Türkiye’de farklı bölgelerde yetiştirilen Holştayn sığırlarda bazı süt ve döl verimi özellikleri
Bu çalışmanın amacı, Türkiye’nin farklı bölgelerinde yetiştirilen Holştayn sığırların süt ve döl verimi özelliklerinin belirlenmesi, bu özellikler üzerine bazı çevresel faktörlerin etkilerinin araştırılmasıdır. Bu amaçla, Türkiye’nin farklı coğrafi bölgelerinde yetiştirilen Holştayn sığırların verim kayıtları, işletmelerin sağım sistemlerine bağlı sürü yönetimi programlarından dijital olarak alınmıştır. Ceylanpınar, Dalaman, Koçaş ve Tahirova Tarım İşletmelerinde 2001-2009 yılları arasında yetiştirilen toplam 3550 baş sığırın 7623 laktasyonuna ait toplam 18470 süt verimi kaydı ile 8091 döl verimi kaydı kullanılmıştır. Süt ve döl verimi özellikleri üzerine çevre faktörlerinin etkileri en küçük kareler metodu ile değerlendirilmiştir. En küçük kareler ortalamaları 100 günlük süt verimi için 2719.66±13.52, 200 günlük süt verimi için 5246.94±25.69, 305 günlük süt verimi için 7395.35±45.75 kg, ilk buzağılama yaşı için 809.32±2.07 gün, servis periyodu için 127.43±5.41 gün ve buzağılama aralığı için 395.86±2.58 gün olarak bulunmuştur. İncelenen tüm faktörlerin (işletme, buzağılama yılı, buzağılama mevsimi, buzağılama yaşı ve laktasyon sayısı) 100, 200 ve 305 günlük süt verimi üzerine etkisi yüksek düzeyde önemli bulunmuştur (P
Some milk production and reproductive traits of Holstein cattle raised in different regions of Turkey
The objective of this study was to detect milk production and reproductive traits of Holstein breed raised in different regions of Turkey, to investigate effects of some environmental factors on these traits. For this purpose, production records were collected digitally from herd management programme of milking management systems of agricultural enterprises from Holstein cows raised in different geographical regions of Turkey. Total 8091 reproduction and 18470 milk yield records from 7623 lactation of 3550 cows raising in Ceylanpınar, Dalaman, Koçaş ve Tahirova agricultural enterprises were used. The Effects of environmental factors on milk and reproductive traits were determined by the least square methods. Least square means for 100 days milk yield 2719.66±13.52, 200 days milk yield 5246.94±25.69, 305 days milk yield 7395.35±45.75 kg, first calving age 809.32±2.07 days, open days 127.43±5.41 days, calving interval 395.86±2.58 days were found. The effects of all factors (enterprise, calving year, calving season, calving age and lactation number) were found significant on 100, 200, 305 days milk yield (P<0.001). The effects of enterprise, calving year and calving season were found significant on first calving age (P<0.01). While the effect of calving year was not found significant, the effects of enterprise, calving season, calving age and lactation number were found significant on open days (P<0.05). The effects of all factors were found significant on calving interval (P<0.001). Significant differences were found for the milk production and reproductive traits between Holstein cows raised in different geographical regions of Turkey. These differences were based on climatic and administrative differences between enterprises as well as genetic factors.
___
- 1. FAO: Food and Agriculture Organization of The United Nations. http:// faostat.fao.org/site/569/default.aspx#ancor, Erişim tarihi: 20.06.2011.
- 2. TUİK: Türkiye İstatistik Kurumu. Tarım ve Hayvancılık İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?tb_id=46&ust_id=13, Erişim tarihi: 21.06.2011.
- 3. Tekerli M, Gündoğan M: Effect of certain factors on productive and reproductive efficiency traits and phenotypic relationships among these traitsm and repeatabilities in West Anatolian Holsteins. Turk J Vet Anim Sci, 29, 17-22, 2005.
- 4. Pelister B, Altınel A, Güneş H: Özel işletme koşullarında yetiştirilen değişik orjinli siyah Alaca sığırların süt verimi özellikleri üzerinde araştırmalar. İstanbul Üniv Veteriner Fak Derg, 26 (1): 201-214, 2000.
- 5. Pelister B, Altınel A, Güneş H: Özel işletme koşullarında yetiştirilen değişik orijinli Siyah Alaca sığırların döl ve süt verimi özellikleri üzerinde bazı çevresel faktörlerin etkileri. İstanbul Üniv Veteriner Fak Derg, 26 (2): 543-559, 2000.
- 6. Duru S, Tuncel E: Koçaş Tarım İşletmesinde yetiştirilen Siyah-Alaca sığırların süt ve döl verimleri üzerine bir araştırma (1. Süt Verim Özellikleri). Turk J Vet Animal Sci, 26, 97-101, 2002.
- 7. Bilgiç N, Alıç D: Polatlı Tarım İşletmesinde yetiştirilen Siyah Alaca ineklerde bazı süt verim özellikleri. SÜ Ziraat Fak Derg, 19 (36): 116-119, 2005.
- 8. Akcay H, İlaslan M, Koc A: Effects of calving season on milk yield of Holstein cows raised at Dalaman State Farm in Turkey. J Fac Agric ADU, 4, 59-61, 2007.
- 9. Kaygısız A: Siyah Alaca sığırların Kahramanmaraş Tarım İşletmesi şartlarındaki verim özellikleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 3 (2): 9-22, 1997.
- 10. Akman N, Ulutaş Z, Efil H, Biçer S: Gelemen Tarım İşletmesinde yetiştirilen Siyah Alaca sürüsünde süt ve döl verimi özellikleri. Atatürk Üniv Ziraat Fak Derg, 32 (2): 173-179, 2001.
- 11. Ulutaş Z, Akman N, Akbulut Ö: Siyah Alaca sığırların 305 günlük süt verimi ve buzağılama aralığına ait genetik ve çevre varyanslarının tahmini. Turk J Vet Anim Sci, 28, 101-105, 2004.
- 12. Kumlu S, Akman N: Türkiye Damızlık Siyah-Alaca sürülerinde süt ve döl verimi. Lalahan Hay Arast Enst Derg, 36 (1): 1-15, 1999.
- 13. Şekerden Ö: Siyah Alaca sığırlarda süt, yağ, protein, kuru madde verimleri, süt komponentleri ile bazı döl verimi özellikleri arasındaki ilişkiler. Atatürk Üniv Ziraat Fak Derg, 33 (3): 293-296, 2002.
- 14. Bakır G, Çetin M: Reyhanlı Tarım İşletmesinde yetiştirilen Siyah Alaca sığırlarda süt ve döl verim özellikleri. Turk J Vet Anim Sci, 27, 173-180, 2003.
- 15. Özçakır A, Bakır G: Tahirova Tarım İşletmesinde yetiştirilen Siyah Alaca sığırların döl ve süt verim özellikleri. 1. Süt Verim Özellikleri. Atatürk Üniv Ziraat Fak Derg, 34 (3): 145-149, 2003.
- 16. Sehar Ö, Özbeyaz C: Orta Anadoludaki bir işletmede Holştayn Irkı sığırlarda bazı verim özellikleri. Lalahan Hay Araşt Enst Derg, 45 (1): 9-19, 2005.
- 17. Erdem H, Atasever S, Kul E: Gökhöyük Tarım İşletmesinde yetiştirilen Siyah Alaca sığırların süt ve döl verim özellikleri 1. süt verim özellikleri. OMÜ Zir Fak Derg, 22 (1): 41-46, 2007.
- 18. Özkök H, Uğur F: Türkiye’de yetiştirilen Esmer ve Siyah Alaca Sığırlarda süt verimi, ilk buzağılama yaşı ve servis periyodu. Atatürk Üniv Ziraat Fak Derg, 38 (2): 143-149, 2007.
- 19. Toksoy M: Afyonkarahisar koşullarında yetiştirilen Siyah Alaca sığırların bazı süt verim özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2007.
- 20. Durnalı M: Koçaş Tarım İşletmesinde yetiştirilen Siyah Alaca ineklerin bazı verim özelliklerinin fenotipik ve genetik parametrelerinin tahmini. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2008.
- 21. Koçak S, Yüceer B, Uğurlu M, Özbeyaz C: Bala Tarım İşletmesinde yetiştirilen Holştayn ineklerde bazı verim özellikleri. Lalahan Hay Araşt Enst Derg, 47 (1): 9-14. 2007.
- 22. Akkaş Ö: Burdur damızlık sığır yetiştiricileri birliğine kayıtlı Holştayn ırkı sığırlarda bazı verim özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2007.
- 23. Koçak S, Tekerli M, Özbeyaz C, Demirhan İ: Lalahan Merkez Hayvancılık Araştırma Enstitüsünde yetiştirilen Holştayn, Esmer ve Simental sığırlarda bazı verim özellikleri. Lalahan Hay Araşt Enst Derg, 48 (2), 51-57, 2008.
- 24. Çilek S: Milk Yields traits of Holstein cows raised at Polatlı State Farm in Turkey. J Anim Vet Advances, 8 (1): 6-10, 2009.
- 25. Şahin A, Ulutaş Z: Polatlı Tarım İşletmesinde yetiştirilen Siyah Alaca ineklerde süt ve döl verim özellikleri. Anadolu Tarım Bilim Derg, 25 (3): 202- 212, 2010.
- 26. Parlak N: Afyonkarahisar İlinde yetiştirilen Siyah Alaca ineklerin süt ve döl verimleri üzerine farklı çevre faktörlerinin etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2008.
- 27. Bakır G, Kaygısız A, Çilek S: Milk yield traits of Holstein cattle reared at Tahirova State Farm in Balikesir province in Turkey. J Anim Vet Advances, 8 (11): 2369-2374, 2009.
- 28. Bayril T, Yılmaz O: Kazova Vasfi Diren Tarım İşletmesinde yetiştirilen Siyah Alaca sığırların döl verimi özellikleri. YYU Veteriner Fakültesi Dergisi, 21 (3): 163-167, 2010.
- 29. Evirgen SE: Aydın İlinde yapay tohumlamada yaygın olarak kullanılan Siyah Alaca boğaların değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2009.
- 30. Duru S, Tuncel E: Koçaş Tarım İşletmesinde yetiştirilen Siyah-Alaca sığırların süt ve döl verimleri üzerine bir araştırma (2. Döl verim özellikleri). Turk J Vet Animal Sci, 26, 103-107, 2002.
- 31. Özçakır A, Bakır G: Tahirova Tarım İşletmesinde yetiştirilen Siyah Alaca sığırların döl ve süt verim özellikleri. 2. Döl Verim Özellikleri. Atatürk Üniv Ziraat Fak Derg, 34 (2): 223-228, 2003.
- 32. Kopuzlu S, Emsen H, Özlütürk A, Küçüközdemir A: Esmer ve Siyah Alaca ırkı sığırların Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü şartlarında döl verim özellikleri. Lalahan Hay Araşt Enst Derg, 48 (1): 13-24, 2008.
- 33. Erdem H, Atasever S, Kul E: Gökhöyük Tarım İşletmesinde yetiştirilen Siyah Alaca sığırların süt ve döl verim özellikleri 2. döl verim özellikleri. OMÜ Zir Fak Derg, 22 (1): 47-54, 2007.
- 34. Tuna YT, Gürcan EK, Savaş T: Sarımsaklı Tarım İşletmesinde yetiştirilen Siyah Alaca ırkı süt sığırlarının döl verim özellikleri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 4 (3): 347-357, 2007.
- 35. Türkyılmaz MK: Reproductive characteristics of Holstein cattle reared in a private dairy cattle enterprise in Aydın. Turk J Anim Sci, 28: 101- 105, 2005.
- 36. Çilek S: Reproductive traits of Holstein cows raised at Polatlı State Farm in Turkey. J Anim Vet Advances, 8 (1): 1-5, 2009.
- 37. Minitab: Minitab 16.1.1 for windows, Minitab Inc, State College, PA, 2010.
- 38. Uğur F: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma Çiftliğinde yetiştirilen Siyah Alaca sığırların bazı süt verim özellikleri. Atatürk Üniv Ziraat Fak Derg, 32 (3): 263-266, 2001.
- 39. Özçelik M, Arpacık R: Siyah Alaca sığırlarda laktasyon sayısının süt ve döl verimine etkisi. Turk J Vet Animal Sci, 24, 39-44, 2000.
- 40. Uğur F, Akkuş S, Erdaş Ö: Aşıma açık günler sayısının Siyah Alaca sığırların süt verimine etkileri. Atatürk Üniv Ziraat Fak Derg, 37 (2): 177-180, 2006.