XVI. YÜZYILDA ÇILDIR, POSOF VE BÜYÜK ARDAHAN SANCAKLARINDA ZEYREK TARIMI

Makalemizde XVI. yüzyılda Çıldır, Posof ve Büyük Ardahan sancaklarında zeyrek bitkisinin tarihi, faydaları, tarımı, yıllık geliri ve bezirhaneler hakkında bilgiler verilmiştir. 1595 tarihli "Defter-i Mufassal Vilâyet-i Gürcistan" tahrir defterine göre zeyrek tarımından elde edilen gelirin miktarı Çıldır Sancağı'nda tutarı 1008 akçe olan 126 kile, Posof Sancağı'ndan tutarı 744 akçe olan 93 kile, Büyük Ardahan Sancağı'ndan ise tutarı 120 akçe olan 15 kile olmuştur. Tahrir defterlerinde ve kanunnamelerde zeyrek tohumundan yağ alınması için kullanılan işletmeler “bezirhane” olarak tanımlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Çıldır, Posof, Büyük Ardahan, Zeyrek, Bezirhane

LINSEED AGRICULTURE IN CILDIR, POSOF AND GREAT ARDAHAN DISTRICTS IN THE XVI. CENTURY

In our article, the information about linseed-plants, national yields and profits, agriculture, benefits, and history of linseedhouse in Cıldır, Posof, and Great Ardahan Districts in the XVI. Century is given. According to “Defter-i Mufassal Vilayet-i Gurcistan” cadastral record book dated 1595, income gained from linseed agriculture was 126 kile which is worth 1008 akçe in Cıldır District, 93 kile, which is worth 744 akçe in Posof District, and 15 kile which is worth 120 akçe in the Great Ardahan District. In the cadastral record books and lawbooks, factories that are used to derive oil from linseed plants’ seed are named as “bezirhane”.

Keywords:

Cıldır, Posof, Great Ardahan, Linseed, Linseedhouse,

PDF

___

AKGÜNDÜZ, Ahmet: (1994a). Osmanlı Kanunnameleri ve Hukukî Tahlilleri, 7 / II. Kitap, II. Selim Devri Kanunnâmeleri, Altıncı Bölüm. Gürcistan Eyaleti Kanunnâmeleri (Gürcistan Vilâyeti Kanunnâmesi), İstanbul, Osmanlı Araştırmaları Vakfı.
AKGÜNDÜZ, Ahmet: (1994a). Osmanlı Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri. 7//II. Kitap, II. Selim Devri Kanunnameleri. Dördüncü Bölüm. Diyârbekir Eyaleti Kanunnâmeleri (Harpurd Sancağı Kanunnâmesi); Altıncı Bölüm. Gürcistan Eyaleti Kanunnâmeleri (Gürcistan Vilâyeti Kanunnâmesi), İstanbul, Osmanlı Araştırmaları Vakfı.
AKGÜNDÜZ, Ahmet: (1994b). Osmanlı Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri. 8//I. Kitap, III. Murad Devri Kanunnameleri. Üçüncü. Bölüm. Basra Eyaleti Kanunnameleri (Sadr-ı Suveyb Sancağı Kanunnâmesi), İstanbul, Osmanlı Araştırmaları Vakfı.
BEKADZE, Shota (2014). "XVI. Yüzyıl Sonlarında Çıldır Eyâleti Ahıska Sancağı Çeçerek Nahiyesi'nin Sosyo-ekonomik Durumu". Karadeniz Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, Kış 2014. Ardahan Üniversitesi İnsani Bilimler ve Edebiyat Dergisi, Yıl 6, Sayı 21, s. 191-204. Ardahan Üniversitesi İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyat Bölümü, Ardahan / Türkiye.
CİKİA, Sergey: (1941). Gurcistanis Vilayetis Didi Davtari (Gürcistan Vilâyeti’nin Mufassal Defteri), II. Kitap, Tercüme, Tbilisi, Sakartvelos SSR Metsinierebata Akademiis Gamomtsemloba.
CİKİA, Sergey: (1947). Defter-i Mufassal Vilâyet-i Gürcistan, I. Kitap, Osmanlıca Metin, Tbilisi, Gürcistan S. S. R. Cumhuriyeti Ulum Akademisi Neşriyat Evi.
DÖLEN, Emre: (1992). Tekstil Tarihi, Marmara Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi Yayınları No: 92 / 1, İstanbul, XVI+608 s.
İNALCIK, Halil: (2000). "Ağırlıklar ve Ölçüler". Osmanlı İmparatorluğu'nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, Cilt I: 1300-1600, İstanbul, Eren Yayıncılık.
KATİP, ÇELEBİ: (2013). Cihannüma, I-II, 1. Baskı, İstanbul; MEDAM (Bahçeşehir Üniversitesi Medeniyet Araştırmaları Merkezi). 12 12