Sağlık Sistemlerinin Sınıflandırılması ve Performans Analizi Üzerine Kavramsal Bir İnceleme

Her sistem belirli sosyal amaçlarını gerçekleştirmek için doğrudan ya da dolaylı olarak devlet müdahalesini gerektirir. Sistemler toplumsal ihtiyaçları karşılamak için gereklidir. Basit bir şekilde ifade etmek gerekirse sağlık sistemi sonuca ulaşmak için bir araçtır. Sağlık sistemi, vasıtaların (yapısal bileşenlerin) belirli bir amacı gerçekleştirmek üzere oluşturduğu ilişkiler bütünüdür. Bu yüzden sağlık sistemini anlamak için sağlık sistemlerinin amaçlarını ve yapısal bileşenlerini analiz etmek bir zorunluluktur. Sağlık sisteminin nihai amacı toplumun sağlık durumunun iyileştirilmesi, toplumu finansal riske karşı koruması ve toplumun sağlık hizmetlerine bağlı memnuniyet düzeyinin iyileştirilmesidir. Bunun için yetkili otorite kontrol düğmeleri (finansman, geri ödeme, yönetim, örgütlenme, düzenleme, davranış) olarak isimlendirilen araçları harekete geçirmelidir. Diğer taraftan sağlık hizmetlerinin nihai amaçlarından hareket ile bölgesel, ulusal ya da uluslararası seviyede sağlık sistemi performans değerlendirmesi yapılmalı, beklenen sağlık performansı ile arzulanan sağlık performansı arasındaki fark ortaya konulmalı ve gerekli iyileştirmeler sağlanmalıdır. Bu çalışmada konu ile ilgili literatüre katkı sağlamak amaçlı genel olarak sağlık sistemi kavramı, sağlık sisteminin fonksiyonları, sağlık sisteminin ilkeleri, sağlık sisteminin amaçları, sağlık sistemi performans analizi, sağlık sistemi sınıflandırılması konuları incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Sağlık Sistemi, Sağlık Sistemi Fonksiyonları, Performans Analizi.

PDF

___

Aktan, C. C., ve Işık, A. K. (2007). Sağlık Hizmetlerinin Sunumu ve Alternatif Yöntemler, Sağlık Ekonomisi ve Sağlık Yönetimi, 10-21.
Anand T. N. (2014). Development and Testıng of A Scale to Measure Truston Publıc Health Care System, (Master Thesis), Achutha Menon Centre for Health Science Studies Sree Chitra Tirunal Institute for Medical Sciences and Technology.
Annex L. (2007). What is a Health System. 25 Ocak 2021 tarihinde http://siteresources.worldbank.org/HEALTHNUTRITIONANDPOPULATION/Resources/2816271154048816360/AnnexLHNPStrategyWhatisaHealthSystemApril242007.pdf adresinden erişildi.
Atabey, S. E. (2012). Sağlık Sistemleri ve Sağlık Politikası. Gazi Kitapevi: Ankara.
Berman, P., and Bitran, R. (2011). Health Systems Analysis for Better Health System Strengthening, Health, Nutrition, and Population (HNP) Discussion Paper, : The International Bank for Reconstruction and Development, Washington: The World Bank
Burau, V., ve Blank, R. H. (2006). Comparing Health Policy: An Assessmentof Typologies of Health Systems”, Journal of Comparative Policy Analysis, 8(01), 63-76.
Çelebi, K., ve Cura, S. (2013). Etkinlik Göstergeleri Açısından Sağlık Sistemleri: Karşılaştırmalı Bir Analiz, Maliye Dergisi, 164, 47-67.
Espinosa-González, A. B., Delaney, B. C., Marti, J., and Darzi, A. (2019). The impact of governance in primary health care delivery: a systems thinking approach with a European panel, Health research policy and systems, 17(1), 1-16.
European Union (2012). The management of health systems in the EU Member States - The role of local and regional authorities, 25 Nisan 2021 tarihinde https://cor.europa.eu/en/engage/studies/ Documents/health-systems/health-systems-en.pdf adresinde erişildi. Franken, M., and Koolman, X. (2013). Health system goals: a discrete choice experiment to obtain societal valuations. Health Policy, 112(1-2), 28-34.
Frenk,J. And Donabedian, A. (1987). State Invention in Medical Care Types, Trends and Variables, Health Policy and Planing, 2: 17-31.
Healthdatanavigator (2016). Control Knobs. 20 Ocak 2021 tarihinde http://www.healthdatanavigator.eu/performance/frame adresinden erişildi.
Hsiao, W. C. (2003). What is a Health System? Why Should We Care”, Harvard School of Public Health. Working Paper. 13 Eylül 2020 tarihinde http://www.encyclopedia.com/doc/1G2-3404000573.html, adresinden erişildi.
Isık, M., Isık, F., and Kıyak, M. (2015). Analyzing Financial Structure of Turkish Healthcare Systemin Comparison with Us, German, British, French andCuban Healthcare Systems, Journal of Economics Finance and Accounting, 2(4), 501-518.
Khemani, S., Chaudhary, S., and Scot, T. (2020). Strengthening Public Health Systems: Policy Ideas from a Governance Perspective. Washington: The World Bank.
Murray, C. J., and Frenk, J. (1999). A WHO Framework for Health System Performance Assessment, Evidence and Information for Policy. USA: World Health Organization
Murray, C. J., ve Frenk, J. (2000). A Framework for Assessing the Performance of Health Systems”, Bulletin of the World Health Organization, 78(6): 717-731.
OECD (1987). Financing and Delivering Health Care: A Comparative Analysis of OECD Countries, Paris: OECD.
Okursoy, A. (2010). Türkiye'de Sağlık Sistemi ve Kamu Hastanelerinin Performanslarının Değerlendirilmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Adnan Menderes Üniversitesi.
Oyibocha E.O., Irinoye, O. , Sagua, E.O. , Ogungide – Essien, O.T. , Edeki, J.E. ve Okome, O.L (2014). Sustainable Healthcare System in Nigeria: Vision, Strategies and Challenges, IOSR Journal of Economics and Finance, 5(2), 28-39.
Öztürk, Z. ve Karakaş, E. T. (2015). Avrupa Birliği’ne Üye Ülkelerde Sağlık Sistemleri Yönetim ve Organizasyon Yapısı Almanya, Fransa, İrlanda ve İngiltere Örnekleri, Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 1(2), 29-59.
Rahmatollah G. and Rouzbehani K. (2016). Social, Economic, and Political Perspectives on Public Health Policy-Making, IGI Global.
Roberts M., W. Hsiao, P. Berman, and M. Reich. (2003). Getting Health Reform Right: A Guide to Improving Performance and Equity, Oxford University Press, Oxford, U.K.
Roemer, M. I. (1991). National Health Systems of the World, Oxford UniversityPress: USA.
Roemer, M. I. (2002). National Health Systems, Encyclopedia of Public Health.
Sargutan, A. E. (2005). Sağlık Sektörü ve Sağlık Sistemlerinin Yapısı, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 8(3):400-428.
Shakarishvili, G., Atun, R., Berman, P., Hsiao, W., Burgess, C. and Lansang, M. A. (2010). Converging Health Systems Frameworks: Towards a Concepts-to-Actions Roadmap for Health Systems Strengthening in Lowand Middle Income Countries, Global Health Governance, 3(2): 1-17
Smith, P. C., Mossialos, E., Papanicolas, I., & Leatherman, S. (2009). Performance measurement for health system improvement: experiences, challenges and prospects. Cambridge University Press.
Top M. (2006). Sağlık Hizmetlerinde Önceliklerin Belirlenmesi: Türkiye’de Öncelik Belirleme Sürecinde Rol Alan Tarafların Görüşleri ve Sağlık Politikalarına İlişkin Değerlendirmeleri, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 9(1), 93-123.
Uğurluoğlu, Ö. ve Çelik, Y. (2005). Sağlık Sistemleri Performans Ölçümü, Önemi ve Dünya Sağlık Örgütü Yaklaşımı, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 8(1), 3-30.
Vainieri, M., Noto, G., Ferre, F., & Rosella, L. C. (2020). A Performance Management System in Healthcare for All Seasons?, Int. J. Environ. Res. Public Health, 17, 1-10.
WHO (2000). Health Systems: Improving Performance, The World Health Report 2000. Paris: World Health Organization.
WHO (2007). Strengthening Health Systems to Improve Health Outcomes: WHOs Framework for Action. Ginebra: OMS.