Alper KARAPINAR, ALPARSLAN YILDIRIM, Zuhal BİŞKİN, ÖNDER DÜZLÜ, ABDULLAH İNCİ

Zara Yöresindeki Koyunlarda Fasciolosis'in Koproantijen ELISA ve Sedimentasyon-Çinko Sülfat Flotasyon Yöntemi ile Araştırılması

Bu çalışma, Eylül 2008 - Haziran 2009 tarihleri arasında Sivas'ın Zara ilçesinde koyunlarda fasciolosis'in yayılışını tespit etmek amacıyla toplam 201 koyun üzerinde yürütülmüştür. Hayvanlardan tekniğine uygun olarak alınan dışkı örnekleri, sedimentasyonçinko sülfat flotasyon yöntemi ile parazitin yumurtaları yönünden araştırılmış, pozitif örneklerde gram dışkıdaki yumurta sayısı (EPG) modifiye McMaster sedimentasyon yöntemi ile belirlenmiştir. Dışkı örneklerinde paraziter antijenlerin varlığı kopro antijen ELISA testi ile araştırılmıştır. Fasciolosis'in dışkı bakısı ve ELISA testlerine göre prevalansı %3.48 ve %5.97 olarak saptanmıştır. Enfekte hayvanlarda EPG değeri 69.8±31.2 bulunmuştur. İncelenen koyunlarda diğer helmintlerin prevalansı, Ostertagia spp., Nematodirus spp., Trichostrongylus spp., Eimeria spp., Moniezia spp., Trichuris ovis, Paramphistomum spp. ve Dicrocoelium dentriticum için sırasıyla %43.2, %41.2, %38.3, %17.4, %1.49, %0.99, %0.49 ve %0.49 belirlenmiştir. Fasciolosis prevalansı 4-6 yaş grubunda (%8.3) 1-3 yaş grubuna (%3.7) göre daha yüksek belirlenmiş, ancak iki yaş grubu arasındaki farklılık istatistiksel açıdan önemsiz bulunmuştur. Dişi koyunlarda prevalans %8.5, erkeklerde ise %1.7 olarak belirlenmiş ve bu farklılık istatistiksel açıdan önemsiz bulunmuştur. Fasciolosis'in prevalansı Akkaraman ırkında (%8.0) Kangal tipine (%2.0) göre daha yüksek belirlenmiş olmasına karşın bu farklılık da istatistiksel açıdan önemsiz bulunmuştur. Sonuç olarak, bu çalışmayla Sivas'ın Zara yöresindeki koyunlarda fasciolosis'in yaygınlığı spesifik koproantijen ELISA tekniği ile ortaya konmuştur. Bu sonuçlar yörede fasciolosis üzerine ileride yapılacak çalışmalara ve kontrol stratejilerinin planlanmasına katkı sağlayacaktır

The Investigation of Fasciolosis in Sheep by Coproantigen ELISA and Sedimentation-Zinc Sulphate Flotation Technique Around Zara Region (Turkey)

This study was carried out on totally 201 sheep in Zara of Sivas between September 2008 and June 2009 to determine the prevalence of fasciolosis. Collected feces samples were examined by sedimentation-zinc sulphate flotation technique. Modified McMaster sedimentation technique was applied to determine the EPG values. Copro antigens were investigated by copro-antigen ELISA. The prevalence of fasciolosis was determined as 3.48% and 5.97% according to faecal sedimentation-flotation and coproantigen ELISA, respectively. The mean number of Fasciola spp. egg per gram of feces (EPG) in infected sheep was 69.8±31.2. The prevalence of other parasites such as Ostertagia spp., Nematodirus spp., Trichostrongylus spp., Eimeria spp., Moniezia spp., Trichuris ovis, Paramphistomum spp. and Dicrocoelium dentriticum was determined as 43.2%, 41.2%, 38.3%, 17.4%, 1.49%, 0.99%, 0.49% and 0.49%, respectively. Fasciolosis was observed higher in 4-6 age group (8.3%) than 1-3 age group (3.7%), however, the differences between age groups were not found significant. The prevalence of fasciolosis in female and male sheep was found as 8.5% and 1.7%, respectively and this difference was not found significant. Although fasciolosis prevalence was found to be higher in Akkaraman breed (8.0%) than Kangal type (2.0%), this difference was also found insignificant. In conclusion, the prevalence of fasciolosis in sheep in Zara district of Sivas was revealed by specific coproantigen ELISA with this study. These results provide a contribution for planning future research and control strategies against fasciolosis in the research area

___

Soulsby EJL: Helminths, Arthropods and Protozoa of Domesticated Animals. Bailliere Tindall, London, 1986.

Malone JB, Gommes R, Hansen J, Yilma JM, Slingenberg J, Snijders F, Nachtergaele F, Ataman E: A geographic information system on the potential distribution and abundance of Fasciola hepatica and F. gigantica in East Africa based on food and agriculture organization databases. Vet Parasitol, 78 (2): 87-101, 1998.

Balkaya İ, Şimşek S: Erzurum'da kesilen sığırlarda hidatidosis ve fasciolosis'in yaygınlığı ve ekonomik önemi. Kafkas Univ Vet Fak Derg, 16 (5): 793-797, 2010.

Abunna F, Asfaw L, Megersa B, Regassa A: Bovine fasciolosis: coprological, abattoir survey and its economic impact due to liver condemnation at Soddo municipal abattoir, Southern Ethiopia. Trop Anim Health Prod, 42 (2): 289-292, 2010.

Reichel MP: Performance characteristics of an enzyme-linked immuno- sorbent assay for the detection of liver fluke (Fasciola hepatica) infection in sheep and cattle. Vet Parasitol, 107 (1-2): 65-72, 2002.

Salimi-Bejestani MR, McGarry JW, Felstead S, Ortiz P, Akca A, Williams DJ: Development of an antibody-detection ELISA for Fasciola hepatica and its evaluation against a commercially available test. Res Vet Sci, 78 (2): 177-181, 2005.

Mezo M, Gonzalez-Warleta M, Ubeira FM: The use of MM3 monoclonal antibodies for the early immunodiagnosis of ovine fascioliasis. J Parasitol, (1): 65-72, 2007.

Valero MA, Ubeira FM, Khoubbane M, Artigas P, Muiño L, Mezo M, Pérez-Crespo I, Periago MV, Mas-Coma S: MM3-ELISA evaluation of coproantigen release and serum antibody production in sheep experimentally infected with Fasciola hepatica and F. gigantica. Vet Parasitol, 159(1): 77-81, 2009.

Kurtpınar H: Erzurum, Kars ve Ağrı vilayetleri sığır, koyun ve keçilerin yaz aylarına mahsûs parazitleri ve bunların doğurdukları hastalıklar. Türk Vet Hek Dern Derg, 27, 3320-3325, 1956.

Vuruşaner C, Çetin B, Akkaya H, Gökçe R: İstanbul'da kesilen koyunlardaki karaciğer kelebekleri üzerine bir araştırma. T Parazitol Derg, (4): 432-437, 1998.

Gargılı A, Tüzer E, Gülanber A, Toparlak M, Efil İ, Keleş V, Ulutaş M: Trakya'da kesilen koyun ve sığırlarda karaciğer trematod enfeksiyonlarının yaygınlığı. Türk J Vet Anim Sci, 23 (2): 115-116, 1999.

Vural A: Trakya Bölgesi koyunlarındaki helmint invazyonları durumunun tespiti ve bunlara karşı etkili kombine bir tedavi sisteminin geliştirilmesi. Pendik Vet Kont Arşt Enst Derg, 3 (2): 33-55, 1970.

Leloğlu SA: Comparative study of livers with or without liver flukes (Fasciola hepatica) for clostridial infections by means of culture and by fluoroscent antibody technique. Türk Vet Hek Dern Derg, 42 (7-8): 19-22,

Oğuz T, Kalkan A: Çankırı, Kurşunlu ilçesi Devrez yöresinde Fasciola hepatica'nın epidemiyolojisi ve ekolojisi üzerine araştırmalar. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 25 (4): 568-583, 1978.

Celep A: Samsun yöresinde kuzu ve toklularda paraziter fauna tespiti ile kontrol ve tedavi gruplarında aylık ortalama ağırlık artışlarının belirlenmesine dair araştırmalar. Türk Vet Hek Dern Derg, 57, 69-79, 1987.

Celep A, Açıcı M, Çetindağ M, Coşkun ŞZ, Gürsoy S: Samsun yöresi sığırlarında helmin tolojik araştırmalar. Etlik Vet Mik Derg, 6, 117-130, 1990.

Zeybek H: Samsun yöresi koyun ve kuzularında paraziter fauna saptama çalışmaları. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 27 (1-2): 215-236, 1980.

Değer S, Akgül Y, Ağaoğlu ZT, Taşçı S: Van ve yöresinde Fasciola gigantica'dan ileri gelen fasciolasis enfeksiyonlarının epidemiyolojisi ve ekolojisi üzerinde araştırmalar. YY Ü Vet Fak Derg, 3 (1-2): 133-140, 1992.

Toparlak M, Gül Y: Van ili belediye mezbahasında kesilen koyunlarda karaciğer trematod enfeksiyonları üzerinde araştırmalar. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 35 (2-3): 269-274, 1988.

Güçlü F, Dik B, Sevinç F, Aydenizöz M: Konya yöresi koyunlarında karaciğer trematodlarının mevsimsel dağılımları. Hay Araş Derg, 6 (1-2): 48, 1996.

Kaplan M, Başpınar S: Elazığ'da son 5 yılda kesilen kasaplık hayvanlarda fasciolosis sıklığı ve ekonomik önemi. Fırat Tıp Derg, 14 (1): 27, 2009.

Özer E, Özcan C, Arslan N, Kalender H, Angın M: Elazığ Et ve Balık Kurumunda atılan koyun karaciğerlerinde bakteriyel ve paraziter etkenlerle bunların oluşturduğu ekonomik kayıplar. Türk J Vet Anim Sci, , 191-201, 1996.

Akyol VÇ: Bursa ortak girişim tesislerinde (Etba) kesilen koyunlarda Distamatosis'in yayılışı. Uludağ Üniv Vet Fak Derg, 20 (3): 2001.

Aydenizöz M, Yıldız K: Kırıkkale'de kesilen koyunlarda karaciğer trematodlarmın yaygın lığı. T Parazitol Derg, 3 (26): 317-319, 2002.

Tınar R: Floresan antikor tekniği ile Fasciola gigantica'nın erken teşhisi üzerine araştır malar. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 25-40, 1976.

Gönenç B, Sarımehmetoğlu HO, Kara M, Kırcalı F: Comparison of crude and excretory/secretory antigens for the diagnosis of Fasciola hepatica in sheep by Western Blotting. Turk J Vet Anim Sci, 28, 943-949, 2004.

Charlier J, De Meulemeester L, Claerebout E, Williams D, Vercruysse J: Qualitative and quantitative evaluation of coprological and serological techniques for the diagnosis of fasciolosis in cattle. Vet Parasitol, 153 (1-2): 44-51, 2008.

Conceiçao MA, Durao RM, Costa IH, da Costa JM: Evaluation of a simple sedimentation method (modified McMaster) for diagnosis of bovine fascioliosis. Vet Parasitol, 105 (4): 337-343, 2002.

Cruz-Mendoza I, Figueroa J, Correa D, Ramos-Martinez E, Lecumberri-Lopez J, Quiroz-Romero H: Dynamics of Fasciola hepatica infection in two species of snails in arural locality of Mexico. Vet Parasitol, (1-2): 87-93, 2004.

Castro E, Freyre A, Hernandez Z: Serological responses of cattle after treatment and during natural re-infection with Fasciola hepatica, as measured with a dot-ELISA system. Vet Parasitol, 90 (3): 201-208, 2000.

Molloy JB, Anderson GR, Fletcher TI, Landmann J, Knight BC: Evaluation of a commercially available enzyme-linked immunosorbent assay for detecting antibodies to Fasciola hepatica and Fasciola gigantica in cattle, sheep and buffaloes in Australia. Vet Parasitol, 130 (3-4): 207-212,

Salma Mohamed A: Immunodiagnosis of fasciolosis by detection of coproantigen. Thesis. Louisiana State University and Agricultural & Mechanical Collage, USA, 1996.

Salimi-Bejestani MR, Daniel RG, Felstead SM, Cripps PJ, Mahmoody H, Williams DJ: Prevalence of Fasciola hepatica in dairy herds in England and Wales measured with an ELISA applied to bulk-tank milk. Vet Rec, 156 (23): 729-731, 2005.

Abou-Basha LM, Shehab AY, Osman MM, Farag HF: Specific IgG avidity in acute and chronic human fascioliasis. East Mediterr Health J, 6 (5-6): 919-925, 2000.

Conceiçao MA, Durao RM, Costa IM, Castro A, Louza AC, Costa JC: Herd-level seroprevalence of fasciolosis in cattle in north central Portugal. Vet Parasitol, 123 (1-2): 93-103, 2004.

Holland WG, Luong TT, Nguyen LA, Do TT, Vercruysse J: The epidemiology of nematode and fluke infections in cattle in the Red River Delta in Vietnam. Vet Parasitol, 93 (2): 141-147, 2000.

Maqbool A, Hayat CS, Akhtar T, Hashmi HA: Epidemiology of fasciolosis in buffaloes under different managemental conditions. Veterinarski Arhiv, 72 (4): 221-228, 2002.

Phiri A.M Phiri IK, Sikasunge CS, Monrad J : Prevalence of fasciolosis in Zambian cattle observed at selected abattoirs with Emphasis on age sex and origin. J Vet Med B Infect Dis Public Health, 52 (9): 414-416, 2005.

Sanchez-Andrade R, Paz-Silva A, Suarez JL, Panadero R, Pedreira J, Lopez C, Diez-Banos P, Morrondo P: Influence of age and breed on natural bovine fasciolosis in an endemic area (Galicia, NW Spain). Vet Res Commun, 26 (5): 361-370, 2002.

Altaş MG, Sevgili M, Gökçen A, İriadam M: Şanlıurfa'da kesilen koyunlarda karaciğer trematodlarının yaygınlığı. T Parazitol Derg, 27 (3): 198, 2003.

Aal AAA, Aboueisha AM, El-Sheary MW: Prevalence of fasciolosis among man and animals in Ismalia province. Assuit Vet Med, 41,141-152,1999.