Orta Anadolu’da Lekeli Bir Yer: Kırkdilim Yolu (Çorum-Türkiye)

Yol inşa etmek geçmişten günümüze medeniyetler açısından vazgeçilmez olmuştur. Yolların inşa edildikleri coğrafyalar ve medeniyetler hem yolun yapılışında, hem devamlılığının sağlanmasında, hem de kimlik kazanmasında önemli rol oynamışlardır. Bu çalışmanın amacı yapımı yarım asırdan uzun süre devam eden Kırkdilim yolunun inşa sürecini, tarihi süreçte nasıl lekeli bir yol haline dönüştüğünü, alınan politik kararların alandaki yansımalarını ortaya koymaktır. Bu amaçla alanda 2018-2022 yılları arasında aralıklarla devam eden saha çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmalar esnasında yöre halkı ile açık uçlu sorulardan oluşan mülakatlar yapılmıştır. Araştırma sonuçları Kırkdilim yolunun tarihi süreçte yarım asırdan uzun süredir bir türlü bitirilememiş olmasının en büyük nedenleri arasında alandaki jeolojik ve jeomorfolojik yapının etkisi, teknik yetersizlikler ve politik kararlar olduğunu ortaya koymuştur. Alandaki Mesozoik kireçtaşları ve konglomera oluşumlarının eğim şartları nedeniyle hareket kabiliyeti yüksektir. Alanda daha önceki yıllarda inşa edilen tüneller ve yollar heyelan ve kaya düşmeleri nedeniyle kullanılamaz hale gelmiş, çok sayıda ölümlü kaza yaşanmıştır. Başta alınan politik kararların yansımaları olmak üzere yaşanan tarihi süreç Kırkdilim yolunu lekeli bir yer haline getirmiştir. Bu lekelilik alanı kullanan insanların deneyimleri, anlatıları ve hikayeleriyle nesilden nesile aktarılmıştır. Alan günümüzde hem yöre halkı açısından, hem alanı kullanan şoför ve yolcular açısından, hem estetik ve arkeolojik açıdan, hem de politik açıdan lekeli bir yerdir.

Anahtar Kelimeler:

Lekeli Yer, Kırkdilim, Çorum

A Tainted Place in Central Anatolia: Kırkdilim Road (Çorum-Turkey)

Building roads has been indispensable for civilizations from past to present. The geographies and civilizations where the roads were built played an important role in the construction of the road, ensuring its continuity and gaining an identity. The aim of this study is to reveal the construction process of the Kırkdilim road, which has been under construction for more than half a century, how it turned into a tainted road in the historical process, and the reflections of the political decisions taken in the field. For this purpose, field studies were carried out at intervals between 2018-2022. During these studies, interviews consisting of open-ended questions were conducted with the local people. The results of the research revealed that the effect of the geological and geomorphological structure in the area, technical inadequacies and political decisions are among the biggest reasons why the Kırkdilim road could not be completed for more than half a century in the historical process. Due to the slope conditions of the Mesozoic limestones and conglomerate formations in the area, their mobility is high. Tunnels and roads built in the area in previous years have become unusable due to landslides and rockfalls, and many fatal accidents have occurred. The historical process, especially the reflections of the political decisions taken, has made the Kırkdilim road a tainted place. The experiences, narratives and stories of the people who use this tainted area have been passed down from generation to generation. Today, the area is a tainted place both in terms of local people, drivers and passengers using the area, aesthetically and archaeologically, and politically.

Keywords:

Tainted Place, Kırkdilim, Çorum,

PDF

___

Akarsu, İbrahim (1959), “Çorum Bölgesinin Jeolojisi”, Türkiye Jeoloji Bülteni, 7 (1), 19-29, Ankara.
Aylar, Faruk (2008), Çorum’un Genel Coğrafya Özellikleri: Coğrafyası, Tarihi, Kültürü ve Edebiyatıyla Çorum, Çorum Valiliği, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Yayın No: 2, Çorum.
Bakırer, Ömür (2015), Bizans Danişmend Selçuklu ve Beylikler Döneminde Çorum, Çorum Tarihi 5.Hitit Festival Komitesi, Çorum Belediyesi Kültür Yayını, İkinci Basım, Çorum.
ÇBKA (2021), Çorum Belediyesi Kent Arşivi (ÇBKA), Çorum, Türkiye.
ÇVİKTM (2013), Çorum Kitabı, Çorum Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (ÇVİKTM) Yayınları, ISBN: 978-605-149-451-7, Çorum, Türkiye.
Çurey, Ali (2013), Sürgün Halk Anadolu Çerkesleri, Chiviyazıları Yayınevi, Mjora Dizisi, 136 sayfa, ISBN: 9786055708849, İstanbul.
Derinöz, Bekir (2021), “İncesu Kanyonu ve Çevresi'nin (Çorum) Jeoturi̇zm Potansi̇yeli̇”, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, Cilt:14, Sayı:34, Sayfa: 792-813.
Foote, Kenneth (1997), Shadowed Ground: America’s Landscapes of Violence and Tragedy, University of Texas Press, Austin, USA.
Herskovits, Melville (1967), Dahomey: Bir Antik Batı Afrika Krallığı (Cilt I ed.), Evanston, IL: Northwestern University Press.
Huard, Louis (1874), The Pack-Horse Convoy, Illustration for Lives of the Engineers by Samuel Smiles.
Jordan-Bychkov, Terry & Domosh, Mona (2002), The Human Mosaic: A Thematic Introduction to Cultural Geography, Ninth Edition, Published by W. H. Freeman, ISBN 10: 0716739062, USA.
Ketin, İhsan (2005), Genel Jeoloji, İTÜ Vakfı Yayınları, ISBN: 9789757463092, Sayfa Sayısı: 563.
Lahn, Ervin (1949), “Orta Anadolu'nun Jeolojisi Hakkında”, Türk Jeoloji Kurumu Bülteni, Cilt II, Sayı: 1, Ankara.
Lay, Maxwell Gordon (1992), Ways of the World, Sydney: Primavera Press, Page: 401, ISBN 1-875368-05-1.
MGM (2021), Çorum İklim İstatistikleri, Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM), Ankara.
OGG (2021), Osmancık Gündem Gazetesi (OGG) Arşivi, Osmancık-Çorum, Türkiye.
Özbakır, Abdurrahman (2021), Çorum’da Şehirsel Gelişme ve Mekânsal Değişim, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı Doktora Tezi, 206 sayfa, İstanbul.
TOBB (2021), Çorum İli Ekonomik Göstergeler Raporu, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Ankara.
Tuan, Yi-Fu (1979), Landscape of Fear, Pantheon Books, 1st edition, 262 pages, ISBN-10‏: ‎0394420357, USA.
TÜİK (2021), Çorum Nüfus İstatistikleri, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Ankara.
Uğurlu, Özel (2020), Anzure-Kafkasya'dan Anadolu'ya Çerkes Göçü, Kavim Yayıncılık, 176 sayfa, ISBN: 9786059542234, İstanbul.
URL 1. (2022). https://tr.weatherspark.com/y/98331/%C3%87orum-T%C3%BCrkiye-Ortalama-Hava-Durumu-Y%C4%B1l-Boyunca, Access Date: 11.07.2022
URL 2. (2022). https://www.kafkasfederasyonu.org/tarih_cografya/koylerimiz/kirkdilim/index.htm, Access Date: 15.06.2022
URL 3. (2022). https://tr.wikipedia.org/wiki/Besleneyler, Access Date: 20.07.2022
URL 4. (2018). https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/suruculerin-korkulu-ruyasi-kirkdilim-tunellerle-gecilecek-/1158624, Access Date: 12.07.2018
WOL. (2006). Construction of a Roman Road, Watchtower Online Library (WOL), New World Translation of the Holy Scriptures (Study Edition), USA.
Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1982), Osmanlı Tarihi, Cilt:1, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.