Oyun Adlarının Türkiye Türkçesi Ağızlarında Kullanımı Üzerine Bir Değerlendirme

Gerek halk oyunlarının gerekse çocuk oyunlarının Türklerin yaşantısında, çok eski dönemlerden bu yana, ne denli önemli olduğu bilinen bir gerçekliktir. Bu oyunların büyük bir kısmı kendiliğinden ortaya çıkmış ve yaşamın bütünleyici bir ögesi olmuştur. Buna bağlı olarak, Türk kültüründeki oyun çeşitliliği hemen her bölgemizde azımsanmayacak bir zenginlik arz etmektedir. Buna rağmen bu oyunların hem oynanma biçimleri hem de adları, yaşam şartlarının ve eğlence anlayışının değişmesiyle zamanla unutulmaktadır. Birçok toplum, değişen teknoloji ile birlikte unutulmaya başlamış olan oyunlarını koruma altına alarak sonraki kuşakların bu kültürel mirastan faydalanmasına olanak sunmaktadır. Anadolu’daki çocuk oyunlarının ve halk oyunlarının oynanma biçimleri üzerine birçok çalışma yapılmışsa da bu oyunların neler olduğu üzerine kapsamlı bir değerlendirme yapılmamıştır. Bu araştırma, Türkiye Türkçesi ağızlarındaki söz varlığına dayalı bir çalışma olup Türk kültüründe önemli bir yeri olan çocuk oyunları ve halk oyunları başta olmak üzere, Türkiye Türkçesi ağızlarındaki bütün oyunların kullanımlarını tespit etmeye yöneliktir. Bu kapsamda, Derleme Sözlüğü’ne ek olarak Türkiye Türkçesi ağızları üzerine hazırlanmış kitap ve lisansüstü tezler taranmış, ağızlarda varlığını sürdüren birçok oyun adının Türkiye Türkçesinde kullanılmadığı görülmüştür. Ayrıca Türkiye Türkçesi ağızlarındaki oyun adlarının büyük bir bölümünün Türkçenin morfolojik özelliklerine uygun olmadığı tespit edilmiştir.

An Assesment About Usage Of Game Names In Turkey Turkish Dialects

It is a crucially-known fact that both folk dances and children's games have been significant in Turkish lifestyle ever since ancient times. A good number of these games emerged spontaneously and became an complementary part of life. In parallel with, the variety of games in Turkish culture presents a considerable worth in nearly every region of us.  Nevertheless, both the forms and names of play are forgotten over time with changing living conditions and perception of entertainment. Plenty of societies protect the games that have been forgotten with the changing technology and transfer them to the next generations so that they can benefit from this cultural heritage. Even though many studies have been conducted on outline procedures of  children's game  and folk dances in Anatolia, no comprehensive assesment has been made on what these games are. Basically, this survey is based on to point out presence of the vocabulary in Turkey Turkish dialects and focusing on children’s games which have important role in Turkish culture to determine usage of all games in Turkey Turkish dialects. Within this perspective, in addition to Assembly dictionary, books and postgraduate thesis are examined and it is ultimately determined that plenty of games which are still in dialects are not used in Turkey Turkish. It is also determined that a great proportion of game names in Turkey Turkish dialects are not corresponded with morphological patterns of Turkish.

___

  • And, Metin (2003), Oyun ve Bügü, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
  • Atalay, Besim (2018), Divanü Lugat-it Türk (Dizin), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
  • Bali, Aslı (2017), "Halk Oyunları Üzerine Bilimsel Bir Araştırma: Mersin İli Silifke İlçesi Örneği", Karadeniz Dergisi, S. 33, s. 78-91.
  • Başal, Handan Asude (2007), "Geçmiş Yıllarda Türkiye'de Çocuklar Tarafından Oynanan Çocuk Oyunları", Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S. 20, s. 243-266.
  • Dilçin, Cem (1983), Yeni Tarama Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
  • Doğan, D. Mehmet (2001), Büyük Türkçe Sözlük, Vadi Yayınları, Ankara.
  • Ekmekçioğlu İsmail, Bekar Cüneyt, Kaplan Metin (2001), Türk Halk Oyunları, Esin Yayınevi, İstanbul.
  • Kurumu, Türk Dil (1998), Türkçe Sözlük, 9. Baskı, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
  • Kurumu, Türk Dil (2009), Derleme Sözlüğü, 3. Baskı, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
  • Onur, Bekir (1992), Oyuncaklı Dünya, V Yayınları, Ankara.
  • Telli, Burak (2019). "Hatay Ağzından Derleme Sözlüğü'ne Katkılar", Tarih Okulu Dergisi, XXXVIII, ss. 664-693.