___

• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA)
• 14. Mekanize Piyade Tugay Komutanlığı Broşürü, (1995), Kars Tabyaları, Kars.
• Arnold, Thomas F., (2003), 16. Yüzyıl Avrupası’nda Savaş: Devrim ve Rönesans, Top, Tüfek ve Süngü, Yeniçağda Savaş Sanatı, (Yay. Haz. Jeremy Black), (Çev. Yavuz Alogan), İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Aşıroğlu, Tahsin (1983), Erzurum Tabyaları, Erzurum: Erzurum Tarihini Araştırma ve Tanıtma Derneği Yayınları.
• Aydın, Mustafa, (2011), 19. Yüzyılın Başlarındaki Savaşlar Döneminde Polathane (Akçaabad) Limanının Askerî Önemi, Tarih Dergisi, 37, 51-58.
• Babul, Esra, (2019), Trabzon'da Üçüncüzâde Ömer Paşa Sarayı: Kişi/yer/Yapı Diyalektiği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Besbelli, Saim, (1980), Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi Osmanlı Devri 1878 - 1878 Osmanlı - Rus Harbi III’ncü Cilt Deniz Harekâtı, Ankara: Genelkurmay Basımevi.
• Bıjıskyan, Minas, (1998), Pontos Tarihi, (Çev. Hrand D. Andreasyan), İstanbul: Civiyazıları Yayınevi.
• Bilgin, Mehmet, (2002), ‘‘1810 yılında Rusların Trabzon’u İşgal Girişimi ve Sargana Burnu Çıkarması’’, Trabzon ve Çevresi Uluslararası Tarih Dil ve Edebiyat Sempozyumu (3-5 Mayıs 2001), Trabzon: Trabzon Valiliği İl kültür Müdürlüğü Yayınları, I, s. 313-326.
• Bostan, İdris, (2000), ‘‘Karadeniz’in Dış Ticarete Kapalı Olduğu Dönemde Trabzon Limanı’’, Trabzon Tarihi Sempozyumu Bildirileri 6-8 Kasım, Trabzon: Trabzon Belediyesi Kültür Yayınları, 303-307.
• Çam, Nusret (1993) Erzurum Tabyaları, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Çelik, Şenol, (2002), 15-17. Yüzyıllar Arasında Trabzon Kalesi”. Trabzon ve Çevresi Uluslararası Tarih-Dil-Edebiyat Sempozyumu (3-5 Mayıs 2001) Bildirileri, Trabzon: Trabzon Valiliği, I, 129-142.
• Çınar, Burak, (2003), ‘‘Savaş Tarihinde Saldırı- Savunma İlişkisi’’, Stradigma Aylık Straeji ve Analiz Dergisi, Ankara, 9, 1-22.
• Demirkaya Üstün, Fulya, (2014), Toplumsal Dinamikler Bağlamında Trabzon Kent Dokusunun Dönüşümü (Komnenos Hanedanlığından Cumhuriyet’e Kadar), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Develioğlu, Ferit, (1949), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara: Aydın Kitabevi.
• Efeoğlu, Melik ve Eyüpgiller, Kemal Kutgün (2021), Çatalca Bölgesi Savunma Yapıları Üzerine Bir Değerlendirme, Sanat Tarihi Dergisi, 30/1, 391-433.
• Emiroğlu, Kudret, (1995), Trabzon Vilayet Salnamesi 1894, Ankara: Trabzon İli ve İlçeleri Eğitim, Kültür ve Sosyal Yardımlaşma Vakfı, 16.
• ________, (2012), Trabzon Vilayet Salnameleri Yer ve Kişi Adları Dizini 1869-1904/1-22. Ciltler, Ankara: Trabzon İli ve İlçeleri Eğitim, Kültür ve Sosyal Yardımlaşma Vakfı.
• Ergin, Osman Nuri, (1995), Mecelle-i Umûr-ı Belediye, II, İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları.
• Erler, Mehmet Yavuz, (2012), Osmanlı Devleti’nde Kuraklık ve Kıtlık Olayları, İstanbul: Libra Kitapçılık Ve Yayıncılık.
• Eyice, Semavi, (2001). Kale, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınevi, 24, 234-242.
• Eynallı, Mehmet, (2002), 1941/127 No’lu Trabzon Şer’iyye Sicili (Transkrip ve Tahlili), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Fedakâr, Cengiz, (2010), Anapa Kalesi: Karadeniz’in Kuzeyinde Son Osmanlı İstihkâmı, Doktora Tezi, İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Genel Kurmay Başkanlığı Kara Kuvvetleri Komutanlığı, (2001), İngilizce-Türkçe Askeri Terimler Sözlüğü, Ankara.
• Gördün, Tahsin, (2011), Tecdid, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 40, 234-239. Hasol, Doğan, (1990), Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü, İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi Yayınları.
• İnan, Zeynep, (2011), Erzurum Büyük Kiremitlik Tabyası Restorasyon Projesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Kanar, Mehmet (2009), Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, İstanbul: Say Yayınları.
• Kantarcı, Şenol (1997), Kars Tabyaları’nın İnşası, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karakoyunlu, Sadri, (1971), Edirne ve Kırklareli Kale Tahkimatıyla Edirne Kalasının 1912- 1913 Balkan Savaşlarındaki Rolü, Çorlu: Birinci Ordu Komutanlığı Yayınları.
• Keegan, John, (1995), Savaş Sanatı Tarihi, (Çev. Füsun Doruker), İstanbul: Bilgin Yayıncılık.
• Keeley, Lawrence-Fontana, Marisa- Quıck, Russell, (2007), Baffles And Bastions: The Universal Features of Fortifications, Journal of Archaeological Research, 15/1, 55-95.
• Kuruca, Nazım, (2003). 19. Yüzyılda Trabzon Gümrüğü ve Çevre Ticareti, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ortadoğu Araştırmaları Enstitüsü.
• Küflü, Ahmet Tefik, (1977), Osmanlıca Türkçe Sözlük, İstanbul: Bilgi Yayınevi.
• Lermioğlu, Muzaffer, (1949), Akçaabat-Akçaabat Tarihi ve Birinci Genel Savaş-Hicret Hatıraları, İstanbul: Kardeşler Basımevi. Limanının Askerî Önemi, Tarih Dergisi, 37, 51-58.
• Lowry, Heath W., (2005), Trabzon Şehrinin İslamlaşması ve Türkleşmesi (1461-1583), İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Lybrey, Albert Howe (1987), Osmanlı Türkleri ve Doğu Ticaret Yolları, (Çev. Necmi Ülker), Tarih İnceleme Dergisi, III, 141-157.
• Miller, William, (2007), Son Trabzon İmparatorluğu, İstanbul: Heyamola Yayınları.
• Özcan, Besim, (2011), 1828-29 Osmanlı-Rus Harbi’nde Erzurum Eyaleti’nden Rusya’ya Göçürülen Ermenilerin Geri Dönüşlerini Sağlama Faaliyetler, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 46, 195-204.
• Özön, Mustafa Nihat, (1988), Küçük Osmanlıca Türkçe Sözlük, İstanbul: İnkılap Kitapevi.
• Öztürk, Temel (2005), ‘‘Osmanlı-Rus Savaşının (1768-1774) Trabzon Üzerine Etkileri’’, Karadeniz Tarihi Sempozyumu (25-26 Mayıs 2005) Başlangıçtan 20. Yüzyıla, Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Yayınları, I, 295-310.
• Rottiers, Bernard Eugène Antoine, (1829), Itinéraire de Tiflis à Constantinople. Bruxelles: Wentworth Press.
• Sami, Şemseddin, (2016), Kâmûs-ı Turkî, (Haz. Raşid Gündoğdu, Ebul Faruk Önal), İstanbul: Nadir Eserler Kitaplığı.
• Saraç, Tahsin, (1976), Büyük Fransızca Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Sükan, Şadi (1985), Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi Osmanlı Devri, 1877 - 1878 Osmanlı Rus Harbi Kafkas Cephesi Harekâtı II’nci Cilt, Ankara: Genelkurmay Basımevi.
• Tezcan, Mehmet, (2002), ‘‘İpek Yolu Ticaretinde Trabzon’’, Trabzon ve Çevresi Uluslar arası Tarih-Dil-Edebiyat Sempozyumu (3-5 Mayıs 2001 Trabzon), Trabzon: Trabzon Valiliği İl Kültür Müdürlüğü Yayınları, I, 71-90.
• Topdağı Yazıcı, Büşra (2018), Tabya Yapıları Üzerine Bir İnceleme ve Erzurum Mecidiye Tabyası Örneğinde Yeniden İşlevlendirme Önerisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Turgay, A. Üner, (1994). ‘‘Trabzon”, Doğu Akdeniz'de Liman Kentleri (1800 –1914), (Ed. Çağlar Keyder, Y. Eyüp Özveren, Donald Quataert), (Çev. Gül Çağalı Güven), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 45-73.
• Uzunçarşılı, İbrahim Hakkı, (1964), Osmanlı Tarihi II, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Ülkü, Osman, (2006), Kars ve Ardahan Tabyaları, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyalner Bilimler Enstitüsü.
• ________, 2007. Osmanlı İmparatorluğu’nda Savunma Sistemi Olarak Tabya Mimarisi, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Erzurum, 27, 245-270.
• ________, (2012), ‘‘Karadeniz Bölgesi Tabyaları’’, Uluslararası Katılımlı XV. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu, 19-21 Ekim 2011, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, II, 833-844.
• Walpole, Frederick, (1851), The Ansayrii or The Assassins: With Travels in The Further East in 1850 to 1851, Including a Visit to Nineveh, II, London: Richard Bentley.
• Yavuz, Atilla Ekrem (2019), Birinci Dünya Savaşı’nda Trabzon’da Çıkarılan Rus İşgal Gazetesi Trapezondskiy Voennıy Listok (1-125. Sayılar / Kasım 1916 – Mart 1917), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yeğin, Abdullah-Badıllı, Abdülkadir-Hekimoğlu, İsmail, (1990), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Büyük Lugat, İstanbul: Sebat Yayınları.
• Yeler, Soner, (2005), Kırklareli Tabyaları ve Seyfioğlu Tabyası Koruma Projesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Edirne: Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• ________, (2013), Trakya Bölgesi Tabyaları: Koruma Sorunları ve Koruma-Kullanma Önerileri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Edirne: Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Yılmaz, Özgür, (2012), Tanzimat Döneminde Trabzon, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ________, (2019), 1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Rusların Trabzon Ve Akçaabat Saldırılarına Dair Bazı Yeni Bilgiler, Karadeniz İncelemeleri Dergisi, 13(26), 461-490.