Kamu Yönetiminde Siyasallaşma ve Kayırmacılık Sorununa Ahlak ve Adalet Eksenli Çözüm Önerileri

Siyasallaşma, yönetim ile siyaset arasındaki ilişkilerin aşırı olması ile ortaya çıkan temel yönetsel sorunlardan biridir. Siyasallaşan bir yönetimde en genel hali yönetim siyasi davranışlarda bulunmakta veya siyasi iktidarın gölgesinde faaliyet göstermektedir. Kayırmacılık ise kendi başına yönetsel bir sorun olmakla birlikte siyasallaşma ile daha da belirginleşen kamu yönetiminin önemli sorunlarından bir diğeridir. Kayırmacılığın yaşandığı bir yönetimde liyakat ilkesi başta olmak üzere birçok yönetsel değer uygulama alanı bulamamakta ve kamu yönetimi kendisinden beklenen görevleri yerine getirememektedir. Dolayısıyla siyasallaşma ve kayırmacılık, kamu yönetimi için kesinlikle giderilmesi gereken önemli bir sorundur. Bu sorunun giderilebilmesinde ahlak ve adalet oldukça etkilidir. Zira ahlak ve adalet, kamu yönetiminin verimli kılınabilmesi için gerekli olan tüm değerlerin yönetimde var olmasının sağlanmasından yönetimin amacı doğrultusunda faaliyet göstermesine kadar etkili olan temel olgulardır. Ahlak ve adaletin gözetilmediği bir kamu yönetiminde, en genel hali ile hak kavramı zayi olmakta, başta siyasallaşma ve kayırmacılık olmak üzere birçok yönetsel sorun baş göstermekte ve halkın ihtiyaçları karşılanamamaktadır. Yapılan bu çalışmada öncelikle siyasallaşma ve kayırmacılığın ne olduğu açıklanacak ve Türk kamu yönetiminde siyasallaşma ve kayırmacılığın nasıl sorun olduğu ortaya konacaktır. Çalışmanın devamında ise Türk kamu yönetiminde siyasallaşma ve kayırmacılık sorununun giderilebilmesi için ahlak ve adalet temelinde çözüm önerileri geliştirilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Siyasallaşma, Kayırmacılık, Ahlak, Adalet

Ethics and Justice Oriented Solutions to the Problem of Politicization and Favoritism in Public Administration

Politicization is one of the primary administrative problems arising from the existence of excessive relationships between administration and politics. In a politicized administration in the most general sense, administration displays political behaviors or acts under the shadow of political power. While favoritism is an administrative problem in itself, it is also among the primary problems of public administration that become more apparent with politicization. In an administration with practices of favoritism, many administrative values and the principle of merit in particular cannot be applied, and public administration fails to perform duties expected of it. Thus, politicization and favoritism constitute a major problem for public administration that must be overcome. Ethics and justice play a significant role in solving this problem, because ethics and justice are fundamental phenomena that have impact on from ensuring that administration has all the values required for making public administration effective to the acting of administration in accordance with its purpose. In a public administration not safeguarding ethics and justice, the concept of right in its broadest sense gets lost; many administrative problems, politicization and favoritism in particular, arise, and the needs of the public are not satisfied. This study first defines the concepts of politicization and favoritism, and reveals how politicization and favoritism have become a problem in Turkish public administration. Then, it proposes solutions based on ethics and justice to overcome the problem of politicization and favoritism in Turkish public administration.

Keywords:

Politicization, Favoritism, Ethics, Justice,

PDF

___

Akdemir, Ferhat (2010), Lockecu Perspektiften Temel Hak ve Özgürlüklerin Kaynağı ve Güvencesi Üzerine Bir Analiz, Birinci uluslararası felsefe kongresi bildiriler kitabı, ss. 92-97.
Aktan, Coşkun Can (2001), Siyasal Ahlak ve Siyasal Yozlaşma, C. C. Aktan (Ed.),Yolsuzlukla Mücadele Stratejileri, Hak-İş Yayınları, Ankara, ss. 51-69.
Aydın, Ahmet Hamdi (2017), Türk Kamu Yönetimi, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
Balcı, İsrafil (2013), Hak ve Adaletle Taçlandırılan Bir İdari Portre: Hz. Ömer, Din ve Hayat Dergisi, S. 18, ss. 84-90.
Bayır, Mustafa Özgür (2007), Türkiye’de Etik-Yansızlık-Katılım Boyutları Açısından Bürokrasi ve Siyaset İlişkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
Berkman, A. Ümit (2009), Gelişmekte Olan Ülkelerde Kamu Yönetiminde Yolsuzluk ve Rüşvet, TODAİE Yayınları, Ankara.
Çeçen, Anıl (1993), Adalet Kavramı, Gündoğan Yayınları, İstanbul.
Çevik, Hasan Hüseyin (2012), Kamu Yönetimi, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
Çiftçi, Oya (1992), Siyasal Haklar ve Kamu Görevlileri, M. Gülmez (Ed.), İnsan Hakları ve Kamu Görevlileri Sempozyumu Bildiriler Kitabı, TODAİE Yayınları, Ankara, ss. 89-126.
Defterdar Sarı Mehmet Paşa (1969), Nesayih’ül Vüzera V’el Ümera, (H. R. Uğural, Çev.), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
Dinçer, Ömer (1997), Kamu Yönetiminde Davranışların Siyasallaşması ve Yolsuzluk, Yeni Türkiye Dergisi, S. 14, ss. 1112-1118.
Doğan, Süleyman (2014), Uygarlık Merkezli Ahlak ve Adalet Eğitimi Yaklaşımı, Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 3, S. 1, ss. 111-126.
Emek, Uğur (2005), Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanmanın Etik Temelleri, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Friedrich-Ebert Vakfı ve Türkiye Etik Değerleri Merkezi (TEDMER) İle Ortaklaşa Olarak Düzenlenen Çalıştay, ss. 5-59.
Erbay, Yusuf (1997), Bürokrasi, Bürokratizm ve Ülkemizde Bürokrat-Siyasetçi İlişkileri, Yeni Türkiye Dergisi, S. 13, ss. 405-412.
Erdoğan, Recep Tayyip (1997), Kapalı Toplum-Açık Toplum Ekseninde Siyasal Yozlaşma, Yeni Türkiye Dergisi, S. 14, ss. 981-982.
Ergun, Turgay (1997), Kamu Yönetiminde Yolsuzluklar ve Bürokrasinin Sorumluluğu, Yeni Türkiye Dergisi, S. 13, ss. 388-393.
Ergun, Turgay (2015), Kamu Yönetimi Kuram, Siyasa, Uygulama, TODAİE Yayını, Ankara.
Eryılmaz, Bilal (1997), Bürokrasi ve İktidar, Yeni Türkiye Dergisi, (14), 1356-1365.
Eryılmaz, Bilal (2007), Parlamento-Bürokrasi İlişkilerinin Çeşitli Boyutları, B. Eryılmaz, M. Eken ve M. L. Şen (Ed.), Kamu Yönetimi Yazıları, Nobel Yayınları, Ankara, ss. 246-257
Eryılmaz, Bilal (2015), Kamu Yönetimi, Umuttepe Yayınları, Kocaeli.
Fındıkçı, Levent (2013), Yerel Yönetimler Etik ve Patronaj, Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi, C. 2, S. 4, ss. 62-87.
Gökçe, Gülise-Şahin, Ali-Örselli, Erhan (2002), Türkiye’de Siyasetin Bürokrasi Üzerindeki Etkisi: Siyasallaşma, Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, S. 4, ss. 45-58.
Gökçe, Orhan ve Şahin, Ali (2002), 21. Yüzyılda Türk Bürokrasisinin Sorunları ve Çözüm Önerileri, Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, S. 3, ss. 1-27.
Güven, H. Sami (1976), İdare Siyaset İlişkileri ve Personel Yönetimi Açısından Önemi, Amme İdaresi Dergisi, C. 9, S. 1, ss. 50-70.
Güzel, Hasan Celal (1997), Siyasette Yeniden Yapılanma, Yeni Türkiye Dergisi, S. 13, ss. 235-240.
İbn Haldun (2011), Mukaddime I-II, (S. Uludağ, Çev.) Dergah Yayınları, İstanbul.
İzci, Ferit ve Bozdoğan Selim (2016), Türk Kamu Yönetiminde Bir Problem Alanı Olarak Bürokrasi-Siyaset İlişkisi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, S. 34, ss. 33-46.
Kalabalık, Halil (1999), İdare Hukukunda Takdir Yetkisi Kavramı ve Benzer Kurumlarla Karşılaştırılması, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 1, S. 2, ss. 205-232.
Kalın, İbrahim (2015), Akıl ve Erdem, Küre Yayınları, İstanbul.
Karakuş, Mehmet ve Çak, Murat (2007), Yolsuzlukla Mücadelede Uluslararası Kuruluşların Rolü, Maliye Dergisi, S. 153, ss. 74-101.
Karasu, Koray (2001), Profesyonelleşme Olgusu ve Kamu Yönetimi, Mülkiyeler Birliği Vakfı Yayınları, Ankara.
Keskin, O. Kadri (1997), Siyasette Değil Cemiyette Yozlaşma, Yeni Türkiye Dergisi, S. 13, ss. 381-383.
Kılıç, Hüseyin (2014), Adalet: Güç Savaşında Denge Noktası, Beta Yayınları, İstanbul.
Kınalızade Ali Çelebi (2016), Ahlak-ı Alai, (M. Demirkol, Çev.), Fecr Yayınları, Ankara.
Kocaoğlu, Mehmet (2014), Robert Nozick: Adalet Teorisi Ve Temel Kavramları, İmaj Yayınevi, Ankara.
Mevdudi (2016), İslam’da Hükümet, (A. Gencer, Çev.), Hilal Yayınları, İstanbul.
Özdemir, Murat (2008), Kamu Yönetiminde Etik, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 4, S. 7, ss. 179-195.
Özer, M. Akif (2000), Türkiye’de Kamu Bürokrasisi ve Yozlaşma, Sayıştay Dergisi, S. 37, ss. 75-113.
Özkanan, Arzu ve Erdem, Ramazan (2014), Yönetimde Kayırmacı Uygulamalar: Kavramsal Bir Çerçeve, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 20, ss. 179-206.
Özsemerci, Kemal (2003), Türk Kamu Yönetiminde Yolsuzluklar, Nedenleri, Zararları ve Çözüm Önerileri, T. C. Sayıştay Başkanlığı Yayını, Ankara.
Özsemerci, Kemal (2005), Türk Kamu Yönetiminde Yolsuzluk ve Yozlaşmanın Kültürel Altyapısı, Sayıştay Dergisi, S. 58, ss. 1-20.
Platon (2016), Devlet, (E. Alagöz, Çev.), Panama Yayınları, Ankara.
Saklı, Ali Rıza (2011), Disiplinler Arası Bir Disiplin Olarak Kamu Yönetimi, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 13, S. 2, ss. 97-120.
Tortop, Nuri-İsbir, Eyüp Günay-Aykaç, Burhan-Yayman, Hüseyin-Özer, M. Akif (2010), Yönetim Bilimi, Nobel Yayınları, Ankara.
Tutum, Cahit (1976), Yönetimin Siyasallaşması ve Partizanlık, Amme İdaresi Dergisi, C. 9, S. 4, ss. 9-32.
Usta, Aydın (2012), Etik ve Ahlak Teorilerinin Kamu Yönetimine Uygulanabilirliği, H. Kavruk (Ed.), KAYFOR IX Bildiriler Kitabı, TODAİE Yayını, Ankara, ss. 15-32.
Uz, Abdullah (2011), Anayasal Bir Kavram Olarak Kamu Hizmetine Girme Hakkı ve Liyakat İlkesi, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 2, S. 1, ss. 59-94.
Yazıcıoğlu, Recep (1997), Türkiye Nereye Gidiyor? İdari ve Siyasi Yozlaşma, Yeni Türkiye Dergisi, S. 13, ss. 254-264.
Yıldız, Günay (2016), Türk Kamu Yönetiminde Liyakat İlkesi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 3, S. 8, ss. 140-180.
Yılmaz, Abdullah ve Klavuz, Raci (2002), Türk Kamu Bürokrasisinin İşlemsel Sorunları Üzerine Notlar, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S. 3, S. 2, ss. 17-31.
Yüksel, Cüneyt (2007), Kamu Yönetiminde Etik Davranış Kuralları, B. Eryılmaz, M. Eken ve M. L. Şen (Ed.), Kamu Yönetimi Yazıları, Nobel Yayınları, Ankara, ss. 582-606
Yüksel, Cüneyt (2005), Devlette Etikten Etik Devlete: Kamu Yönetiminde Etik-Kavramsal Çerçeve ve Uluslararası Uygulamalar I, Türk Sanayicileri ve İş Adamları Derneği Yayını, İstanbul.