Bir toplumun geçmişini göz ardı ederek geleceğe ümitle bakması mümkün değildir. Toplumların kendilerini anlamlandırabilmelerinde ve sosyal sorunlarını çözümleyebilmelerinde tarihin önemli bir yeri vardır. Dünyada olduğu gibi ülkemizde de haksızlığa ve şiddete maruz kalan kadınların durumu günümüz dünyasında önemli bir sorun olarak karşımızda durmaktadır. Bu bağlamda özellikle kadın hakları açısından sürekli eleştirilen Osmanlı toplumunun yapısı içinde haksızlığa ve şiddete maruz kalan kadınların hiçbir şey yapamadıkları, onları koruyan herhangi bir müessesenin bulunmadığı şeklindeki kanaatler oldukça fazladır. Oysa bu kanaatlerin tarihsel ve birincil kaynaklardan bilimsel yaklaşımlarla araştırılması gerekmektedir. Bu bağlamda yapılacak araştırmalar özelde Konya halkının, genelde milletimizin gerçekçi şekilde algılanmasına ve değerlendirilmesine katkı sağlayacak, konuyla ilgili isabetli çözümlemeler yapılmasına ve önemli adımlar atılmasına yardımcı olacak niteliktedir. Bu bakımdan araştırmada geçmişle alâkalı olarak birincil elden veri sunan şer’iyye sicillerinden istifade edilerek XVIII. yüzyılda Konya’da kadınların durumları incelenecektir. Araştırma, özellikle modernleşmenin eşiği olarak da ifade edilen Batılılaşmanın başlangıç çizgisini oluşturan Tanzimat öncesi XVII ve XVIII. yüzyıllarda Konya’da kadınların kocalarına karşı ekonomik ilişkiler açısından durumları, gelir seviyeleri, erkeklerin ne oranda tek eşle veya birden fazla kadınla evlilik yaptıkları, kocaları ikamet yerlerinden uzaklara gittiğinde kadınlarınne yaptıkları, evlilik yaparken kadınların rızalarının alınıp alınmadığı, kadınların kocalarından boşanıp boşanamadıkları, nafaka durumları, mehirlerini kocalarından alıp alamadıkları ve en önemlisi de sınırını aşan kocalarına karşı kadınların kendilerini ve haklarını savunup savunamadıkları gibi hususlar ele alınacaktır. Bu araştırmada neredeyse dört asır önce Anadolu’nun ortasında yer alan Konya’da kadınların kocalarına karşı mahkemeleri adeta bir sığınak evi gibi nasıl kullandıkları ve bunun toplumsal sistemin devamı ve bütünlüğü için ne gibi bir fonksiyon içerdiğine değinilecektir. Böylece bildirinin günümüz sorunlarına bir nebze olsun ışık tutacağı ve bilim dünyasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

It is not possible for a society to look at the future with hope by ignoring its own past. In order to make meaning and to resolve social problems in society, history plays an important role. In the case of world and our country, the situation of women who are exposed to injustice and violence remains as an important problem in today’s world. In this context, extensive number of common beliefs exists especially about the structure of the Ottoman society which is constantly criticized in terms of women’s rights. It is assumed that women who were faced with injustice and violence could not do anything and the society lacked any strong institution protecting their rights. In fact, these beliefs need to be investigated from historical and primary sources through scientific approaches. The research to be done in this context will contribute to accurate perception and evaluation of Turkish society, particularly people of Konya and will guide us in taking important measures to find better solutions for the future. In this respect, the subject of our paper will evaluate the findings based on court records (şer’iyye sicilleri) which reveal insights about the past as a primary source. In the paper, especially before the Tanzimat, which constitutes the starting line of westernization and the threshold of modernization in the XVII and XVIII century in Konya, the situation of women in terms of their economic relations with their husbands, income levels, at what level men are married with a single partner or more than one partner, what women have done when their husbands went far away from their place of residence, the issue of whether or not a woman consents for marriage, the issue of whether or not women can divorce their husbands, the issue of alimony, the issue of whether or not they can receive their bride wealth from their husbands and most importantly, the issue of whether or not women can defend themselves and their rights against their husbands crossing the line will be evaluated. In the paper, we will discuss how women have utilized courts as a shelter against their husbands and make inferences about how this contains functions for endurance and integrity of the social system almost four centuries ago in Konya which is located in the middle of Anatolia. Thus, we hope that our paper will shed some light on our current problems and contribute to science world.