ÇİN KIRGIZLARININ HALK EDEBİYATI VE GELENEK GÖRENEKLERİ

Kadim bir tarihe sahip olan Kırgızlar, günümüzde sadece Kırgızistan'da değil Kırgızistan dışında da yaşamaktadırlar. Onlardan biri de Çin Halk Cumhuriyeti'nde yaşayan Kırgızlardır. XIX. yüzyılda Çin İmparatorluğu ile Rusya'nın sınırlarını netleştirme gayesi sonucunda Tanrı Dağlı Kırgızların yaşadıkları toprakların bir kısmı Çin sınırlarına geçmiştir. Dolayısıyla Çin Kırgızları dediğimiz Kırgızlar asırlardır yaşadıkları topraklarda yaşamaya devam etmişlerdir. Çalışmamızda Çin Kırgızlarından, onların halk edebiyatından ve gelenek göreneklerinden bahsedeceğiz. Aynı zamanda bir kısmı Çin bir kısmı Rus hâkimiyeti altında kalan kökü aynı akraba milletin yaşam tarzındaki benzerlik ve farklılıklardan örnekler verilecektir.

Folk Literature and Traditions of Chinese Kyrgyz People

Today, Kyrgyz people who have an archaic history live not only in Kyrgyzstan but also in other places. One of these places is People's Republic of China. As a result of finalizing and clarifying the borders of Chinese Empire and Russia in the 19th century, some parts of the Tian Shan Kyrgyz people passed into the Chinese borders. So Kyrgyz people that we call Tian Shan Kyrgyz have continued to live in the lands for centuries. In this study, Chinese Kyrgyz people, their folk literature and traditions will be mentioned. In addition, similarities and differences between the peoples with the same roots and relatives one of whom are living in China and the other in Russia will be touched upon and related examples will be given.

___

Abdaliyeva, G. (2009). Kıtaylık Kırgızdardın madaniyatı, İ. Arabayev Kırgız Devlet Üniversitesi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi).

Abdaliyeva, G. (2011). Kıtaylık Kırgızdardın salt sanaası, Ata Babalar Taberigi, Bişkek: Biyiktik Basması.

Abramzon, S. M. (1971). Kirgizı i ih etnogenetiçeskiye i istoriko-kulturnıye svyazi, Leningrad: Nauka Yayınları.

Artıkbayev, K. (2004). XX. Kılımdagı Kırgız adabiyatının tarıhı, Bişkek: TAS Basması.

Artıkbayev, K. (2013). XX. Yüzyıl Kırgız edebiyatının tarihi, çev: M.

Dıykanbayeva, Ankara: Bengü Yayınları.

Artıkbayev, K. & Cusupov, K. (1991). Kıtay Kırgızdarının tarıhçı ilimpozu, Kırgızdar, Bişkek: Kırgızstan Basması.

Attokurov, S.(1998). Kırgız etnografyası, Bişkek: KMUU Basması.

Akmataliyev, A. (2000). Kırgızdın köönörbös bulaktarı, Bişkek: Şam Basması.

Akmataliyev, A. (2003). Kaada-salttar ak batalar, "El Adabiyatı" Seriyası 29, Bişkek: Kırgızpoligrafkombinat Basması.

Bartold, V. V. (2014). Orta Asya (tarih ve uygarlık), (İkinci baskı), İstanbul: Selenge Yayınları.

Bartold, V. V. (2002). Kırgızlar, çev: U. F. Aşçı, Konya: Kömen Yayınları.

Çoroyev, T. & Cusupov, K. (1991). Kıtaylık Kırgız tarıhçısının çıgarmaçılıgı, Kırgızdar, Bişkek: Kırgızstan Basması.

Çorotegin, T. K. (1997). Mahmud Kaşgari (Barskani) cana anın ,,Divanu Lugati T-Türk" söz cıynagı (1072-1077), Bişkek: Kırgızstan Basması.

Dıykanbayeva, M. (2016). Kırgızlarda atalar kültü, Konya: Kömen Yayınları.

Dıykanbayeva, M. (2011). "Kırgız Türklerinde erkek çocuğun önemi ve edebi eserlere yansıması", Atatürk Üniversitesi, Türkiyat Araştırmalar Enstitüsü Dergisi, S. 46, Erzurum.

Polat, K. (2005). Beşikten mezara Kırgız Türkleri"nde gelenek ve inanışlar, Ankara, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.

Mamay, C. (1991) Kızıl suuluk Kırgızdardın manası Kırgızdar, ed: K. Cusupov, Bişkek, Kırgızstan Basması.

Mukasov, M. (2003). Din ırları, Kırgız adabiyatının tarıhı, C. 1, Bişkek, Şam Basması.

Kanarbayev, B. (2002). Bayırkı işenimderdin oozeki adabiyattagı körünüştörü, El Agartuu Kırgız Respublikasının Bilim Berüü cana Madaniyat Ministrliginin ,,Ardak Belgisi" Ordendüü İlimiy- Pedogogikalık cana Metodikalık Curnalı, S 9-10, Bişkek.

Zakirov, S. (2013). Kıtaydagı Kırgızdar, Kırgız Sancırası, 2. Baskı, Bişkek, Gülçınar Basması.