Mısır el-Ezher Şeyhliği Kütüphanesinde Bulunan Türkçe Yazma Eserler

Mısır'da Türkler ve Türk tarihi denilince bin seneden biraz daha uzun bir zaman dilimi akla gelmektedir. Tolunoğulları ile başlayan Türk hakimiyeti Memlük ve Osmanlı devletleriyle yüzyıllar boyunca devam etmiştir. Bu zaman diliminde Türklerden geriye pek çok kültürel miras kalmıştır. Türkçe yazma eserler başta Türkiye kütüphaneleri olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki kütüphanelere dağılmış durumdadır. Modern anlamda yaklaşık yüz elli yıldır bu kütüphanelerdeki yazma eserlerin kataloglama çalışmaları yapılmış ve yapılmaya devam edegelmektedir. Bu çalışmalar sayesinde Türk tarihine ait kültürel, edebi, bilimsel eserlerin listeleri ortaya çıkmakta ve yazma eserler üzerine yapılan bilimsel çalışmalar sayesinde tarihin karanlık noktaları aydınlatılmaktadır.   Bu makalede Mısır el-Ezher Şeyhliğine (Meşyehatü’l-Ezher) bağlı yazma eserler kütüphanesinde bulunan Türkçe yazma eserler tanıtılmaya çalışılacaktır. Adı geçen kütüphane, Mısır'da Milli Kütüphane’den sonra ikinci büyük kütüphanedir. Kütüphanede bulunan Türkçe yazma eserler 'Lugat-ı Şarkiyye' koleksiyonunda bulunmaktadır. Lugat-ı Şarkiyye koleksiyonu Türkçe ve Farsça yazma eserlerden meydana gelmiştir. Büyük çoğunluğunu Türkçe eserlerin oluşturduğu koleksiyonda 431 cilt eser bulunmaktadır. Makalede 193 adet Türkçe eser hakkında; eser ismi, yazar ismi, katalog numaraları, varak numarası ve hareke durumuyla ilgili bilgiler verilmiştir. Risâle mecmuası denilen eserler ve Farsça eserler bu makalenin kapsamı dışındadır.  

___

  • KaynakçaAşur, S. A. (1995). Ezher. İslam Ansiklopedisi. c.12, 59-63İhsanoğlu, E. (2006). Mısır'da Türkler ve Kültürel Mirasları. İstanbul, IRCICA.Kalyon, A. ; Kalyon F. (2015). Mısır'daki Türkçe elyazmaları hakkında görüşler. International Journal of Languages’ Education and Teaching dergisi 3(3), 1-10Nasr, W. (2016). The State of Manuscript Digitisation Projects in Egypt. Library and Information Science in the Middle East and North Africa, 3, 302-318.Uzun, M. (1995). Ezher. İslam Ansiklopedisi. c.12, 53-58Yazıcı, N. (2014). İlk Türk-İslam Devletleri Tarihi. İstanbul. Türkiye Diyanet Vakfı yay.
  • İnternet kaynaklarıwww.alazhar.org/english/about/azharlib.htmhttp://www.azhar.eg/mediacenter/press/foreign/ArtMID/6724/ArticleID/24673/mediaid/41921http://eram.shirazu.ac.ir/www2/CD1/www.alazhar.org/english/about/azharlib.htm