BİST Sınai Endeksi'nde Yer Alan Şirketlerin Finansal

Küreselleşen dünyada işletmeler artık farklı boyutlar kazanmıştır. Sınırların ortadan kalktığı günümüz iş dünyasında işletmeler pazar paylarını artırarak büyümek, gelişmek ve rekabet avantajı sağlamak istemektedirler. İşletmeler bu doğrultuda hareket eder ve kararlar alırlar. Alınan bu kararların amaçlanan düzeyde gerçekleşip gerçekleşmediğini görmek içinde bazı göstergelere ihtiyaç duyarlar. İşletmeler performanslarına bakarak kararlarının etkinliğini görürler. Çalışmamızın amacı parametrik olmayan yöntemlerden biri olan veri zarflama analizini (VZA) kullanarak işletmelerin finansal performanslarını değerlendirmektir. Bu amaçla, 2011-2015 döneminin son yılı itibariyle BİST 100 Endeksi'nde bulunan BİST SINAİ Endeksi şirketlerinin finansal etkinlikleri parametrik olmayan yöntemlerden biri olan veri zarflama analizi (VZA) kullanılarak değerlendirilmiştir. Analize, BİST SINAİ Endeksi'ne kote olan ayrıca 2015 yılı itibariyle BİST 100 Endeksi'nde yer alan 30 şirket dahil edilmiştir. Bu bağlamda yöntem için gerekli olan girdi kümesi; Cari Oran, Stok Devir Hızı, Alacak Devir Hızı, Finansal Kaldıraç Oranı ve Finansman Oranından oluşurken; çıktı kümesinde PD/DD, ROA, ROE ve Fiyat Kazanç Oranı değişkenleri yer almaktadır. Analize uygun veri zarflama yöntemi olarak girdi odaklı ölçeğe göre değişken getirili model (BCC) seçilerekfinansal performans değerlendirmesi yapılmıştır. Sonuç olarak yıllar itibariyle etkin ve etkin olmayan şirketler belirlenmiştir. Bunun yanında, çalışmada etkin olmayan firmaların etkin hale gelebilmeleri için gerekli potansiyel iyileştirme oranları da hesaplanmıştır.Çalışmada etkin olmayan şirketlerin yüksek olan Cari Oranlarını düşürmeleri, Stoklarına daha az kaynak ayırmaları, Finansal Kaldıraç Oranı değerlerini azaltmaları, Karlılık değerlerini ve Hisse Senedi Fiyatlarını arttırıcı stratejiler uygulamaları durumunda etkin şirketler grubuna ulaşacakları tespit edilmiştir

Financial Performance Analysis of theCompanies in theBIST

Businesses have acquired new dimensions in globalized world. The businesses aim to develop, grow and maintain a competitive advanta gebyincreasingtheir today'sbusinessworldwherebordershavedisappeared.Thebusinessesact thiswayandtakedecisions. Theyneedsomeindicatorstoseewhethertheirdecisionsbecometrue satisfactorywayor not. Thebusinessesassesstheirperformancetoseeefficiency of thedecisions.Theaim of ourstudy is toevaluatethefinancialperformance of thebusinessesbyusing Data Envelopment Analysis (DEA) which is a nonparametricmethod. Bythelastyear of theperiodbetweentheyears of 2011 and 2015 thefinancialefficiency ofthe BIST Industrial Index companiesthatwerealreadypresented in BIST 100 Index wereevaluatedthroughDEAmethod.The30 companiesthatwerebothavailable in theBIST 100 Industrial Index and BIST 100 Index wereanalyzed.Theinputset has thefollowingfactors;CurrentRatio, InventoryTurnoverRatio,ReceivableTurnoverRatio, Financial LeverageRatioandFinancingRatio; whiletheoutput set has thefollowingfactors: Market Value/Book Value, Return On Assets(ROA), Return On Equity (ROE)andThePricetoEarningsRatio. As a Data Envelopment Analysis method ,theinputorientedvariablereturntoscale model (BCC) has beenadoptedforthefinancialperformanceassessment.. As a result, effectiveandineffectivecompanieshavebeenidentifiedbyyears.Inordertomakeinef fectivecompanieseffective, theimprovingrateshavebeencalculated. Tobecome an effectivecompanyfollowingstepsshould be taken; reduction of thehighcurrentratiolevels, lessresourceallocationstoinventory,reduction of thefinancialleverageratioandthepractice of thestrategiesthathelpstoraisetheprofitabilityandshareprices.

PDF

___

Akel, V. ve Gazel, S. (2014). Döviz Kurları İle Bist Sanayi Endeksi Arasındaki Eşbütünleşme İlişkisi: Bir Ardıl Sınır Testi Yaklaşımı, Erciyes Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 44, 23-41.
Akgüç, Ö.(2006).Mali Tablolar Analizi, İstanbul:Arayış Basım.
Akıncı, N. ve Erdoğan, N. (1995). Finansal Tablolar ve Analizi, İzmir:BarışYayınları.
Aktan, B. ve Bodur, B. (2006). Oranlar Aracılığı İle Finansal Durumunuzu Nasıl Çözümlersiniz? "Küçük İşletmeler İçin Bir Rehber",Journal Of Yaşar University, 49-67.
Altın H, (2010), Küresel Kriz Ortamında İMKB Sınai Şirketlerine Yönelik Finansal Etkinlik Sınaması: Veri Zarflama Analizi Uygulaması, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,10 ,15-30
Arığ, T.T. (2011), Etkinlik Hesaplama Yöntemi Olarak Veri Zarflama Analizi Ve İMKB'de İşlem Gören İmalat Sanayi Şirketlerinin Göreli Finansal Etkinliklerinin Değerlendirilmesine İlişkin Bir Uygulama, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme AnabilimDalı Yüksek Lisans Tezi
Ata, H.A. ve Yakut, E (2011), Finansal Performansa Dayalı Etkinlik Ölçümü: İmalat Sektörü Uygulaması, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,18,80-100.
Bakırcı, F. (2006).Üretimde Etkinlik ve Verimlilik Ölçümü Veri Zarflama Analizi Teori ve Uygulama, İstanbul: Atlas Yayın Dağıtım.
Bowlin, F.W (1998).MeasuringPerformance: An İntroductionTo Data Envelopment Analysis (DEA), TheJournal of Cost Analysis,12,3-27
Ceylan, A. (2001).İşletmelerde Finansal Yönetim, Bursa: Ekin Kitapevi.
Charles, V. ve Kumar, M.(2012). Data Envelopment Analysis andIts Applications to Management. NewcastleuponTyne, GBR: Cambridge Scholars Publishing, 20-35.
Charnes, A., Cooper, W.W. veRhodes, E. (1978). MeasuringTheEfficiency Of DecisionMakingUnits, EuropeanJournal of OperationalResearch, 2, -444.
Ebnerasoul, S. A. ve Yavarian, H. (2009).Performance Evaluation of Organizations: andBalancedScorecardApproach, International Journal of Business and Management, 4(4), 42-48.
Gözü, C. (2003),Veri Zarflama Analizi İle Etkinlik Ölçümü Ve Tekstil İşletmelerine Yönelik Bir Uygulama, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi
Gülcü, A., Tutar, H. ve Yeşilyurt, C.(2004). Sağlık Sektöründe Veri Zarflama Analizi Yöntemi İle Göreceli Verimlilik Analizi, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Kalaycı, Ş. (2014). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara: Asil Yayınları.
Karakurt, E. (2011), İstanbul Sanayi Odası'nın İlk 500 Büyük Sanayi Kuruluşunun Veri Zarflama Analizi İle Etkinlik Ölçümü,Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
Keçek, G. (2010).Veri Zarflama Analizi/Teori ve Uygulama Örneği, Ankara: Siyasal Kitapevi.
Köse, A. (2010). Türk Sigorta Sektörü Hayat Ve Emeklilik Şirketlerinin Etkinlik Analizi, Akademik Araştırmalar Dergisi, 44, 85 - 100.
Kuşkonmaz, S. (2014), Türkiye'de Yaşanan Finansal Krizlerin Borsa İstanbul'da ÜzerindekiEtkilerinin Belirlenmesi,MarmaraÜniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. S.T. manufacturingFirmsusingrelationaltwo-stage data envelopmentanalysis, ExpertsSystemswith Applications, 36: 4935-4939.
Mali Analizi Yoluyla Liu, ve Wang R.T., (2009), Efficiencymeasures of PCB
Lo, S., ve Lu W. (2006), FindingtheProfitabilityandMarketabilityBenchmarkof Financial OperationalResearch, 23, 229-246.
Mahadevan, R. (2002), A DEA ApproachtoUnderstandingthe Productivity Growth ofManagement,19: 587-600. AsiaJournal
Okursoy, A,Tezsürücü, D. (2014), Veri Zarflama Analizi İle Göreli Etkinliklerin Karşılaştırılması ve Türkiye'deki İllerin Kültürel Göstergelerine İlişkin Bir Uygulama, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.FYönetim ve Ekonomi Dergisi 21 ,1-18.
Orçun Ç, Çimen A, Şahin A, (2014), Şirket Etkinlikleri: İMKB 100 İmalat Sanayi Şirketleri Uygulaması, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 39 ,21-34.
Önce, S.(1966). Mali Analiz,T.C. Ankara: Anadolu Üniversitesi Yayını No: Açıköğretim Fakültesi Yayını.
Richard, A. B.,Myers, S. ve Alan J. M.(1995). İşletme Finansının Temelleri,(Çev. Ünal Bozkurt, Türkan Arıkan, Hatice Doğukanlı), İstanbul: Literatür Yayıncılık.
Saranga, H. (2009), TheIndianautocomponentindustry - Estimation ofOperationalEfficiencyandItsDeterminants EuropeanJournal of OperationalReserach, 196: 707-718.
Using DEA, Soba M,Akcanlı F, Erem I, (2012), İMKB'ye Kayıtlı Seçilmişİşletmelere Yönelik Etkinlik Ölçümü ve PerformansDeğerlendirmesi: Veri Zarflama Analizi ve Topsis Uygulaması, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,27, 229-243.
Sueyoshi,T.,Kazuyuki, S.(2009), An Occurrence Of MultipleProjections İnDEA-BasedMeasurementOf TheoreticalComparisonAmong DEAModelsFromDesirableProperties,EuropeanJournal OperationalResearch196, 764-794 Technical Efficiency:
Wade, D. C.ve Larry M. F.(2009). Data Envopment Analysis (DEA) ThirtyYears On, EuropenJournel of OperationalResearc. 192(1), 1-17.
William, F. B. (1998). MeasuringPerformance: An Introductionto Data Envelopment Analysis (DEA),TheJournal of Cost Analysis, 15(2), 3-27.
Yalama, A.ve Sayım,M. (2008), Veri Zarflama Analizi İle İmalat Sektörünün Performans Değerlendirmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23,89-107.
Yavuz, İ. (2001).Sağlık Sektöründe Etkinlik Ölçümü, Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları.
Yavuz, S. ve İşçi, Ö. (2013). Veri Zarflama Analizi İle Türkiye'de Gıda İmalatı Yapan Firmaların Etkinliklerinin Ölçülmesi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36, 155-170.
Yolalan, R. (1990). Veri Zarflama Yöntemi, Verimlilik Dergisi, 3(3), 132-141.
http://www.borsaistanbul.com/kurumsal/borsa-istanbul- hakkinda/hakkimizda(28.04.2016).
https://www.kap.gov.tr/sirketler/islem-goren- sirketler/endeksler.aspx#BISTSINAİ|14 (01.05.2016)
www.rasyonet.com www.kap.gov.tr