Türkiye'de hayvanları koruma kanununun tarihsel gelişimi

İnsan - hayvan ilişkisi, hayvanların toplum yaşamındaki yeri ve hayvanlara nasıl davranılması gerektiği konularındaki tartışmalar antik çağa kadar uzanmaktadır. En eski hukuk metinlerinde hayvanlara “mülk” bağlamında yer verilmiştir. Endüstrileşmeyle birlikte hayvanların gıda, pet, eğlence ya da deney amaçlı kullanımlarındaki artış ve bu kullanım süreçlerindeki acımasız yöntemler birçok ülkede kamuoyu tepkisine neden olmuştur. Bu tepkiler hayvanların temel hak ve gönencini düzenleyen çeşitli yasal düzenlemeler yapılmasına yol açmıştır. Bu çalışmada, Türk tarihinde bu çerçevede yaşanan gelişmeler değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

kanunlar, veteriner tarihi, Türkiye, hayvan refahı, tarih

History of animal protection law in Turkey

Debates on the topics concerning human-animal relations, animals in social life, and manners of treatment towards animals date back to the ancient times. In the oldest judicial documents animals were referred to as “property.” Increase of animal utilization in various sectors due to industrialization and cruel means used in these processes evoked reactions from public opinion in many countries. These reactions led governments to adopt some legislative regulations related with the basic rights and welfare of animals. In this study, the related progress in Turkish history is evaluated.

Keywords:

legislation, veterinary history, Turkey, animal welfare, history,

PDF

___

1. Sungurbey İ: Hayvan HaklarJ. İstanbul Üniversitesi. BasJmevi, İstanbul, 1992.
2. Yaşar A, Yerlikaya H: Dünya’da ve Türkiye’de hayvan haklarJnJn tarihsel gelişimi. Vet Bil Derg, 20 (4): 39-46, 2004.
3. Tosun M, Yalvaç K: Sümer, Babil, Asur KanunlarJ ve AmmiŞaduqa FermanJ. 2. BaskJ, Türk Tarih Kurumu BasJmevi, Ankara, 1989.
4. Wise SM: The Legal Thinghood of Nonhuman Animals. BC Envtl Aff L Rev, 23, 471–547, 1996.
5. Clarke PAB, Linzey A: Siyaset kuramJ ve hayvan haklarJ. Cogito, 32, 78 -88, 2002.
6. Armutak A: Yahudi ve Hristiyan dini kutsal kitaplarJnda hayvan haklarJ. İstanbul Üniv Vet Fak Derg, 34 (1): 39-55, 2008.
7. Armutak A: İslam dini kutsal kitabJnda hayvan haklarJ. İstanbul Üniv Vet Fak Derg, 34 (1): 57-66, 2008.
8. Ergin ON: Mecelle-i Umûr-J Belediyye, Cilt 1, Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire BaşkanlJğJ YayJnlarJ, İstanbul, 1995.
9. Kütükoğlu M: OsmanlJlarda Narh Müessesesi ve 1640 Tarihli Narh Defteri. Ünal MatbaasJ, İstanbul, 1983.
10. Akgündüz A: OsmanlJ Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri, 2. Kitap, II. Bayezid Devri Kanunnameleri, Fey VakfJ, İstanbul, 1990.
11. Anonim: Kanunname-i İhtisab-J Bursa. Türk StandartlarJ Enstitüsü, SaygJn MatbaasJ, Ankara, 1995.
12. Sarıcık M: III. Murad devrinden hayvan haklarJyla ilgili bir ferman. SDÜ İlahiyat Fak Derg, 6, 69-78, 1999.
13. Işık A: Arşiv belgelerine göre OsmanlJda çevre. Kâinattan Sorumluyuz, 98-101, İstanbul Müftülüğü Kültür YayJnlarJ, 4, 2008.
14. Ergin ON: Mecelle-i Umûr-J Belediyye, Cilt 4, Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire BaşkanlJğJ YayJnlarJ, İstanbul, 1995.
15. Ergin ON: Mecelle-i Umûr-J Belediyye, Cilt 2, Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire BaşkanlJğJ YayJnlarJ, İstanbul, 1995.
16. Menteş Gürler A: UluslararasJ sözleşmelerde yabani hayvan refahJ ve korunmasJ. Vet Bil Derg 20 (3): 75-79, 2004.
17. Menteş A: Türk veteriner hekimliği tarihinde deontoloji, ülkemizde ve dünyada bugünkü durum. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi SağlJk Bilimleri Enstitüsü, 1996.