RÛHÎ’NİN DÜVÂZ-NÂMESİ

İnsanoğlu, yazılı ve sözlü ifade araçlarıyla hayata dair birçok olay ve olguyu dile getirmektedir. Edebiyat sanatı da bir yönüyle bu ifade araçlarından biridir. Klâsik Türk edebiyatı, hayatın her alanı ile ilgili birçok konuyu işleyen ve konu yelpazesi geniş olan bir edebiyattır. İnsanlığa ve yaşama dair hemen hemen her konuyu bu edebiyatın içinde bulmak mümkündür. Türk İslam ve Türk Tasavvuf edebiyatında din büyüklerini özellikle Hz. Peygamber, dört halife ve Hz. Peygamberin ehl-i beytini konu edinen birçok eser bulunmaktadır. Bu eserler manzum veya mensur olabilmektedir. Bunların bir kısmı müstakil birer kitap olabilirken bir kısmı da şairlerin divanlarında farklı nazım şekillerinde yazılan şiir örnekleri olarak görülebilmektedir. Türk edebiyatında Alevilik ve Bektaşilik geleneğinin tarihi ve kültürel değerleri temelinde kaleme alınmış eserler bulunur. Hz. Peygamberin ehl-i beytini konu edinen bu eserlerin başında Maktel-i Hüseyn içerikli eserler gelmektedir. Bununla birlikte Hz. Fatıma ve Hz. Ali’yi anlatan eserleri ve metinleri de görmek mümkündür. Ehl-i beyti konu edinen eserlerden bir kısmı Düvazdeh-nâme, Düvâz-nâme olarak bilinir. Bu tür eserlerde, Hz. Peygamberin ehl-i beytinden olup Şii gelenekte On iki İmam olarak kabul edilen din büyüklerine dair bilgiler bulunur. Bu metinlerde Ehl-i Beyt İmamlarına olan sevgi ve övgülere yer verilir. Türk edebiyatında Düvâz-nâme kaleme alan şairlerden biri de Rûhî’dir. Metin, bir mecmuada, Rûhî’ye atfen verilmiştir. Kesin olmamakla birlikte mecmuada, şiirin Bağdatlı Rûhî’ye ait olabileceğine dair bazı ipuçları mevcuttur. Bu çalışmada Arap harfli yazma şiir mecmuasındaki manzum Düvâz-nâme metni Latin harflerine aktarılacak, eserin muhtevası üzerinde değerlendirmede bulunulacaktır.   

RUHİ’S WORK ON AHL-İ BEYT IMAMS: DUVAZNAME

Mankind expresses many events and facts about life through written and oral expression tools. The art of literature is also one of these means of expression. Classical Turkish literature is a literature that deals with many subjects related to every field of life and has a wide range of subjects. It is possible to find almost every subject related to humanity and life in this literature.In Turkish Islam and Turkish Sufism literature, there are many works viewing topics of religious elders, especially the Prophet, four caliphs and the Prophet's family, ahl al-beyt. These works can be verse or prose. While some of these works can be an independent book, some of them can be seen as poems written in different verse forms in the divan of poetsIn Turkish literature, there are works written on the basis of historical and cultural values ​​of Alevism and Bektashism tradition. Maktel-i Huseyn is one of the most important works are among these and It is possible to see works and texts about Fatima and Ali. One of the works written on this subject is twelve imams, named “ahl al-beyt” “Ahl-i beyt imams” or “duvaznâme”. In the Shia tradition, there are information about the religious elders, considered to be twelve imams. In these texts, love and praise are given to the Ahl-i beyt imams.Rûhî is one of the poets who wrote a duvâznâme piece in Turkish literature. The poem was given in a magazine/compile by reference to Rûhî. Although not definite, there are some clues in the compile that poetry may belong to the Rûhî who is known from Baghdad In this study, the poem of duvâznâme will be transferred to Latin letters from Arabic types, and the content of the work will be evaluated.

___

  • Ak, Coşkun (2001). Bağdatlı Rûhî Dîvânı (Karşılaştırmalı Metin). Bursa: Uludağ Üniversitesi Yayınları. 2 C.
  • Altun, Erman (2010), Dini Tasavvufi Halk Edebiyatı, İstanbul: Kitabevi Yayınları
  • Güzel, Abdurrahman (2009), Dinî-Tasavvufî Türk Edebiyatı El Kitabı, Ankara: Akçağ Yayınları.
  • İçli, Ahmet, (2018) “Kâsımî Mecmuasının İçerik Analizi” Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi Volume: 40, Winter-2018, s. (468-499)
  • Kâsımî (1625), Bahru’l-Maarif, Atatürk Üniversitesi Kütüphanesi Seyfettin Özege Yazma Eser Koleksiyonu, ASL Mec 625., 270 yk.
  • Ocak, Ahmet Yaşar (ed.) (2009) Geçmişten Günümüze Alevi-Bektaşi Kültürü, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
  • Uludağ, Süleyman (2012). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
  • Üzüm, İlyas (2009). “İnançtan Külte: Alevilikte Oniki İmam İnancı” Geçmişten Günümüze Alevi-Bektaşi Kültürü (İçinde)(Ed. Ahmet Yaşar Ocak), s. 268-285
  • www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com. Erişim tarihi: 03.11.2019