üçüncü etken Bilişin rolüdür. Biliş kavramı, bilişsel olaylar, süreçler ve bilişsel yapı öğelerini içerir. Sırasıyla; “bilişsel olaylar” otomatik düşünceler, alışkanlık ya da refleks eseri gibi içsel diyaloglardır, “düşünmeyi gerektirmeyen” mekanizmalarını, bilişsel şemaları biçimlendirmeyi ifade eden “bilişsel süreçler” stres aşılama eğitimiyle en yakından ilintili olan süreçtir. Bu şemalar belirli davranış eğilimlerini etkileştirir. Örneğin, zihni eşitlik kavramı ile sürekli meşgul olan biri, olayları daima adaletli/adaletsiz, haklı/haksız şeklinde yorumlama ve buna göre tepki verme eğilimindedirler. Stres aşılama eğitimi böyle olası tepkileri öngörmekte ve kapsamına almaktadır. Son olarak, “bilişsel yapılar” davranışın örgütlenmesini etkileyen zihinsel düzenlemelerdir. Bireyi belli yanıtlar vermek üzere hazırlayan “gelişmemiş algısal hazır oluş programları” şeklinde çalışırlar. Böyle şemalar kişinin kendisine ait bilgiye kadar uzanabilir: Örneğin, hasta kendini sevimsiz ya da yetersiz bulabilir ve stres vakaları böyle şemaları