Bütçeler, bir faaliyet dönemi için belirlenmiş gelir ve giderlerin gösterildiği mali nitelikli tablolardır. Günümüz kullanım şekli ile olmasa da tarihin çeşitli dönemlerinde de çeşitli birimler tarafından bir planlama aracı olarak kullanılmıştır. Tarihin farklı dönemlerinde Türk Devletleri de bütçeleri kullanmışlardır. Dünya tarihi içinde oldukça uzun bir süre kendinden bahsettiren Osmanlı Devleti de Fatih Nizamnamesi’nden sonra bütçeleri kullanmaya başlamıştır. Bütçe kullanımına ait Osmanlı Devleti’nin gerek merkezi yönetiminde, gerekse taşra yönetimlerinde muhasebe karakterli kayıtlar çeşitli arşiv kaynaklarında bulunmaktadır. Osmanlı Devleti’nde hesaplama temelli hazırlanan bütçelerin taşrada en çok kullanıldığı müesseselerden biri vakıflardır. Literatürde konusuna, yararlananlarına veya işletilme biçimlerine göre çeşitli sınıflandırmalara tabi tutulan vakıflara ait bütçe örnekleri bulunmasına rağmen altı asır boyunca geniş bir coğrafyada siyasi, sosyal ve ekonomik olarak hüküm süren Osmanlı Devleti’nin muhasebe kaynaklı arşiv belgelerinin günyüzüne çıkarılması kaçınılmaz bir sorumluluktur. Bu nedenle sadece hicri 1030 yılına ait olan örnek vakıf bütçesinin muhasebe boyutuyla tahlil edilmesi ve tespit edilen sonuçların literatüre kazandırılması bu çalışmanın amacı olmuştur.

Budgets are financial statements showing the income and expenses determined for an operating period. It has been used as a planning tool by various units also in various periods of history, although not with being today’s usage. Turkish States have also used budgets in different periods of history. The Ottoman Empire, which has been mentioned about from itself for a long time in the history of the world, started to use the budgets after the Fatih Regulations. Accounting characterful records regarding budget usage in both central and provincial administrations of the Ottoman Empire, are found in various archive sources. One of the institutions in which the budgets prepared on the basis of calculation were used most in the provinces in the Ottoman Empire, are foundations. In the literature, although there are budget examples of foundations which are subject to various classifications according to their subject, beneficiaries or operating modes, it is an inevitable responsibility to unearth the accounting archive documents of the Ottoman Empire, which reigning politically, socially and economically in a wide geography for six centuries. For this reason, the purpose of this study was to analyze the sample foundation budget which belongs only to the 1030 year of the hegira with the accounting dimension and to bring the determined results to the literature.