Hermeneutik ve Metafor İlişkisi

Tarih boyunca insanoğlunun dili kullanması, anlamlar üretmesi, ürettiği anlamları yorumlaması ve bu anlamlarla yaşaması bakımından diğer canlı türlerinden ayrıldığını görmekteyiz. İnsanı diğer canlı türlerinden ayıran bu özelliği özellikle son yüzyıllarda anlama, yorumlama ve açıklama çalışmalarıyla gelişimini ve değişimini sürdüren hermeneutik üzerine farklı yönelimlerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. İnsan bilimlerinin, doğa bilimlerinin zirveye ulaştığı dönemde kendisine bir yöntem arayışıyla başlayan hermeneutik geleneğin farklı zamanlarda farklı anlamlarda ele alındığını görmekteyiz. Buna karşılık dilde bir anlam aktarımı olarak tanımlanan ve kelimelerin temel anlamlarının dışında marjinal anlamlar içermesi şeklinde ifade edilen metaforlar da bu gelişime paralel olarak farklı anlamlarda kullanılmıştır. Dil ögeleri ve dilsel ifadeler içinde metaforlar, anlamayı güçleştirme ya da süsleme gibi etkileriyle her zaman ayrıcalıklı bir konuma sahip olmuşlardır. Anlamları ilk bakışta anlaşılmayan metaforların bu ayrıcalıklı konumları onları, anlamanın ve dolayısıyla da yorumlamanın konusu hâline getirmiştir. Bu çalışmada metaforların hermeneutik gelenek içerisinde ele alınış şekilleri ve hermeneutikle olan karşılıklı ilişkileri, hem hermeneutiğin hem de metaforların tarihsel gelişimleriyle birlikte ele alınıp incelenecektir.

Anahtar Kelimeler:

Hermeneutik, metafor, anlam, metafor ve hermeneutik ilişkisi, yorumlama

HERMENEUTICS AND METAPHOR

Throughout history, we see that human beings differ from other species in terms of using language, producing meanings, interpreting the meanings they produce and living with these meanings. This feature that distinguishes human beings from other species has led to the emergence of different orientations on hermeneutics, which has continued to develop and change with the studies of understanding, interpretation and explanation, especially in recent centuries. We see that the hermeneutic tradition, which started when the natural sciences reached their peak and the human sciences began to search for a method for themselves, has been handled in different meanings at different times. On the other hand, metaphors, which are defined as a transfer of meaning in language and expressed as words containing marginal meanings other than their basic meanings, have been used in different meanings in parallel with this progress. Among language elements and linguistic expressions, metaphors have always had a privileged position with their effects such as difficulty of understanding or decoration. This privileged position of metaphors, whose meanings are not understood at first glance, has made them the subject of understanding and therefore of interpretation. In this study, the ways in which metaphors are handled within the hermeneutical tradition and their mutual relations with hermeneutics will be examined together with the historical development of both hermeneutics and metaphors.

Keywords:

Hermeneutics, metaphor, meaning, hermeneutics and metaphor, interpretation,

PDF

___

Aristoteles. Poetika, çev.: İsmail Tunalı, Ankara: Remzi Kitabevi, 1993.
Aristoteles. Retorik, çev.: Mehmet H. Doğan, İstanbul: YKY, 1995.
Black, Max. Models and Metaphors, New York: Cornell University Press, 1962.
Burchert, Donald M. Encyclopedia of Philosophia Encyclopedia of Philosophia, 2nd Edit.
Cohen, Daniel. Argument and Metaphors in Philosophy, USA: University Press of America, 2004.
Davidson, Donald. “What Metaphors Mean?”, Critical Inquiry, 5/1, (2001).
Erhat, Azra. Mitoloji Sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitabevi Yayınları, 1996.
Gadamer, Hans Georg. “Hermeneutik”, Hermeneutik Üzerine Yazılar, çev: Doğan Özlem, İstanbul: İnkılâp Kitabevi, 2003.
George, Thedore. “Hermeneutics”, Standford Encyclopedia of Philosophy. (https://plato.stanford.edu/entries/hermeneutics/ )
Göka, Erol. vd. Önce Söz Vardı, Ankara: Vadi Yayınları, 1999.
Grondin, Jean. Introduction to Philosophical Hermeneutics, USA.: Yale University Press, 1994.
Johnson, Mark. The Cambridge Handbook of Metaphor and Thought, USA: Cambridge University Press, 2012.
Lakoff, George-Johnson, Mark Metaforlar: Hayat, Anlam ve Dil, çev. Gökhan Yavuz Demir, İstanbul: Paradigma Yayınları, 2010.
Mura, Gaspera. “Hermeneutics”, Interdisciplinary Encyclopedia of Religion and Science.(https://inters.org/hermeneutics )
Porter, S. R. & Robinson, J. C. (2011). Hermeneutics: An Introduction to Interpretive Theory, Wm. B. Eerdmans Publishing Co., Cambridge, UK.
Richards,Ivor Armstrong. The Philosophy of Rhetoric, Oxford: Oxford University Press, 1993.
Ricoeur, Paul. “Metaphor And The Main Problem of Hermeneutics”, New Literary History, Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 1974.
Ricoeur, Paul. The Rule of Metafor, çev.: Robert Czerny, Kathleen McLaughlin, John Costello, Toronto: University of Toronto Press, Toronto, 1977.
Sheehan Richard D. J. “Metaphor as Hermeneutics”, Rhetoric Society Quarterly, 29(2). 1999.
Simms, Karl. Critical Thinkers-Essential Guides for Literary Studies: Paul Ricoeur, Routledge, 2002.
Yılmaz, Mehmet. F. “Kutsal Metinleri Anlama ve Hermenötik Metodun Tarihi Birlikteliği”, 11. Uluslararası Türk Dünyası Sosyal Bilimler Kongresi, Kırgızistan, 2013.