Orta Çağ’da Batı Dünyasında Otoritenin Sorunsallığı Tarihi ve Felsefi Bir Çözümleme

Orta Çağ, V. asırdan XV. asra kadar uzanan bin yıllık süreyi kapsamaktadır. Batı Roma İmparatorluğu, Cermenler tarafından işgal edildikten sonra Batı'nın Latin kesiminde otorite boşluğu oluşmuştur. Bunun doğal sonucu olarak, feodalizm ortaya çıkmış ve siyasi otorite parsellenmiştir. Senyörler, birtakım sorumlulukları yerine getirme koşuluyla kont, dük ya da kraldan fief sözleşmesiyle aldıkları toprakları, vassallarına işletmişlerdir. Vassallar ise kendilerine tevdi edilen topraklarda serfleri çalıştırmışlardır. Bu toprak sistemi, her senyörü egemenliği altındaki topraklar üzerinde yerel bir güç haline getirmiştir. Orta Çağ boyunca Kilise'nin siyasi tutumu, farklı düzeylerde etkili olmuştur. Kilise, Roma İmparatorluğu'nun pagan döneminde siyasi meselelere müdahil olmamış ve kendi iç işleyişiyle ilgilenmiştir. Kurumsallaşmasını tamamlayınca otorite haline gelmiş ve siyasi alana da müdahale etmeye başlamıştır. Kilise, Orta Çağ'ın başlangıcında ruhanî ve dünyevî otoritenin iki ayrı bağımsız güç olarak, kendi alanlarında yetki sahibi olduklarını benimsemiştir. V. asırdan sonra ise ruhanî otoritenin siyasi otoriteden üstün olduğu anlayışı hâkim olmaya başlamıştır. Patristik dönem düşünürleri, bu anlayışın oluşmasına ve gelişmesine önemli katkılar sunmuşlardır. Skolastik dönem düşünürleri de, ikili otorite anlayışı üzerinden hareket etmişler ve görüşlerini teolojik argümanlardan çok akılla temellendirmeye çalışmışlardır. Skolastik dönemin ilk düşünürleri, ruhanî otoritenin üstün olması gerektiğini belirtirken, o dönemin son düşünürleri ise hem siyasi otoritenin üstün olmasını hem de halkın iradesine dayanmasını vurgulamışlardır.

Anahtar Kelimeler:

Orta Çağ, Kilise, Feodalizm, Burjuvazi, Otorite, Skolastik Düşünürler

Problems of Authority in The Western World During The Middle Ages and A Philosophical Analysis

The term Middle Ages covers the thousand-year period from the fifth to the fifteenth century. Following the occupation of the Western Roman Empire by Germanic tribes there was a void of authority in the Latin part of the West. As a natural consequence of this, feudalism emerged and political authority was parceled. Senators operated the territory they received within the county, from the duke, or as a fief contract from the king, on the condition that they fulfilled certain responsibilities. Vassals, on the other hand, were serfs that ran the territories to which they were entrusted. This territorial system made each senor a local power over the lands under his sovereignty. Throughout the Middle Ages, the Church's political attitude was influential at different levels. The church was had not been involved in political affairs during the pagan period of the Roman Empire and was interested in its inner workings. Upon completion of institutionalization, he became an authority and began to intervene in the political arena. At the beginning of the Middle Ages, the Church adopted spiritual and secular authority as two independent powers, each having authority in their own fields. After five centuries, the understanding that spiritual authority was superior to the political authority began to prevail. Thinkers of the patristic period made important contributions to the formation and development of this understanding. These scholastic thinkers also acted on the understanding of dual authority and based their views on the opinions theological arguments. While the first thinkers of the scholastic period stated that the spiritual authority should be superior, the later thinkers at that time emphasized both the superiority of political authority and the will of the people.

Keywords:

Middle Ages, Church, Feudalism, Bourgeoisie, Authority, Scholastic Thinkers,

PDF

___

Ağaoğulları, Mehmet Ali ve Köker, Levent, İmparatorluktan Tanrı Devletine (7. bs.), İmge Kitabevi, Ankara 2011.
Arnhart, Larry, Siyasî Düşünce Tarihi Plato'dan Rawls'a (2. bs.), cev. Ahmet Kemal Bayram, Adres Yayınları, Ankara 2005.
Aydon, Cyril, İnsanlık Tarihi 150.000 Yıl Öncesinden Bugüne İnsanın ve Uygarlığın Öyküsü, cev. İlgin B. Yıldız, Say Yayınları, İstanbul 2015.
Bloch, Marc, Feodal Toplum (5. bs.), cev. Mehmet Ali Kılıçbay, Doğu Batı Yayınları, Ankara 2015.
Cevizci, Ahmet, Ortaçağ Felsefe Tarihi, Asa Kitabevi, Bursa 2001.
Çotuksöken, Betül ve Babür, Saffet, Metinlerle Ortaçağda Felsefe (Gözden geçirilmiş 3. bs.), Bilge Su, Ankara 2015. Çüçen, Kadir, Ortaçağ Felsefesi Tarihi. İnkılâp Kitabevi, İstanbul 2000.
Dumont, Louis, "Belirleyicilik Üzerine Denemeler: Doğuş. XIII. Yüzyıldan Başlayarak Siyaset Kategorisi ve Devlet", der. Cemal Bâli Akal, Devlet Kuramı (4. bs.), Dost Kitabevi, Ankara 2013, ss. 141- 174.
Ebenstein, William, Siyasi Felsefenin Büyük Düşünürleri, cev. İsmet Özel, Şule Yayınları, İstanbul 2005. Gilson, Etienne, Ortaçağ Felsefesinin Ruhu (2.bs.), cev. Şamil Öçal, Açılım Kitap, İstanbul 2005.
Goff, Jacques Le, Ortaçağ Batı Uygarlığı, cev. Hanife Güven ve Uğur Güven, Doğu Batı Yayınları, Ankara 2015.
________, "Ortaçağ'da Batı Avrupa", Doğu Batı Düşünce Dergisi, 8 (33), Ağustos, Eylül, Ekim- 2005, ss. 39- 68.
Göze, Ayferi, Siyasi Düşünceler ve Yönetimler (9. bs.), Beta Basım Dağıtım A.Ş., İstanbul 2000.
Huberman, Leo, Feodal Toplumdan Yirminci Yüzyıla (15. bs.), cev. Murat Belge, İletişim Yayınları, İstanbul 2014.
İrem, Nazım, "Karanlık/Aydınlık Anlatısı Olarak Ortaçağ ve Eski/Yeni Tarih Yazımı", Doğu Batı Düşünce Dergisi, 8 (33), Ağustos, Eylül, Ekim-2005, ss. 133-155.
İşçi, Metin, Siyasi Düşünceler Tarihi (Gözden Geçirilmiş 3. bs.), Der Yayınları, İstanbul 2012.
John Hirst, Kısa Avrupa tarihi (Genişletilmiş 2. bs.), cev. Mihriban Doğan, Say Yayınları, İstanbul 213.
Jones, W. T., Ortaçağ Düşüncesi Batı Felsefesi Tarihi c. II, cev. Hakkı Hünler, Paradigma Yayıncılık, İstanbul 2006.
Kaçar, Turhan, "Ortaçağ'ın Dinsel Fermantasyonu: IV. Yüzyıl Roma İmparatorluğu'nda Doğu, Batı Kiliseleri ve Devlet ", Doğu Batı Düşünce Dergisi, 8 (33), Ağustos, Eylül, Ekim-2005, 97-111.
Kerimoğlu, Nogay, Felsefenin Kısa Tarihi, Kamer Yayınları, İstanbul 2016.
Kılıçbay, Mehmet Ali, "Ortaçağ'ın Orta Malı Olmadığına Dair", Doğu Batı Düşünce Dergisi, 8 (33), Ağustos, Eylül, Ekim-2005, ss. 69-79.
Koyre, Alexandre, Yeniçağ Bilminin Doğuşu, cev. Kurtuluş Dinçer, Ara yayıncılık, İstanbul 1989.
Kutsal Kitap (Tevrat, Zebur, İncil), Yeni yaşam yayınları, İstanbul 2014.
Küken, Gülnihal, Ortaçağda Eğitim Felsefesi (1. bs.), Alfa Basım Dağıtım Ltd. Şti., İstanbul 2001.
Libera, Alain de, "Batı Ortaçağ Felsefesi", haz. Jacqueline Russ, Felsefe Tarihi Modern Dünyanın Yaratılması c.II, cev. İsmail Yergüz, İletişim Yayınları, İstanbul 2012, ss. 45- 89.
Mairet, Gérard, "Padovalı Marsilius'dan Louis XIV'e Laik Devletin Doğuşu", der. Cemal Bâli Akal, Devlet Kuramı (4. bs.), Dost Kitabevi, Ankara 2013, ss. 215-242.
Mitchell, Stephen, Geç Roma İmparatorluğu Tarihi, cev. Turhan Kaçar, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2016.
Özden, H. Ömer ve Elmalı, Osman, Yeniçağ Felsefesi Tarihi Metinlerle (1. bs.), Arı Sanat Yayınevi, İstanbul 2012.
Özenç, Berke, Hukuk Devleti Kökenleri ve Küreselleşme Çağındaki İşlevi, İletişim Yayınları, İstanbul 2014.
Öztekin, Ali, Siyaset Bilimine Giriş (7.bs.), Siyasal Kitabevi, Ankara 2011.
Parkinson, C. Northcote, Siyasal Düşüncenin Evrimi, cev. Mehmet Harmancı, Remzi Kitabevi, İstanbul 1984.
Russ, Jacqueline, Avrupa Düşüncesinin Serüveni Antik Çağlardan Günümüze Batı Düşüncesi, cev. Özcan Doğan, Doğu Batı Yayınları, Ankara 2012.
Russell, Bertrand, Batı Felsefesi Tarihi: Katolik Felsefesi c. II (2. bs.), cev. Ahmet Fethi, Alfa Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. Lti. Şti., İstanbul 2017.
Şenel, Alâeddin, Siyasi Düşünceler Tarihi Tarihöncesinde İlkçağda Ortaçağda ve Yeniçağda Toplum ve Siyasal Düşünüş (Kısaltılmış ve Gözden Geçirilmiş 4. bs.), Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara 2013.
Tannenbaum, Donald G. ve Schultz, David, Siyasi Düşünceler Tarihi Filozoflar ve Fikirleri (3. bs.), cev. Fatih Demirci, Adres Yayınları, Ankara 2007.
Tümer, Günay ve Küçük, Abdurrahman, Dinler Tarihi, Ocak Yayınları, Ankara 1993.
Wood, Ellen Meiksins, Yurttaşlardan Lordlara Eskiçağdan Ortaçağa Batı Siyasi Düşüncesinin Toplumsal Tarihi (2. bs.), cev. Oya Köymen, Yordam Kitap Basın ve Yayın Tic. Ltd. Şti., İstanbul 2013.
Yayla, Atilla, Karşılaştırmalı Siyasal Sistemler, Liberte Yayınları, Ankara 2014.