DOĞU KARADENİZ BÖLGESİNDE YAŞAYAN LAZ TOPLULUKLARININ DİLİ, GELENEKLERİ VE MUTFAK KÜLTÜRÜ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Etnik çeşitlilik toplumların zenginliğini ve farklılığını göstermektedir. Türkiye farklı pek çok etnik yapıyı bünyesinde bulundurmaktadır. Bu etnik yapılar kültürel anlamda Türkiye’nin önemli bir konuma gelmesini sağlamıştır. Türkiye’de yaşayan önemli etnik unsurlardan bir tanesi de Lazlardır. Bu çalışma Karadeniz bölgesinde yaşayan Lazların mutfak kültürü ve geleneklerini ortaya koymak amacıyla hazırlanmıştır. Çalışma sonucunda unutulma tehlikesi bulunan Laz etnik kültürünün kayıt altına alınması ve yaşatılabilmesi temel amaç olarak benimsenmiştir. Araştırmanın örneklemini Rize, Trabzon ve Artvin’de yaşayan ve Laz kökenli olan 8 kişi oluşturmaktadır. Görüşme yapılan kişilerin kesinlikle hiçbir dejenerasyona uğramamış hala kültürünü yaşayan ve gönüllü kişilerden oluşturulmasına dikkat edilmiştir. Bu nedenle hala lazca konuşabilen ve özel gün etkinliklerini devam ettiren kişilere ulaşılmaya çalışılmıştır. Verilerin toplanmasında yarı biçimsel mülakat tekniği kullanılmıştır. Görüşme sonucunda kaynak kişilerin gelenekleri, Laz dili ve yöresel yemekleri hakkında sorular sorulmuştur. Sorulara verilen cevaplara göre farklı sorular sorulara derinlemesine analiz yapılmıştır. Görüşme sonucunda elde edilen veriler kayıt altına alınmıştır. Yapılan çalışma sonucunda farklı gelenek ve göreneklere sahip olmalarının yanı sıra pek çok yemek çeşitliliğine sahip oldukları ve büyük bir bölümünün hala evlerde yapılmaya devam edildiği görülmüştür. Laz mutfak kültürünün Karadeniz bölgesinde etkin olarak mutfak kültürüne katkıda bulunduğu net bir şekilde görülmektedir. Ancak Laz toplumun üzerine yapılan çalışmaların az olması literatür bilgi toplanmasında problem oluşturmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Etnik mutfak, karadeniz mutfak kültürü, kültür, laz, laz mutfak kültürü

A STUDY ON THE COUSINE, TRADITIONS AND LANGUAGE OF LAZ COMMUNITY LIVING IN THE EASTERN BLACK SEA REGION

ABSTRACTEthnic variety is a sign of a community’s difference and cultural richness. Turkey hosts many different ethnic communities, who have made significant contributions to its cultural richness. Laz community is an important oen of such communities. This study has been carried out in order to shed light upon the cuisine, language and culture of this community. The main aim here is to record and maintain the cultural elements about this community, which is about to be forgotten. The sources of the study is comprised of eight persons, of Laz origin, living in Trabzon, Rize and Artvin provinces. Special attention is paid in order to do the study with people, who are not degeneretad, still maintaining their culture and ethnic characteristics. Therefore, we attempted to find people who still speak the Laz language, and celebrate the special days of the culture. In the collection of data, semi-formal interview technique was used. During the interview, questions about their language, local cuisine and culture were asked. Some questions were generated depending on the answers they gave. The data collected from the interview were recorded. Asa result of the study, it was understood that they still have a wide variety of foods, which they keep on making at home, and various cultural paractices. It is also discovered that their cuisine practices have influenced the general cuisine of Black Sea region to a large extent. Yet, the number of studies carried out about this community is very small, which has limited the wscope of this study.

Keywords:

Ethnic Cuisine, Black Sea Cuisine Culture, Culture, Laz, Laz Cuisine Culture,

PDF

___

Aksamaz, A.İ.(1995). Lazlar. Erişim Tarihi: 05.11.2019, http://www.birikimdergisi.com/birikim-yazi/4980/lazlar#.XcF5lZIzbIU.
Başaran, B. (2017). Gastronomi turizmi kapsamında Rize yöresel lezzetlerinin değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(3): 135-149.
Bucaklişi, İ.A.(1999). Lazuri-Turkuli Nenapuna/ Lazca Türkçe sözlük. Akyüz Yayıncılık: İstanbul.
Çoşan, D. ve Seçim, Y. (2019). Bartın mutfak kültürü içerisinde tatlıların yeri ve önemi üzerine nitel bir çalışma. Karadeniz İncelemeleri Dergisi, (27): 279-292.
Demirel, H. ve Ayyıldız, S. (2017). Mutfak kültürü ve değişimi; Giresun ili örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(4), 280-298.Gürsoy, Y. (2017). Giresun merkez yöresinde gastronomi turizmi üzerine genel bir değerlendirme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 10(51): 1296-1304.
Hann, I.B. (2000). Doğu Karadeniz‟de efsane, tarih, kültür. İstanbul : Çivi yazıları Yayınları.
Karahasan, A. (2013). Laz Kültüründe oyuna dair örüntüler: Fındıklı ilçesinde yapılan niteliksel çalışma, 2012-2013 (Yayınlanmamış Yüksek Lisans)..T.C. Maltepe Üniversitesi Sosyal bilimler enstitüsü sosyoloji anabilim dalı, İstanbul.
Kavaklı, N. (2015). Novus ortus: The awakening of Laz language in Turkey. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 4(16): 133-146.
Kutscher, S. (2008). The language of the Laz in Turkey : Contact-induced change or gradual language loss ? Turkic Languages 12(1): 82-102.
Lacroix, R. (2009). Laz relative clauses in a typological and areal perspective. Proceedings of Conference on Language Documentation and Linguistic Theory 2. London: SOAS.
Saatcı, G. (2019). Coğrafi işaretli yiyeceklerin tanıtım unsuru olarak yöresel yemekler kapsamında değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7 (1), 358-374. DOI: 10.21325/jotags.2019.367.
Sarı, İ. (2017). Dil Tarih ve Gelenekleriyle Lazlar: Anadolu'da, Laz terimi, Karadeniz bölgesinde yaşayan bütün grupları ifade eden ortak bir addır. Nokta Kitap.
Tekin, Ö. A. (2014). Kaçkarlardan Karadeniz'e uzanan el: Rize. Standard Ekonomik ve Teknik Dergi, 621: 103-110.