ABDULLÂH EL-KÂTİB VE TEZKİRE-İ RUMÂTADLI ESERLERİ

Bu çalışma, 17. yüzyılın okçu, meydân şeyhi ve kâtiplerinden olan Abdullah el-Kâtibtarafından kaleme alınan Tezkire-i Rumât adlı okçuluk kitabının incelemesinden ibârettir. Eserin şimdiye kadar tespit edilebilen beş nüshası bulunmaktadır. Bugüne kadar, eseri tanıtmak amacıyla bazı çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalarda eser, yazılış tarihi, dönemin okçuları, eserin içeriği ile ilgili bilgiler verilmiştir. Hazırlamış olduğumuz makalede, eksik olan ve ulaşamadığımız nüshalar değerlendirilmeye alınmamıştır. Çalışmamızda İstanbul Üniversitesi NEKTY2638 barkod numaralı nüsha, geç tarihte yazılan 394 no’lu Michigan Üniversitesi nüshası ile karşılaştırılmıştır. Bu makalede, eserin içeriği, nüshaları, eserdeki okçuluk terimleri, ok meydânları gibi bilgiler ele alınmıştır. Eser, 1453 –1689 tarihleri arasında yaşamış olan okçular, yer adları, bu dönemde yapılmış yarışmalar, ok meydanları, ok atılan menziller, menzillerin mesafeleri, atan kişilerin elde ettiği rekorlar, atılan rüzgârlar, Osmanlı okçuluğu ve okçuluk terimleri hakkında bilgi vermesi sebebiyle tarihî bir belge niteliği taşımaktadır. Ayrıca çalışmada, metnin dil özellikleri, ses bilgisi ve yazım bilgisi, farklı ve daha önce kullanılmamış yapı ve sözcüklere değinilmiş, imlâ hususiyetleri elden geldiğince ortaya konmuş, bu başlıklar altında metinden çeşitli örnekler sunulmuştur.

ABDULLÂH AL-KÂTİB AND HIS WORKTEZKİRE-İ RUHÂT

This work consists of the archery book "Tezkire-i Rumât", which is written by the Sheikh and archer Abdullah Al-khateeb who is also the authorof the 17th century. Yet, five copies of this book were discovered. Moreover, many studies were conducted to define this book. In these studies information is introduced about the history of writing, the archers of that period and the content of the book.In this work, We could not find the lost copies, hence we did not review the missing copies of the book. This study compares the copy that has barcode number NEKTY2638 in Istanbul University to copy number 395 in Michigan University that was recently reproduced. This article discusses the content, copies, archery terms and the archery fields in the book. This book is considered as a historical document since it provides information about the archers who lived between the year of 1453 and 1689, the names ofthe cities and places, the challenges held during that period, the archery fields, the archery distances, the records achieved by the archers, the names of the wind that they used to hold archery sessions in, the ottoman archery and the archery terms. Moreover, this work studies linguistics, phonetics, spelling, the diverse structure and words that were not unused previously, as well as revealing the features of orthography as much as possible. Many examples are presented under those titles.

___

  • AKSOY, H. (2002). “Kavsname”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi25. Ankara: 70-71.
  • AKTEPE, K. (2003). Okçuluk. İstanbul: Nobel.
  • AYANOĞLU, İ. F. (1974). Okmeydanı ve Okçuluk Tarihi. Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü.
  • AZBAY, E. (2016). Hazâ Kitâb-ı Kavsnâme: İnceleme-Metin-Dizin. Çanakkale: Çanakkale OnsekizMart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
  • BANGUOĞLU, T. (2007). Türkçenin Grameri. 8. Baskı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
  • BZOUR, İ. A. S. (2016). Tezkire-i Rumât (Dil İncelemesi-Metin-Dizin). Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
  • KUNTER, H. B. (1942). “Atıcılar Kanun-nâmesi”. Tarih Vesikaları. II/10: 253-274.
  • ŞENARSLAN, N. F. (2016). “Osmanlı Sahasında Tercüme Edilmiş İlk Okçuluk Risalesi: Umdetü’l-Mütenasilin”. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 56: 1077-1104.
  • UÇAR, İ. (2013). Kavâidü’r-Remy, Ok Atıcılığının Kuralları, Abdullah el-Kâtip. Sakarya: Mucize Yayınları.
  • ÜNSEL, K. E. (1944). “Tezkire-i Rumat (Atıcılar Tezkiresi)”. Tarih Vesikaları. III/12: 16-2