18-20. Yüzyıllarda Kuzey Kafkasya’da Dağlardan Düzlüklere Yerleşme

18-20. yüzyıllarda Kuzey Kafkasya'da dağlık bölgelerden düzlüklere yerleşme yazılı kaynaklardan ve alan çalışması materyallerinden izlenebilen bir olgudur. Dağlardan düzlüklere göçün başlıca nedeni toprak yetersizliğidir. 19. yüzyılda Kuzey Kafkasya'da toprak sorununun çözümüne yönelik uygulamalar (ova köylerine ait toprakların dağlardan gelenlere verilmesi) Osetlerin, Karaçayların, Çeçen ve İnguşların büyük ölçüde düzlüklere yerleşmesine yol açmıştır. Sulama sisteminin gelişmesi ve yoğun kentleşme de sonraki dönemlerde göçü teşvik eden etkenler olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Kuzey Kafkasya, göç, Osetler, Çeçenler, Karaçaylar

18-20. Yüzyıllarda Kuzey Kafkasya’da Dağlardan Düzlüklere Yerleşme [Migrations from the Mountains tо Plains in the North Caucasus in The XVIII—XX Centuries]

The migrations of the inhabitants of the North Caucasus mountain belt to the plains that characterize the whole history of North Caucasian peoples, are traced back on the basis of written sources and field data. The main cause of migration from mountains to the plains was the need of land of the mountaineers. The solution of the land tenure problem of the peoples of the North Caucasus in the nineteen-twenties (the distribution of land strips from the plain villages among mountaineers) led to the extensive migration to the plains of the Ossetians, Ingushes and Karachais. In the later periods migrations from the mountains to the plains were stimulated mainly by the development of irrigation and intensive urbanisation processes.

Keywords:

North Caucasus, migration, Chechens, Karachays, Ossetians,

PDF

___

AKAK (Aktı Kavkazskoy Arheografiçeskoy Komissii) 1866, 1868, 1870, 1874, 1875, 1879.
Bahtamov, İ. "Çirka ili aul Çirkey", Gaz. «Kavkaz», 1863.
Buşuyev, S., Magomadov R. Materialı po istorii Dagestana i Çeçni (pervaya polovina XIX veka). Cilt 1. Mahaçkala, 1940. III cilt.
Butkov, P.G. Materialı dlya novoy istorii Kavkaza. Cilt II. SPb., 1869.
Gaciyeva, S.Ş. Kumıki. Moskova, 1961.
GAKK (Gosudarstvennıy arhiv Krasnodarskogo kraya).
Gan, K.F. "Po dolinam Çoroka, Uruha i Ardona", Sbornik materialov dlya opisaniya mestnostey i plemen Kavkaza (SMOMPK), 1898.
GARO (Gosudarstvennıy arhiv Rostovskoy oblasti).
Gaydarov, R.M. Leksika lezginskogo yazıka. Mahaçkala, 1966.
Gaz. «Dagestanskaya pravda», 1965.
Gaz. «Groznenskiy raboçiy», 1926.
Gaz. «Krasnıy Dagestan», 1925.
Haşayev, H.-M. Obşçestvennıy stroy Dagestana v XIX veke. Moskova, 1961.
İhilov, M.M. "Novıy Kuruş", «Sovetskaya etnografiya», 1963.
Jurn. «Planovoye hozyaystvo Dagestana», 1928.
Kaloyev, V.A. Osetinı (İstoriko-etnografiçeskoye issledovaniya). Moskova, 1967.
Kirillov, A.S. Zemelnaya reforma v Dagestane. Moskova, 1928.
Kol.avt. Oçerki istorii balkarskogo naroda. Nalçik, 1961.
Krikunova, Y.O. "Nekotorıye voprosı sotsialno-ekonomiçeskogo ravitiya Balkarii v poreformennıy period", Uçyonıye zapiski Kabardino-Balkarskogo nauçno-issled. in-ta, 1960.
Larina, V.İ. Oçerk istorii gorodov Severnoy Osetii (XVIII—XIX vv.). Orconikidze, 1960.
Lavrov, L.İ. "Laktsı", Sb. «Narodı Dagestana». Moskova, 1955.
Sb. «Rayonirovannıy Dagestan», 1930.
Semyonov, N. Tuzemtsı Severo-Vostoçnogo Kavkaza. SPb., 1895.
Sergeyeva, G.A. "Ekspeditsionnaya rabota v Dagestane v 1959 godu", «Sovetskaya etnografiya», 1960.
SMOMPK (Sbornik Materialov Opisaniya Mestnostey i Plemen Kavkaza.
Şaipov, İ. Taştemir Eldarhanov. Grozni, 1960.
Taho-Godi, A. "Ukrahintsı na ploskosti", Jurnal «Planovoye hozyaystvo Degestana», 1929.
Tercanyan, A. "Malyariya i zemelnaya reforma v Dagestanskoy SSR", Jurnal «Planovoye hozyaystvo Dagestana», 1948.
Trunov, Dm. "Pereselentsı", Jurnal «Don», 1966.
TSGA ÇİASSR (Tsentralnıy gosudarstvennıy arhiv Çeçeno-İnguşetskaya ASSR).
TSGANH SSSR (Tsentralnıy gos. arhiv narodnogo hozyaystva SSSR).
TSGAOR (Tsentralnıy gos. arhiv Oktyabrskoy revolyutsii i sotsialistiçeskogo stroitelstva).
TSGA SOASSR (Tsentralnıy gos. arhiv Severo-Osetinskoy ASSR).