ENFLASYONUN İÇSEL VE DIŞSAL BELİRLEYİCİLERİNE YÖNELİK AMPİRİK BİR ANALİZ

Enflasyon 1980-2000 yılları arasında Türkiye ekonomisinde önemli bir sorundu. 2001 ekonomik krizinden sonra uygulamaya konulan enflasyon hedeflemesi programı nispeten başarılı olmuştur. Çünkü 2000’li yılların başında %60’ları aşan yıllık enflasyon oranları, enflasyon hedeflemesi programının uygulanmaya başlamasıyla birlikte önce kademeli bir düşüş sürecine girmiş, ardından 2004 yılının ikinci çeyreğinden itibaren tek haneli oranlara inmiştir. Bununla birlikte, 2018 yılının sonuna doğru fiyatlarda görülen artışlar bu sorunu tekrar gündeme getirmiştir. Bu çerçevede çalışmanın amacı, Türkiye ekonomisinde enflasyon hedeflemesi döneminde enflasyonun yerel ve küresel belirleyicilerini ampirik olarak analiz etmektir. Çalışmada enflasyon üzerindeki etkisi araştırılan değişkenler; GSYİH, döviz kuru, küresel emtia fiyatları ve küresel gıda fiyatlarıdır. Ampirik analiz yöntemi olarak sınır testi ve ARDL tercih edilmiştir. Analiz 2003-2018 dönemini kapsamakta ve çeyrek dönemlik veri kullanılmaktadır. Analiz sonuçları; uzun dönemde döviz kuru, küresel emtia fiyatları ve gelirin enflasyon üzerinde pozitif etkiye sahip olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte, küresel gıda fiyatları enflasyonu yalnızca kısa dönemde etkilemektedir. Sonuç olarak, analizden elde edilen sonuçlar 2003-2018 döneminde küresel faktörlerin enflasyon üzerindeki etkisinin oldukça önemli olduğuna işaret etmektedir.

AN EMPIRICAL ANALYSIS TO THE DOMESTIC AND GLOBAL DETERMINANTS OF INFLATION

Inflation was a serious problem in the Turkish economy between 1980-2000. The inflation targeting program implemented after the 2001 economic crisis was relatively successful. Because annual inflation rates exceeded 60% in the early 2000s. It has first entered a gradual decline with the introduction of the inflation targeting program, then it decreased to single-digit rates from the second quarter of 2004. However, the increase in prices towards the end of 2018 brought this issue back to the agenda once again. In this context, the aim of the study is to empirically analyze the local and global determinants of inflation in the inflation targeting period in Turkey economy. In the study, the variables that investigated the effects on inflation are the gross domestic product, exchange rate, global commodity prices and global food prices. The bound test and ARDL were preferred as empirical analysis methods. The analysis includes the periods 2003-2018 and quarterly data is used. The results of the analysis indicate that exchange rate, global commodity prices and gross domestic product have a positive effect on inflation in the long run. However, global food prices positively affect inflation only in the short term. Consequently, the results obtained from the analysis point that the impact of global factors on inflation is very important in 2003-2018 period.

PDF

___

Achsani, N. A., Jayanthy, A., Fauzi, F. A. & Abdullah, P. (2010). The Relationship between Inflation and Real Exchange Rate: Comparative Study between ASEAN+3, the EU and North America, European Journal of Economics, Finance and Administrative Sciences, 18, 69-76.
Ağayev, S. (2012). Geçiş Ekonomilerinde Enflasyon Oranı Belirleyicileri; Panel Veri Analizi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 59-72.
Alev, N. (2019). Türkiye’de Enflasyonun Belirleyicileri: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı (2006:Q1- 2018:Q2 Dönemi), Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi, 3(1), 1-18.
Al-Eyd, A., Amaglobeli, D., Shukurov, B. & Sumlinski, M. (2012). Global Food Price Inflation and Policy Responses in Central Asia, IMF Working Paper, No.12/86.
Almounsor, A. (2010). Inflation Dynamics in Yemen: An Empirical Analysis. IMF Working Papers, No.10/144.
Blomberg, S. B. & Harris, E. S. (1995). The Commodity-Consumer Price Connection: Fact or Fable?, FRBNY Economic Policy Review, 2, 21-38.
Borio, C. & Filardo, A. (2007). Globalisation and Inflation: New Cross-Country Evidence on the Global Determinants of Domestic Inflation, BIS Working Papers, No.227.
Capraru, B. & Ihnatov, I. (2012). External Factors Influence on Inflation: The Case of Romania. Annals of Faculty of Economics, 1(1), 469-475.
Chuah, K. P., Chong, E. & Tan, J. S. (2013). The Impact of Global Commodity Prices on Inflation in Malaysia, Bank Negara Malaysia Working Paper.
Cutler, J., Chan, C. & Li, U. (2005). The Relationship between Commodity and Consumer Prices in Mainland China and Hong Kong, Hong Kong Monetary Authorıty Quarterly Bulletin, June 2005, 16-31.
Dünya Bankası. (2019). https://databank.worldbank.org, (20.03.2019). ECB (2017). Domestic and Global Drivers of Inflation in the Euro Area, ECB Economic Bulletin, 4, 72-96.
Ellahi, N. (2017). The Determinants of Inflation in Pakistan: An Econometric Analysis, The Romanian Economic Journal, 64, 1-12.
Furlong, F. & Ingenito, R. (1996). Commodity Prices and Inflation, Economic Review, 27-47.
Ganiyev, C. (2008). Kırgızistan’da Enflasyon Dinamikleri, 1998-2006, Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 34-43.
Girginer, N. & Yenilmez, F. (2005). Türkiye’de Enflasyonun Ekonometrik Olarak İncelenmesi(1982-2002), Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1): 102-116.
Globan, T., Arcabic, V. & Soric, P. (2016). Inflation in New EU Member States: A Domestically or Externally Driven Phenomenon?, Emerging Markets Finance and Trade, 52(1), 154-168.
Gül, E. & Ekinci, A. (2006). Türkiye’de Enflasyon ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 1984-2003, Sosyal Bilimler Dergisi, 2006/1, 91-106.
Güneş, Ş. (2013). Türkiye’de Kur Rejimi Uygulaması ve Enflasyon İlişkisi Üzerine Bir Analiz, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(2), 65-77.
Güven, E. T. A. & Uysal, D. (2013). Türkiye’de Döviz Kurlarındaki Değişme İle Enflasyon Arasındaki İlişki (1983-2012), Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(9), 141-156.
Halka, A. & Kotłowski, J. (2017). Global or Domestic? Which Shocks Drive Inflation in European Small Open Economies?, Emerging Markets Finance and Trade, 53(8), 1812-1835.
Hemmati, A., Niakan, L. & Varahrami, V. (2018). The External Determinants of Inflation: The Case of Iran, Iran Econ. Rev., 22(3), 745-756.
Kalkuhl, M. (2014). How Strong Do Global Commodity Prices Influence Domestic Food Prices? A Global Price Transmission and Vulnerability Mapping Analysis, Kalkuhl M., Braun, J. V. & M. Torero (eds.), Food Price Volatility and Its Implications for Food Security and Policy (içerisinde), Germany: Center for Development Research, 269-301.
Karagöl, E., Aybaykal, E. & Ertuğrul, M. (2005). Türkiye’de Enflasyon İle GSYİH Arasındaki İlişkinin Kointegrasyon Yöntemiyle İncelenmesi, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 3(4), 52-63.
Karahan, Ö. (2017). Exchange Rate Pass-Through in Turkey before and after the Adoption of Inflation Targeting Regime, Financial Assets and Investing, 8(2), 37-48.
Khan, M. A. & Ahmed, A. (2011). Macroeconomic Effects of Global Food and Oil Prices Shock to Pakistan Economy: A Structural Vector Autoregressive (SVAR) Analysis, The Pakistan Development Review, 50(4), 1-26.
Lee, H. H. & Park, C. Y. (2013). International Transmission of Food Prices and Volatilities: A Panel Analysis, ADB Economics Working Paper Series, No.373.
McCarthy, J. (1999). Pass-Through of Exchange Rates and Import Prices to Domestic Inflation in Some Industrialised Economies, BIS Working Papers, No.79.
Muço, M., Sanfey, P. & Taci, A. (2004). Inflation, Exchange Rates and the Role of Monetary Policy in Albania, European Bank for Reconstruction and Development Working Paper, No.88.
Narayan, P. K. (2005). The Saving and Investment Nexus for China: Evidence from Cointegration Tests, Applied Economics, 37(17), 1979-1990.
Oktar, S., Akyazı, H. & Üzar, U. (2017). Kalkınmacı Merkez Bankacılığı: Türkiye İçin Alternatif Olabilir Mi?, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 39(2), 579-602.
Okur, A. (2017). Türkiye Ekonomisinde Faiz Oranı ve Döviz Kurunun Enflasyon Hedefi Üzerine Etkisi, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 8(13), 147-164.
Ozpence, A. I. (2016). Analysis of the Relationship between Inflation and Economic Growth in Turkey, Journal of Economics Finance and Accounting, 3(3), 180-191.
Özcan, B. (2014). Gelişmekte Olan Ekonomilerde Enflasyonun Belirleyenleri: Dinamik Panel Veri Analizi, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(1), 33-53.
Pesaran, M. H. & Pesaran, B. (1997). Working with Microfit 4.0: Interactive Econometric Analysis, Oxford: Oxford University Press.
Pesaran, M. H. & Shin, Y. (1999). An Autoregressive Distributed Lag Modelling Approach to Cointegration Analysis, İçinde: Econometrics and Economic Theory in the 20th Century: The Ragnar Frisch Centennial Symposium, Cambridge: Cambridge University Press.
Pesaran, M. H., Shin, Y. & Smith, R. S. (2001). Bound Testing Approaches to The Analysis of Level Relationships, Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326.
Rasasi, M. A., Algahtani, G. & Alqahtani, A. (2017). The Effects of Global Commodity Prices on Domestic Prices in Saudi Arabia, International Journal of Economics and Financial Issues, 7(4), 590-594.
Süleymanov, E. & Nadırov, O. (2014). Türkiye Örneğinde Enflasyonla Ekonomik Büyüme Arasında İlişki, Journal of Qafqaz University, 2(2), 119-125.
TCMB (2013). Enflasyon Raporu, No.2013-IV.
TCMB(2014). Enflasyon Raporu, No.2013-IV.
TCMB (2017). Enflasyon Raporu, No.2013-IV.
TCMB (2018). Enflasyon Raporu, No.2013-IV.
TCMB (2019). https://www.tcmb.gov.tr/, (20.03.2019).
TÜİK (2019). http://www.tuik.gov.tr, (20.03.2019).
Türk, E. (2016). Döviz Kuru Enflasyon İlişkisi ‘‘Türkiye Örneği’’, Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 81-102.
Utkulu, U. & Ekinci, R. (2016). Uluslararası Petrol ve Gıda Fiyatlarından İç Fiyatlara Asimetrik ve Doğrusal Olmayan Fiyat Geçişkenliği: Türkiye İçin NARDL Modeli Bulguları, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 53(617), 10-22.
White, W. R. (2008). Globalisation and the Determinants of Domestic Inflation, BIS Working Papers, No.250.