XVIII.Yüzyılın İkinci Yarısında Adıyaman’da Asayiş Olayları

XVIII. yüzyılın ikinci yarısı, Osmanlı Devleti’nde askeri, siyasi ve ekonomik alanlarda olumsuzlukların yaşandığı bir dönem olmuştur. Yaşanan bu olumsuzluklar sosyal hayatı etkilemiş, beraberinde eşkıya ve isyancı gruplarının ortaya çıkmasına, konargöçer aşiretler ve yerleşik halk arasında anlaşmazlıklara ve ülkede asayişin bozulmasına sebep olmuştur. Adıyaman’da da meydana gelen bu eşkıyalık ve asayiş olaylarının bölgeyi nasıl etkilediği ve devletin asayiş problemlerine karşı nasıl bir çözüm ürettiği cevaplandırılması gereken önemli bir sorudur. Bu soru Osmanlı arşivindeki belgeler ve yapılan araştırma eserlerine müracaat edilerek çözülmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Hısn-ı Mansur, eşkıya, asayiş, Osmanlı Devleti

The Security Incidents in Ottoman Empire in the Second Half of XVIIIth Century Adıyaman

The second half of XVIII. century, a period experienced many problems in fields such as military, political and economic in the Otttoman Empire. These troubles experienced affected social life and caused the emergence of rebel groups and bandits besides the emergence of conflicts between the nomadic tribes and inhabitants, also caused the distruption of security in the country. It is an important question that answer how these banditry and security incidents in Adıyaman affected this region and how the state find a solition for this problems. In this study, this question has been tried to be solved by means of documents in Ottoman archives and literature resources.

Keywords:

Hısn-ı Mansur, bandit, public security, Ottoman Empire,

PDF

___

Arşiv Belgeleri
Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Maraş Ahkâm Defterleri, No. 1/ 2/ 3., BOA, Mühimme Defterleri, No. 161/ 163.
Araştırma ve İncelemeler
ACUN, Fatma, (2002), "Celali İsyanları (1591-1611)", Türkler,C. IX, Ankara.
AKÇADAĞ, Göknur, (2012), "16. Yüzyılda Bir Osmanlı Sancağı'nda Eşkıyalık Hareketleri: Malatya Sancağı Örneği", Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, C. 2, S. 3.
BESİM, Darkot, (1993), "Hısn Mansur", İA.,C. V/I, İstanbul.
DEMİRCİ, Süleyman ve Arslan, Hasan, (2012), "Osmanlı Türkiye’sinde Bazı Aşiret, Cemaat ve Taifelerin Eşkıyalık Faaliyetleri ve Bunların Merkez-Taşra Yazışmalarındaki Yansımaları: Maraş Eyaleti Örneği (1590-1557)", Turkish Studies, S. 7F/3.
DEVELİOĞLU, Ferit, (2008), Osmanlı-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın Kitapevi, Ankara.
FİRDEVSOĞLU, İsmail, (2013),"Adıyaman Yöresi Aşiretleri", Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş.
GÖĞEBAKAN, Göknur, (2012), "Doğu Anadolu'nun Osmanlı Hâkimiyetine Girişi", Türkler, C. IX, Ankara.
İLGÜREL, Mücteba, (1993), "Celali Ayaklanmaları", DİA, C. VII,Ankara.
_________, (1993), "Levent", DİA, C. XXVII, Ankara.
_________,(1993), "Anadolu İsyanları", DİA,C. III, Ankara.
İNALCIK, Halil, (2012), Osmanlı İmparatorluğunda Klasik Çağ (1300-1600), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
ÖZKAYA, Yücel, (1985), XVIII. Yüzyılda Osmanlı Kurumları ve Osmanlı Toplum Yaşantısı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
_______, (1994), Osmanlı İmparatorluğunda Ayanlık, TTK, Ankara.
ÖZTÜRK, Mustafa, (1990), "XVIII. Yüzyılda Antakya ve Çevresinde Eşkıyalık Olayları", Belleten, C. LIV, S. 211.
PAKALIN, Mehmet Zeki, (1983), Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C. ,II, III, MilliEğitim Basımevi, İstanbul.
SÖYLEMEZ, Faruk, (2007), "XVIII. Yüzyılda Sivas Çevresinde Eşkıyalık Olayları", Osmanlı Döneminde Sivas Sempozyum Bildirileri.
________, (2007), "XVIII. Yüzyıl Başlarından XIX. Yüzyıl Ortalarına Kadar Maraş ve Çevresinde Eşkıyalık Hareketleri", Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 22, Kayseri.
________, (2011), Osmanlı Devletinde Aşiret Yönetimi Rişvan Aşireti Örneği, İstanbul.
________,(2013), "Osmanlılarda Konargöçer-Yerleşik Münasebetleri Üzerine Bir Değerlendirme", Türk Dünyası Araştırmaları, S. 204.
ORHONLU, Cengiz, (1987), Osmanlı İmparatorluğu'nda Aşiretlerin İskânı, Eren Yayıncılık ve Kitapçılık, İstanbul.
ÖZEL, Oktay (2000), "Avarız ve Cizye Defterleri, Osmanlı Devleti'nde Bilgi ve İstatistik", (der. Halil İnalcık, Şevşek Pamuk), T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara.
TIZLAK, Fahrettin, (1993), "XVIII. Yüzyılın İkinci Yarısı ile XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Yukarı Fırat Havzasında Eşkıyalık Hareketleri", Belleten, C. LVII, S. 220, Ankara.
UZUN, Efkan, (2008), "XVII. Yüzyıl Anadolu İsyanlarının Şehirlere Yayılması; Sosyal ve Ekonomik Hayata Etkisi (1630– 1655)", Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih (Yeniçağ Tarihi) Anabilim Dalı, Yayımlanmış Doktora Tezi.
ÜNAL, Mehmet Ali, (2010), Osmanlı Müesseseleri Tarihi, Isparta.
http://m.adiyaman.bel.tr/ (18.12.2016)