Faik ReĢad’ın Mürüvvet Gazetesindeki Ġmla ile Ġlgili Makaleleri

Türk dilinin kurallarının belirlenmesi ve imla ile ilgili konularda düzenleme yapılması ile ilgili tartışmalar 19. yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren belirgin bir şekilde artmıştır. Gazete ve dergiler etrafında gerçekleşen bu tartışmalar genellikle dilin sadeleşmesi, Türkçenin gramerinin yazılması ve imlada birlik konularında yoğunlaşmıştır. Dönemin önde gelen şair ve yazarlarının pek çoğu doğrudan veya dolaylı olarak bu tartışmalara katılmıştır. Faik Reşad da dil ve imla konusundaki bu tartışmalara doğrudan katılmış yazarlardandır. Faik Reşad‟ın Mürüvvet gazetesinde 1888 yılında yayımlanan “İmlâ” başlıklı sekiz makaleden oluşan yazı dizisi belirttiğimiz konuları ele almaktadır. Faik Reşad bu yazı dizisinde milletlerin milliyetlerini ancak lisanlarıyla koruyabileceklerini, bundan dolayı bizim de dilimizi ve imlamızı kurallara bağlamamız gerektiğini belirterek bu konuda birtakım görüş ve önerilerde bulunmaktadır. Faik Reşad, Mürüvvet gazetesinde kaleme aldığı bu yazılarında dil ve imla kurallarının belirlenmesi amacıyla bugünkü Türk Dil Kurumunun görevini üstlenecek “Cemiyet-i İlmiyye-i Resmiyye” adıyla bir cemiyet kurulması, bir Türkçe lügati ile Türkçe dil bilgisi kitabının hazırlanması gibi dikkat çekici konular üzerinde durmaktadır. Bu çalışmada Faik Reşad‟ın Mürüvvet gazetesinde yayımlanan imla ile ilgili makalelerinin çevirisi yapılmış ve bu makalelerden hareketle Faik Reşad‟ın dil ve imla ile ilgili görüşlerine yer verilmiştir.

Faik ReĢad’s Articles on Spelling in the Mürüvvet Newspaper

The discussions on determining the rules of the Turkish language andmaking arrangements related to spelling have increased significantly since thefirst quarter of the 19th century. These discussions around newspapers andjournals generally focused on the simplification of the language, the writing ofTurkish grammar and the unity in spelling. Many of the leading poets andwriters of this period participated in these discussions, directly or indirectly.Faik Reşad one of the writers of the period, is one of the important figures whodirectly participated in these discussions on language and spelling. Faik Reşad'sseries of eight articles titled “Spelling” (İmlâ) published in the Mürüvvetnewspaper in 1888 deals with the issues we have mentioned. In this series ofarticles, Faik Reşad said, “Every nation preserves its nationality with language.Therefore, we need to start by linking our language and spelling to rules andimprove our language.” In addition, Faik Reşad offers some opinions andsuggestions on this issue. In this study, Faik Reşad's articles on the spelling in the newspaperMürüvvet were translated and based on these articles, Faik Reşad's views onlanguage and spelling were included.

PDF

___

Ahmed Midhat (1888). Mebhas-ı imlâ. Tercümân-ı Hakîkat, 2987 (18 Mayıs 1888 / 30 Mayıs 1888).
Akün, Ö. F. (1995). Fâik Reşad, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 12, 103-109.
Argunşah, M. (2012). Ahmet Mthat Efendi‟nin Türkçenin sadeleşmesiyle ilgili görüşleri, Turkish Studies, Volume 7/4, Fall 1-12.
Argunşah, M. (2016). Ahmet Mithat ile Fatma Aliye arasında geçen bir imla tartışması, Turkish Studies, Volume 11/4 109-123 Doi Number: http:// dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9480
Faik Reşad (1330). Târih-i Osmânî encümeni azâ-yı muavenesinden Fâik Reşad Beg merhûmun terceme-i hâli, Tarih-i Osmanî Encümeni Mecmuası, 30, (1 Şubat 1330)
Faik Reşad (1888). İmlâ. Mürüvvet Gazetesi 74 (19 Mayıs 1304 / 31 Mayıs 1888).
Faik Reşad (1888). İmlâ. Mürüvvet Gazetesi, 59 (4 Mayıs 1304 / 16 Mayıs 1888).
Faik Reşad (1888). İmlâ. Mürüvvet Gazetesi, 62 (7 Mayıs 1304 / 19 Mayıs 1888).
Faik Reşad (1888). İmlâ. Mürüvvet Gazetesi, 65 (10 Mayıs 1304 / 22 Mayıs 1888).
Faik Reşad (1888). İmlâ. Mürüvvet Gazetesi, 72 (17 Mayıs 1304 / 29 Mayıs 1888).
Faik Reşad (1888). İmlâ. Mürüvvet Gazetesi, 78 (23 Mayıs 1304 / 4 Haziran1888).
Faik Reşad (1888). İmlâ. Mürüvvet Gazetesi, 79 (24 Mayıs 1304 / 5 Haziran 1888).
Faik Reşad (1888). İmlâ. Mürüvvet Gazetesi, 82 (27 Mayıs 1304 / 8 Haziran 1888).
Gürbüz, M. (2008). Bereketzâde İsmail Hakkı‟nın imlâ konusundaki görüşleri. Turkish Studies, 3(6), 320-336. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.465
Mehmed Ziver (1888). Mürüvvet Gazetesi, 70, (15 Mayıs 1304-20 Mayıs 1888)
Mehmed Ziver (1888). Mürüvvet Gazetesi, 71, (28 Mayıs 1888).
Nabizade Nazım (1888). Lisan ve edebiyat, Mürüvvet Gazetesi, 69, (26 Mayıs 1888).
Namık Kemal (1866). Lisân-ı Osmanînin edebiyâtı hakkında bazı mülâhazâtı şâmildir, Tasvîr-i Efkâr, 416. (28 Ağustos 1866)
Namık Kemal (1866). Lisân-ı osmanînin edebiyâtı hakkında bazı mülâhazâtı şâmildir, Tasvîr-i Efkâr, 417. (31 Ağustos 1866)
Özkan, M., (2012). Yenileşme Sürecinde Türk Dili. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 32(32).
Özkan, N. (2001). “İlk dilbilgisi ders kitabımız medhal-i kavaid hakkında,” Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol. 1, no. 11, pp. 95–112.
Özkan, N. (2006). “Ahmet Cevdet Paşanın Türk dili hakkındaki görüşleri ve eserleri,” Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol. 1, no. 20, pp. 219–232, 2006.
Polat, Nazım H. (1992a). 1888‟de bir lisan ve edebiyat münakaşası I, Yedi İklim, 3(4), 33-36.
Polat, Nazım H. (1992b). 1888‟de bir lisan ve edebiyat münakaşası II, Yedi İklim, 3(5), 15-24.
Seçkin, Y. S. (1997). Faik Reşad’ın hayatı ve eserleri. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
Tuğluk, A. (2021). Mekteb-i Sultânîden yüzelliliklerin eşiğine Midillili Mehmed Zîver Bey (Hayatı-Edebî-Şahsiyeti-Yazıları). Efe Akademi Yayınları.
Usta, H. İ (1993). Türk Gramerciliğinin Tarihinde “Kavaid” Kitaplarının Yeri. Türkoloji Dergisi, 11 (1) Doı: 10.1501/Trkol_0000000156
Ziya Paşa (1868). Şiir ve inşa, Hürriyet, 11. (7 Eylül 1868)