KÖROĞLU-HAN NGGÂR, HASAN BEY-TELLG HANIM KOLU SGVAS VARYANTI

Anadolu sahası Köroğlu kollarından birisi de "Köroğlu-Han Nigâr, Hasan Bey-Telli Hanım" koludur. Çalışmamıza konu olan varyant ise bu kolun Sivas varyantıdır. 2001 yılında yapılmış bir yüksek lisans tezinden metinlerine ulaştığımız bu varyant, Köroğlu çalışmaları adına keşfedilmiş yeni bir varyant olması bakımından önemlidir. Anadolu sözlü geleneğinde, destandan masala doğru yaşanan dönüşümün bariz izlerini taşıması bakımından da ayrıca önemli bir varyanttır. Boratav'dan itibaren düzenlenen çeşitli tasnif denemelerinde kendisine ayrılan yeri almış olan "Köroğlu-Han Nigâr, Hasan Bey-Telli Hanım" kolu, elimizdeki metinden de anlaşıldığı kadarıyla zaman içerisinde çeşitli masal motifleri ve formelleriyle yeniden oluşturulmuş bir hikâye olarak öne çıkmaktadır. Çalışmamız bu bağlamda, mevcut varyantın tanıtımı, diğer kollar ile varyantlaşma örnekleri ve bazı masal hususiyetlerinin tespiti adına yapılmış bir çalışmadır.

Sivas Version of Koroghlu-Khan Nigâr, Hasan Bey-Telli Khanum Variant

One of Köroğlu's versions for the area of Anatolia is the version of " Köroğlu-Han Nigâr, Hasan Bey-Telli Hanım". The variant which is the subject for our study is Sivas' variant belonging to this version. This variant that I reached the texts from a master's thesis which was done in 2001 is important in terms that it is a new variant which has been discovered on behalf of Köroğlu's studies. Moreover, it is also an important variant as it bears the clear traces of a change which was seen from the saga to the tale in Anatolia's oral tradition. The version "Köroğlu-Han Nigâr, Hasan BeyTelli Hanım" which has taken the place which has been separated to itself in various classification essays which have been arranged from Boratav becomes prominent as a story which has been regenerated with various tale motives and formals in the time as it can be understood in the texts in our hand. In this sense, our study is a study which has been done in order to determine on the description of current variant and the variation samples and some of tale characteristics with other versions.

___

Alptekin, A. B. (1997). Halk hikâyelerinin motif yapısı, Ankara: Akçağ Yayınları.

Alptekin, A. B. (1999). Hikâye araştırmaları 1- Kirmanşah hikâyesi, Ankara: Akçağ Yayınları.

Bars, M. E. (2011). Formeller ve Kerem ile Aslı hikâyesinde bazı kullanımları, The Journal of Academic Social Science Studies (JASSS), International Journal of Social Science, Elazığ: Cilt: 4, Sayı: 2, s. 7-14.

Bayaz, H. (2015). Köroğlu antep rivayeti, İstanbul: Kaynak Yayınları.

Boratav, P. N. (1946). Doğu Anadolu"da folklor derlemeleri, Ankara: Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, Cilt: IV, Sayı: 1, s. 85-95.

Boratav, P. N. (1978). Yüz soruda Türk halk edebiyatı, İstanbul: 3. Baskı, Gerçek Yayınevi.

Boratav, P. N. (2009). Köroğlu destanı, İstanbul: Kırmızı Yayınları.

Çelik (Kırzıoğlu), M. F. (1941). Kars ve çevresinde Köroğlu"na ait anlatmalar, İstanbul: Halk Bilgisi Haberleri Dergisi, Sayı: 117, s. 209-214.

Doğan, Ş. (2001). Sivas merkez ilçe ve köyleri, ağızları (Giriş-İnceleme-Metinler), Van: Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Türk Dili Bilim Dalı.

Kaftancıoğlu, Ü. (1979). Köroğlu kol destanları, İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları.

Kaplan, M., Akalın, M., Bali, M. (1973). Köroğlu destanı, Ankara: Atatürk Üniversitesi Yayınları.

Karadavut, Z. (2002). Köroğlu"nun ortaya çıkışı, Bişkek-Kırgızistan: Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları.

Kaya, D. (1997). Köroğlu kollarının yeni varyantları, Sivas: Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, Sayı: 5, s. 311-334.

Kaya, D. (2016). Türk kültürü dairesinde Köroğlu, Bişkek-Kırgızistan: Alatoo Academic Studies, Sayı:4, s. 89-96.

Türkmen, F. (1985). Köroğlu hikâyelerinin yayılma sahaları ve menşe meselesi, İzmir: Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, IV. Cilt, s. 9-19.

Özkan, İ. (1997). Köroğlu destanında kahraman ve atının doğuşu ile ilgili motiflerin tahlili, Ankara: Türk Dili Dergisi, Sayı: 549, s. 223-233, Eylül.

Özturan, H. A. (2009). Maraş ağzı Köroğlu, Kahramanmaraş: Maraş Kültürü Edebiyat Serisi 10.

Sakaoğlu, S. (1999). Masal araştırmaları, Ankara: Akçağ Yayınları.

Sakaoğlu, S. (2002). Gümüşhane ve Bayburt masalları, Ankara: Akçağ Yayınları.

Ural, O. (1972). Üç destan oğuz kağan, Ergenekon, Köroğlu, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.

Yıldırım, D. (1983). Köroğlu destanının Orta Asya rivayetleri, Ankara: Köroğlu Semineri Bildirileri, s. 103-114.