ASKERÎ SALNÂMELERİN TARİH ARAŞTIRMALARINDAKİ YERİ—1865 ve 1870 ÖRNEKLEMİ—

Osmanlı Devleti’nde devlet ve vilâyet salnâmelerine kıyasla daha düzensiz ve az sayıda çıkartılan resmî kurum salnâmeleri bulunmaktadır. Bunlardan birisi 1865–1908 yılları arasında 14 adet yayımlanan askerî salnâmedir. Osmanlı kurmay ve subaylarının birbirlerini tanımaları ve yürürlükte olan askerî hükümleri bilmeleri gayesiyle hazırlanan askerî salnâmeler, son dönem askerî teşkilatı hakkında önemli bilgileri içeren birinci el kaynaklardandır. Askerî komuta kademesi listelerinin ayrıntılı olarak sunulduğu bu salnâmelerin en büyük eksikliği, diğer salnâmelere göre istatistiki bilgilere daha az yer vermiş olmasıdır. Çalışmada 1865 ve 1870 tarihli Askerî Salnâmeler ışığında Tanzimat dönemi sonlarında Osmanlı ordu teşkilatı hakkında da bilgiler sunulmaktadır

Anahtar Kelimeler:

Askerî Salnâmeler, Osmanlı Ordusu, Tanzimat, Sultan Abdülaziz

The Place of Military Almanacs (Askerî Salnâmeler) in Hıstorıcal Researches: The Two Examples Dated in 1865 and in 1870

Keywords:

-,

PDF

___

Salnâmeler: 1. Askerî Salnâmeler (Salnâme-i Askerî): (1865), Def’a 1, İstanbul Mekteb-i Harbiyye-i Şâhâne, ss. 1–589.
(1870), Def’a 4, İstanbul, ss. 1–503. 2. Devlet Salnâmeleri (D. S.):
(1861), Def’a 16, İstanbul Dâr’üt-tıbaat’ül-Âmire, ss. 1–160.
(1862), Def’a 17, İstanbul Takvimhâne-i Âmire, ss. 1–168.
(1863), Def’a 18, İstanbul Takvimhâne-i Âmire, ss. 1–193.
(1864), Def’a 19, İstanbul Takvimhâne-i Âmire, ss. 1–196.
(1865), Def’a 20, İstanbul Matbaa-i Âmire, ss. 1–184.
(1866), Def’a 21, İstanbul Matbaa-i Âmire, ss. 1–176.
(1867), Def’a 22, İstanbul Dâr’üt-tıbaat’ül-Âmire, ss. 1–187.
(1869), Def’a 24, İstanbul Dâr’üt-tıbaat’ül-Âmire, ss. 1–207.
(1870), Def’a 25, İstanbul Dâr’üt-tıbaat’ül-Âmire, ss. 1–227.
(1871), Def’a 26, İstanbul Dâr’üt-tıbaat’ül-Âmire, ss. 1–255.
(1873), Def’a 28, İstanbul Dâr’üt-tıbaat’ül-Âmire, ss. 1–257.
(1874), Def’a 29, İstanbul H. Hüseyin Efendi Matbaası, ss. 1–271.
(1875), Def’a 30, İstanbul, ss. 1–255.
(1876), Def’a 31, İstanbul, ss. 1–255. 3. Vilâyet Salnâmeleri:
Salnâme-i Suriye 1289 (1872), Def’a 4, Şam Suriye Litoğrafya Mat., ss. 1–162.
Salnâme-i Vilâyet-i Bosna 1290 (1873), Def’a 8, Saray Bosna Vil. Mat., ss. 1-169.
Salnâme-i Vilâyet-i Bosna 1291 (1874), Def’a 9, Saray Bosna Vil. Mat, ss. 1-172.
Salnâme-i Vilâyet-i Tuna 1289 (1872), Def’a 5, Ruscuk Matbaa-i Vil., ss. 1–132. Gazeteler:
Basîret: 602 ve 611. sayılar. Cerîde-i Askeriyye (C. A.): 56, 90, 105, 312, 485 ve 511. sayılar. Cerîde-i Havâdis (C. H.): 2535, 2643, 2657, 2842 ve 2863. sayılar.
Ruznâme-i Cerîde-i Havâdis (R. C. H.): 1925, 2134, 2221 ve 2255. sayılar.
Takvîm-i Vakâyi (T. V.): 784, 787, 818, 823, 854 ve 924. sayılar. Tetkik Eserler: AHMED LÛTFÎ EFENDİ; Târih-i Lûtfî, Yay. Haz.: M. Münir Aktepe, C. X., XII, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1989.
DUMAN, Hasan; Osmanlı Salnâmeleri ve Nevsâlleri, Enformasyon ve Dökümantasyon Hizmetleri Vakfı, C. 1, Ankara 2000.
Osmanlı Askerî Teşkîlât ve Kıyâfetleri (1876–1908), Askerî Müze ve Kültür
Sitesi Yayınları, Anadolu Matbaası, 1986.
UBICINI, M. A; Türkiye 1850, Maliye-Ordu-Millet, C. 2, Tercüman 1001 Temel Eser.
SEZEN, Tahir, Osmanlı Yer Adları, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Ankara 2006.
ÜNAL, Uğur; Sultan Abdülaziz Devri Osmanlı Kara Ordusu (1861–1876),
Yayımlanmamış Doktora Tezi, G. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2006.