolia region and played an active role in suppressing the rebellions that emerged in the immediate vicinity. One of the important works of Lieutenant Colonel Arif Bey in this process is that he united the militia forces around him under his command and established the Karakeçili National Regiment and created an important support force for the National Struggle. In this study, which was created by making use of archival documents, memoirs, researches and information in periodicals, we aimed to make a historical contribution to the understanding of the local and national values of Turkish independence.

Keywords:

Bayat, Turkish National Struggle Period, Lieutenant Colonel Arif Bey, Qaimaqam Arif Bey, Karakeçili National Regiment,

PDF

___

Afyonkarahisar Valiliği (2022). Bayat İlçemiz. http://www.afyonkarahisar.gov.tr/bayat
Altınbaş, A. (2011). Milli Mücadele’de Afyonkarahisar (1919-1922). Afyonkarahisar: Afyonkarahisar Valiliği Yay.
Atabek, Ö. F. (1997). Afyon vilayeti tarihçesi. Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayınları.
Atatürk’ün Bütün Eserleri, Kaynak Yayınları, 5. Cilt s.325
Avcı, İ. (1995). Emirdağ. Eskişehir: Uğur Ofset Matb.
Aydın, M. (1984). Bayat-Bayat boyu ve Oğuzların tarihi, Hatiboğlu Yayınevi.
Bayat Nüfus Kütüğü Kayıt Defteri, No 02/01.
Baykal, B. S. (1969). İzmir’in Yunanlılar Tarafından İşgali. Belleten Dergisi, 33(132), 517-575.
Bulut, Y. (2021). Deli Fişek, Eskişehir: Dorlion Yayınları.
Çelik, R. (1999). Milli Mücadele’de Din Adamları I, İstanbul: Emre Yay.
Daşdemir, L. (2003). “Afyonkarahisar’da Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti ve Faaliyetleri”, VI. Afyonkarahisar Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri (10-11 Ekim 2002), (Yayına Hazırlayan: Mehmet Sarlık). Yayın No: 10. Afyonkarahisar: Afyon Belediyesi Yay.
Durmaz, A. (2003). Ateş Çiçeği Bir Destan Denemesi. Ankara.
Ertoy, D. (2020). Milli mücadele döneminde Emirdağ. AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8(25) 177 – 187.
Halacoğlu, Y. (2009). Anadolu’da Aşiretler, Cemaatler, Oymaklar (1453-1650), C.I-VI, Ankara.
İlgar, Y. (2000). “Milli Mücadele Döneminde Afyonkarahisar’da Yunan Mezalimi”, V. Afyonkarahisar Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri (Afyonkarahisar 13-14 Nisan 2000), İstanbul t.y., s. 395-397.
İplikçioğlu, N. (1994). “Milli Mücadelenin Meçhul Kahramanlarından Yarbay Bayatlı Arif Bey ve Ölümü”, 3. Afyonkarahisar Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri (22-24 Ekim 1993), Afyonkarahisar 1994, s.91-93
İplikçioğlu, N., Bozok & A. Çelik, A. (2000). Afyon ve Çevresinde Milli Mücadele Tarihinden Yapraklar. Afyon.
Koylu, Z. (2015). Esaretten özgürlüğe 423 gün. Eskişehir Ticaret Odası Yayınları.
Kocabaş, M. (Tarihsiz). İşgal ve Direniş (Emirdağ 1919-1921). İstanbul: Prestij Reklam.
Konukçu, E. (2000). Alaşehir Kongresi (16-25 Ağustos 1919). Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurulu, Atatürk Araştırma Merkezi.
Köksal, O. (2010). Geride kalmış bir Kuvâ-yi Milliyeci: Kaymakam Bayatlı Arif Bey ve Karakeçili Müfrezesi. History Studies, 2(2), 469-492.
MSB (1958). Milli Savunma Bakanlığı Harp Tarihi Vesikaları Dergisi, 39(939).
Oğuz (1960). Aynı Gazete, nr. 1012, Afyonkarahisar 17 Kasım 1960.
Sarıkoyuncu, A. ve Sarıkoyuncu E. (2019). Milli Mücadele’de Afyonkarahisar Sancağı Din Adamları. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Yakın Tarih Dergisi, 3(6), 1-30.
Selek, S. (1987). Anadolu İhtilâli-I. İstanbul: Kastaş Yay.
Sümer, F. (1980). Oğuzlar (Türkmenler), Tarihleri-Boy Teşkilât-Destanları, İstanbul.
Şavkılı, C. (2011). Millî Mücadele’nin Mali Kaynaklarından Tekâlif-i Milliye Emirleri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 17- 36.
TBMM Gizli Celse Zabıtları (1920). C.I, Devre 1, Ġctima 1 (24 Nisan 1336-21 Şubat 1336), 17 Mayıs 1336 (1920) İnikâdı, s.31.
Türk İstiklal Harbi. (1974) C.VI, İstiklal Harbinde Ayaklanmalar (1919-1921). Ankara.
Türkmen, Ş. (2017). Belgelerle Emirdağ. Emirdağ Belediyesi Kültür Yayınları.
Türkmen, Ş. (2022). Afyonkarahisar Havalisi Kuvâ-yi Milliye Kumandanı Kaymakam Bayatlı Arif Bey. Taşpınar Dergisi, 2, 45-53.
Türkmen, Z. (2016). Batı Anadolu’da Yunan Mezalimi. Berikan Yayınları.
Urfalı, A. (2011). Emirdağ Tarihi-1. Konya: Kardelen Yay.
Urfalı, A. (2014). Kurtuluş Savaşı’nda Emirdağ. Eskişehir: Emek Dijital.
Uyan, M. (2004). Anadolunun kilidi Afyon. Afyonkarahisar Valiliği Yayınları