Çağatayca kitab - I mebde - İ Nur Mesnevisi'nde deyimler

XX. Yüzyılın başlarına kadar Orta Asya Türklüğünün ortak yazı dili olan Çağataycanın söz varlığı henüz tam olarak ortaya konabilmiş değildir. Çağatay Türkçesi ile yazılmış eserlerden gerçek anlamda faydalanılabilmesi ve bunların değerlendirilebilmesi için Çağatayca eserlerin söz varlığının ortaya konmasına ihtiyaç vardır.Bu makalede Son Dönem Çağatay Edebiyatı içerisinde değerlendirdiğimiz Baba Rahim Meşreb (1640 -1711)‟in Kitab-ı Mebde-i Nur Mesnevisi‟nde geçen deyimler tespit edilecektir.Makalede önce deyimler hakkında genel bilgiler verilecek sonra eserde geçen deyimlerin dikkat çeken bazı hususiyetleri ve sözdizimsel özellikleri belirtilecektir. Deyimlerde kullanılan kelimelerin kökeni bakımından sınıflandırılması yapılacaktır. Makalenin ekinde, deyimler alfabetik sıraya göre sıralanacak ve deyimlerin anlamları tespit edilmeye çalışılacaktır. Ayrıca deyimin geçtiği beyitlerin numaraları sıralanmak suretiyle deyimin kullanım sıklığı da belirtilmiş olacaktır.

Idioms in chagatai kitab - ı mebde - i Nur Masnavi

Chagatai vocabulary which is a common written language of the Turks of Central Asia is not yet fully brought out until the beginning of the 20th century. There is a need to brin g out Chagatai works‟ vocabulary in order to really take advantage of works written in Chagatai and for their evoluation. The idioms used in the Kitab - ı Mebde - i Nur Masnavi of Baba Rahim Mashrab (1640 - 1711), who we consider in the last period Chagatai Lit erature, will be determined in this article. First, the general information about the idioms will be given and then syntactic features and some conspicious characteristics of idioms used in the work will be specified in this article.The classification inthe terms of the origin of the words used in idioms will be done.Idioms will be arreyed in the alphebetical order and the meanings of the idioms will be tried to determine in the attached to the article. Also, the frequency of the using of the idiom will be specified with arraying the numbers of couplets that used idioms.

PDF

___

Akkök, Elif Arıca (2007), Deyimlerin Anlambilimsel ve Biliş sel Özelliklerine Göre Tahmin Edilebilirliği: Yabancı Dilde Bir Uygulama Dil Dergisi 138, s: 18-33. Ankara.
Aksan,Doğan(1995),Her Yönüyle Dil,TDK Yayınları, Ankara.
Aksan, Doğan (2001),Türkiye Türkçesinin Dünü, Bugünü, Yarını, Bilgi Yayınevi, Ankara.
Abdullah, Hacı İsmetullah (Haz.) (1994),Babarahim MeşrebMebde-i Nûr ,Özbekistan Respublikası Fenler Akademiyası Fen Neşriyatı. Taşkent/Özbekistan.
Elçin,Şükrü(1986),Halk Edebiyatına Giriş, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Ergin,Muharrem (1985), Türk Dil Bilgisi, Boğaziçi Yayınları, İstanbul.
Fidancı, Mahmut (1994),İah Meşreb Menakıb-namesi,İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
Gedik, Sadi (2010),Baba Rahim Meşrebin Kitab -ı Mebde-i Nur Mesnevisi(İnceleme-Metin -Gramer-Dizin),Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
Gencan, Tahir Nejat (1983),Dilbilgisi, Kanaat Yayınları, İstanbul.
Johanson, Lars (2007), (Çev. Nurettin Demir)Türkçe Dil İlişkilerinde Yapısal Etkenler, TDK Yayınları, Ankara.
Korkmaz, Zeynep (2007),Türkiye Türkçesi Grameri İekil Bilgisi, TDK Yayınları, Ankara.
Palmer, F. R.(Çev. Ramazan Ertürk)(2001),Semantik, Yeni Bir Anlambilim Projesi, Kitabiyat Yayınları, Ankara.
Sinan, AhmetTuran (2008), Deyim Kavramı Üzerine Notlar -1FıratÜniversitesi Sosyal Bilimler DergisiCilt: 18, Sayı:2 Sayfa: 91-98Elazığ.
TAD1 Türk Atasözleri ve Deyimleri 1 (1992), Haz: Milli Kütüphane Genel Müdürlüğü, MEB Yayınları, Ankara.
Toklun, Selahattin (2001), Meşreb (1640 -1711),Türk Kültürü Dergisi,Sayı: 454, s. 110-115.