Birinci Dünya Savaşı'nda Türkiye Ermenilerinin Rus ordularına katılımına dair yeni belgeler

Tasnakların, Çarlık Rusyası yetkilileriyle yaptıkları yazısmalarından ve görüsmelerden Türkiye’yi isgal planları çerçevesinde Ermenilere iki misyon yüklenildiği görülmektedir. Ermeniler, cephe gerisinde ayaklanma çıkararak Türk ordusunu zaafa uğratacaktır. Bu birinci görevdir. Đkincisi ise olusturulan Ermeni gönüllü birlikleri yoluyla Türk ordusunun savunma hattını yırtarak Rus isgalini kolaylastırmaktır. Ayrıca bu temelde Rus yetkililerinin yazdığı sayısız rapor vardır. Bütün bu planlar, Batı devletlerinin ve Çarlık Rusyası’nın emir komutası altında yürütülmüstür. Her iki görevin yerine getirilmesinde Türkiye Ermenileri aktif rol oynamıstır. Mesele birkaç Tasnak teröristinin isinden ibaret değildir. Gönüllü birliklerin olusturulmasına ve ayaklanmalara ne yazık ki, genis Ermeni kitleleri katılmıstır. Arsivler, Çarlık ordularına hizmet etmek ve Türkiye’ye karsı gönüllü birliklerde savasmak için Türkiye Ermenilerinin Rus yetkililere basvurularıyla doludur. Osmanlı uyruklu aydınlardan ve doktorlardan üniversite öğrencilerine ve sıradan köylülere kadar binlerce Ermeninin listeleri arsivlerde isim isim mevcuttur. Türkiye Ermenilerinin bu hareketi tehcirin çok öncesinde baslamıs ve ülkenin doğusundan batısına, hatta Đran’dan Avrupa’ya Amerika’ya kadar yayılmıstır. Bu belgeler, tehdidin ayrılıkçı örgüt yönetici ve militanlarıyla sınırla olmadığını göstermesi ve tehcirin nedenlerini açıklaması bakımından önemlidir.

New documents in the participation of Turkey Armenians to Russian armies in the World War I

It is understood from the Dashnag’s correspondence and talks with the officials of the Tsardom Russia that the Armenians have been assigned two missions within the framework of the plans to occupy Turkey. The Armenians would launch an uprising in the rear front and weaken the Turkish army. This is the first assignment. The second assignment is to split the line of defence of the Turkish army and facilitate the Russian occupation by means of the Armenian volunteer units. In addition, there are numerous reports written by the Russian officials in this regard. All these plans have been carried out under the command and control of the Western States and Tsardom Russia. The Turkish Armenians played an active role in the performance of this duty. It was not the matter of several Dashnag terrorists. Broad Armenian groups participated in forming the volunteering units and triggering the rebellions. The archives are full of Armenian’s applications to the Russian officials in order join the Tsardom armies to fight in the voluntary units against the Turks. The names of thousands of Armenian citizens ranging from ordinary peasants subordinate to the Turkish subjects, university students and doctors can be seen in the archives. These documents are significant from the point of view of showing the dimension of the threat.

___

  • Arsiv Rusya Askeri Tarih Devlet Arsivi (RGVĐA)
  • Kitaplar Armyanskie Dobrovoltsı, Moskva, 1915.
  • BOLHOVĐTĐNOV, L. M., Ermeni Raporu, Yayına Hazırlayan: Mehmet Perinçek, 3. Basım, Kaynak Yayınları, Đstanbul, Ekim 2010.
  • KAÇAZNUNĐ, Ovanes, Tasnak Partisi’nin Yapacağı Bir Sey Yok, 24. Basım, Kaynak Yayınları, Đstanbul, Kasım 2010.
  • KARĐBĐ, Gürcü Devleti’nin Kırmızı Kitap’ı/Ermeni Đddialarına Yanıt, Kaynak Yayınları, Đstanbul, Nisan 2007.
  • KARĐNYAN, A. B., Ermeni Milliyetçi Akımları, 3. Basım, Kaynak Yayınları, Đstanbul, Temmuz 2007.
  • LALAYAN, A. A., Tasnak Partisi’nin Karsıdevrimci Rolü (1914-1923), 3. Basım, Kaynak Yayınları, Đstanbul, Subat 2006.
  • PERĐNÇEK, Mehmet, B. A. Boryan’ın Gözüyle Türk-Ermeni Çatısması, 3. Basım, Kaynak Yayınları, Đstanbul, Nisan 2007.
  • PERĐNÇEK, Mehmet, Rus Devlet Arsivlerinde 100 Belgede Ermeni Meselesi, 5. Basım, Doğan Kitap, Đstanbul, Nisan 2007.
  • Süreli Yayınlar
  • Armyane i Voyna
  • Armyanskiy Vestnik
  • Zarya