Bir çalışma ile, Kars İli ve yöresinde sığırlarda tüberküloz (Tb) insidensinin saptanması, lezyonlann lokalizasyonunun belirlenmesi ve patolojik olarak incelenmesi amaçlandı. Çalışmada 3261 sığır granülomatöz lezyonlar yönünden incelendi ve 29' unda (% 0.9) Tb tespit edildi. Enfeksiyonun çoğunlukla (% 62) erken generalizasyon döneminde olduğu saptandı. Lezyonların özellikle akciğerler (% 81) ve mediastinal lenf düğümleri (% 92), daha az olarak da abdominal ve diğer organlarda lokalize olduğu görüldü. Hastalığın ilerlemesine bağlı olarak kazeifikasyon nekrozu veya mineralizasyon bulunan değişik büyüklükteki granülomların, yonca yaprağı biçiminde tek ya da konglomere tüberküllerden oluştukları gözlendi. Mikroskobik olarak, genç tüberküllerin epitelioid makrofajlar, Langhans dev hücreleri, lenfosit ve plazmositlerden oluştuğu; yaşlı tüberküllerin ise merkezinde kazeifikasyon nekrozu veya kalsifikasyon bulunduğu ve fıbröz kapsülle çevrildikleri izlendi. .Ziehl-Neelsen (Z.N) boyamada asido-rezistans basiller özellikle makrofajlar ve dev hücrelerinin sitoplazmasında. daha az olarak da kazeifiye kitlelerde ekstrasellular olarak tespit edildi.

In this study, it was aimed to determine incidence of the disease and the localization of lesions with pathological examination of tuberculosis (Tb) in cattle in Kars city and its surrounding. Twenty nine (0.9 %) out of 3261 cattle examined for granulomatous lesions were found to have lesions typical of Tb. The infection was determined frequently in the period of early generalization (62 %). The lesions were especially localized in the lungs (81 %) and mediastinal lymph nodes (92 %), and were less common in the abdominal organs and others. The granulomas of varying sizes resembling to the cloverleaf were found to be either in single or in coalesced forms. They also contained caseous necrosis or mineralization due to progressing of the disease. Microscopically, it was seen that early granulomas composed of epithelioid macrophages, Langhans giant cells, lymphocytes and plasmocytes. Also advanced granulomas contained calcium mineralization in the center of caseification necrose surrounded by fibrous capsule. Ziehl-Neelsen (Z.N) staining showed acid-fast bacilli particularly within the cytoplasm of macrophages and giant cells, and less frequently in the caseating masses extracellulary.