Voltaire’in Dinî Hoşgörü Anlayışı ve İslâm’la İlgili Düşüncelerinin Değerlendirilmesi

Aydınlanmanın önemli filozoflarından Voltaire, dönemindeki yönetim anlayışına ve kiliseye karşı çıkmış, insan haklarına, bireysel tercihlere ve farklılıklara saygı duyulmasının savunuculuğunu yapmıştır. O, din adamlarının insanlara yol gösterici olmaları gerektiğini düşünmüş, dinin baskı aracı olarak kullanılmasının insanların dinden nefret etmesine yol açtığını söyleyerek kiliseyi eleştirmiştir. Avrupa ve Asya dinlerini inceleyen filozof, yer yer tarafsız ve çarpıcı tespitlerde bulunmuştur. İslâm söz konusu olduğunda, onun bazen bu tarafsızlıkla tahlillerde bulunduğunu, ancak bazen de tipik Avrupalı bakış açısıyla İslâm ve Müslümanlara karşı önyargıyla hareket ettiği görülmektedir. Bu da, Voltaire’in yetiştiği geleneğin etkisini nispeten taşıdığını ortaya koymaktadır.

___

  • Atak, Seyit Ahmet, “Hoşgörü Kavramının Voltaire Felsefesine Çeşitli Yansımaları”, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, Sayı: 17, (85-101), 2011.