KALANDAR SOĞUĞU’NDA YENİ GERÇEKÇİ TEMSİL: SİNEMATİK VE ANLATIBİLİMSEL BİR ANALİZ

Karadeniz bölgesi ve yörenin kendine has insanları birçok roman, hikaye, şarkı ve filmde konu edilmiştir. Bunlardan biri olan Türk-Macar ortak yapımı Kalandar Soğuğu (2015) ise dünya çapında beğeni toplayarak dikkat çeken bir çalışma olmuştur. Senaryosunu Mustafa Kara ve Bilal Sert’in yazdığı film son dönem Türk sinema yapımları arasında yer edinmeyi başarmış önemli bir sinematik anlatı olarak kayda geçmiştir. Film sıradan insanın yaşantısı aracılığıyla evrensel temaların işlendiği gerçekçi bir temsildir. Bu çalışmanın amacı, Kalandar Soğuğu’nu sinematik gerçekçilik perspektifinden anlatıbilimsel olarak incelemektir. Çalışma, anlatının eleştirel okumalarına kuramsal katkı sunması yönünden özgündür. Sinematik ve anlatısal analizde Bazin (1967), Chatman (1990) ve Greimas (1982)’ın terminolojileri kullanılmıştır. Çalışmanın anlatıbilimsel bulguları şunlardır: (a) film sıradan karakterlerin hikâyesini anlatır, ancak asal insanlık durumunu gösterir; (b) bir metin olarak anlatı, önceki metinlerle metinler arası ilişkilere sahiptir ve sinema dilinin bugüne kadar ki gerçekçi temsil deneyimlerinden yararlanır; (c) film gerçekçi sinematik bir anlatı olarak, ‘senaryo’, ‘sinematik imge’, ‘kurgu’ ve ‘müzik’ unsurlarının salt sentezini yapmanın ötesine geçerek gerçeğin şiirini yansıtan sahnelere yer verir. Sonuç olarak, Kalandar Soğuğu yeni-gerçekçi unsurlarla modernist öğeleri buluşturarak modern bir destan anlatmayı ve gerçekçi bir sinema dili yakalamayı başarır.

Anahtar Kelimeler:

Karadeniz Bölgesi, Kalandar Soğuğu, sinema, anlatı, gerçekçi temsil

NEO-REALISTIC REPRESENTATION IN COLD OF KALANDAR: A CINEMATIC AND NARRATIVE ANALYSIS

The Black Sea region and its idiosyncratic people have been represented in many novels, stories, songs, and films. However, it is Cold of Kalandar (2015) that has achieved unprecedented worldwide acclaim. Turkish-Hungarian co-production Cold of Kalandar, written by Mustafa Kara and Bilal Sert, is a remarkable cinematic narrative among recent Turkish cinema productions. It is a cinematic representation of universal themes through particularities. This study aims to examine Cold of Kalandar in terms of neo-realistic cinematic representation and narrative elements. The study significantly contributes to critical reading of the narrative from a theoretical perspective. The cinematic and narratological analysis employs the terminologies borrowed from Bazin (1967), Chatman (1990) and Greimas (1982). The study shows that (a) the film tells the readers a story of ordinary characters, but it represents the essential human condition; (b) the narrative as a text has intertextual relationships with previous texts and uses previous cinematic experience to represent reality; (c) exploring the limits of realistic representation, the cinematic narrative uses metaphors and symbols to get beyond the mere synthesis of scenario, picturing, editing and music. The study concludes that Cold of Kalandar achieves such a cinematic representation of reality that it brings together neo-realistic components, modernist features and the narrative elements of a modern saga.

Keywords:

: Black Sea region, Cold of Kalandar, cinema, narrative, realistic representation,

PDF

___

AKÇA, Kerem, “Natüralist Dağ Filmi Yıpratıyor”, Habertürk Kültür, haberturk.com.tr 16 Eylül 2016.
BAUDRILLIARD, Jean, Simülakrlar ve Simülasyon, (Çev.) Doğu-Batı, Ankara 2016.
BAZIN, André, What is Cinema?, Trans. Hugh Gray. University of California Press, Berkeley-London, [1967], 2005.
BENJAMIN, Walter, Fotoğraf Yazıları, Kolektif Kitap, İstanbul 2019.
BERGER, John, Görme Biçimleri, (Çev.) Yurdanur Salman, İstanbul Metis, 2016.
BORDWELL, David - Kristin Thompson (1990). Film Art: An Introduction, McGraw-Hill Publishing, London 1990.
BÜYÜKKARCI, Orhun, Analysis of Edgar Allan Poe’s horror stories from the perspective of literary semiotics. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul 2018.
CHATMAN, Seymour. Coming to Terms-The Rhetoric of Narrative in Fiction and Films, Cornell University Press, New York 1990.
ÇIRAKLI, M. Zeki, Anlatıbilim: Kuramsal Okumalar, Hece Yayınları, Ankara 2015.
DEĞİRMENCİ, Koray, Fotoğrafın İmgeleri: Temsil, Gerçeklik ve Dijital Çağda Fotoğraf, Doğu Kitabevi, İstanbul 2016.
DELEYTO, Celestino, "Focalization in Film Narrative", Atlantis, Vol: 13, No: 1(2), 1991.
DERSE, Soner, Sinema Yazıları: Yedi Pencereden Yedinci Sanat, Doruk, İstanbul 2017.
GENETTE, Genette, Palympsests, Narrative in the Second Degree, Trans. C. Newman-C. Doubinsky, Lincoln University of Nebraska Press, [1982] 1997.
GOUDGE, Thomas A., “Peirce's Index.” Transactions of the Charles S. Peirce Society (Indiana University), Vol: 1, No. 2 (Fall, 1965), ss. 52-70.
GREIMAS, A. J. Semiotics And Language: An Analytical Dictionary, Indiana University Press, Bloomington 1982.
HAYWARD, Susan, Cinema Studies: The Key Concepts, Routledge - Taylor-Francis e-Library edition, London 2001.
KALELİOĞLU, Murat, Yazınsal Göstergebilim: Bir Kuram Bir Uygulama, Seçkin Yayıncılık, İstanbul 2020.
ÖZDEN, Zafer, Film Eleştirisi: Film Eleştirisinde Temel Yaklaşımlar ve Tür filmi Eleştirisi, İmge, Ankara 2014.
PRINCE, Gerald, Dictionary of Narratology, Nebraska UP, Nebraska 2003.
RICEUR, Paul. Time and Narrative, Vol: 2, Trans. K. McLaughleen-D. Pellauer, University of Chicago Press, Chicago 1985.
RIMMON-KENAN, Shlomith, Narrative Fiction, Second, (Ed.) Routledge, London 2008.
SHINER, Larry, Sanatın İcadı: Bir Kültür Tarihi, (Çev.) İsmail Türkmen, Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2017.
STOR, Will, Hikâye Anlatıcılığının Bilimi, Timaş, İstanbul 2020.
TARKOVSKI, Andrey, Mühürlenmiş Zaman. (Çev.) Mazlum Beyhan, Agora, İstanbul 2016.
WHITHAM, Graham-POOKE, Grant, Sanatı Anlamak, (Çev.) Tufan Göbekçin, Hayalperest, İstanbul 2018. SAYDAM, Barış, “Mustafa Kara: ‘Doğayı Taklit Etmeye Çalıştık”, Türk Sineması Araştırmaları, tsa.org.tr, 2 Mayıs 2016.
TURGUT, Alper, “Kalandar Soğuğu”, Beyaz Perde, beyazperde.com, 11 Ekim 2016.
VERANO, Lourdes E.-ÁLVAREZ, Efrén C., “Cinema As Change Mummified: Objectivity And Duration in André Bazin’s Theory”, L’atalante, S: 26 (July-December), 2018.
“Kalandar Soğuğu” Tokyo'da Yarışacak: Mustafa Kara ile Söyleşi. http://www.patikaa.com. 12 Ekim 2015. 2 Ekim 2016
http://www.haberler.com/kalandar-sogugu-nda-gerceklik-duygusuna-8815432-haberi/ [Bilal Sert ile Söyleşi] 3 Ekim 2016
http://www.star.com.tr/yazar/yilin-en-iyi-turk-filmi-vizyonda-yazi-1142304/ 1 Ekim 2016.