İSLAMI FINANS KURUMLARINDA KADIN ÇALIŞANLARA YÖNELIK TUTUMUN CAM TAVAN SENDROMU BAĞLAMINDA ANALIZI

Tarım toplumundan sanayi toplumuna geçiş ve teknolojik ilerleme gibi önemli dönüşümlerin etkisiyle, uzun ve çetin mücadeleler sonunda kadınlar ücret karşılığı çalışma imkânına kavuşarak iş gücü içerisindeki konumlarını elde etmişlerdir. Ancak, araştırmalar göstermektedir ki çalışan kadınlar hâlâ cinsiyetlerinden ve toplumsal önyargılardan dolayı iş hayatında birçok problemle başa çıkmak durumunda bırakılmakta ve özellikle üst yönetim kademelerine yükselme aşamasında görünmez engellerle karşı karşıya kalmaktadırlar. Kadın çalışanların eğitim, başarı ve kabiliyetlerine bakılmaksızın yükselmelerini engelleyen bu durum literatürde “Cam Tavan Sendromu” olarak adlandırılmaktadır. Bu çalışmanın uygulama kısmında İstanbul’da bulunan İslami finans kurumlarında, 139 çalışanla yapılan anket sonucunda elde edilen bulgular ışığında kadın ve erkek çalışanların konuya ilişkin tutumları yorumlanmakta ve Cam Tavan Sendromu’nun bu kurumlardaki varlığı sorgulanmaktadır. Elde edilen istatistiksel bulgulara göre, kadın çalışanların iş ve aile hayatı arasında denge kurma konusunda üzerlerinde baskı hissettikleri ve iş yerinde statü, terfi alma gibi konularda erkek meslektaşlarından farklı muamele gördükleri sonucuna varılmıştır. Ayrıca, ataerkil toplumsal yapı, yanlış/eksik yorumlanmış dinî hükümler ve bazı politik düzenleme ve yönetmeliklerin kadınların iş yaşamını olumsuz yönde etkilediği hususunda kadın ve erkek katılımcıların hemfikir olduğu tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler:

Kadın Yöneticiler, Cam Tavan Sendromu, Toplumsal Cinsiyete Dayalı Mesleki Ayrımcılık, İslami Finans Kurumları.

Owing to the effects of transformations from agricultural to industrial society and technological developments, women got the opportunity to work and they obtained their current position in the labor market as a result of arduous and long struggles. However, studies reveal that women already encounter various problems on different levels in the labor market because of their gender and stereotypes, and they are forced to overcome a lot of invisible barriers that prevent them from moving to top-management positions. The barriers that prevent women from advancing into executive management positions within an organization regardless of their success, trainings and abilities, is called ‘Glass Ceiling Syndrome’ in the literature. In the case study part of this article, a survey is conducted among 139 employees who are working for the Islamic Financial Institutions in Istanbul. In the light of the findings obtained about the attitudes of male and female employees, the presence of Glass Ceiling Syndrome in these institutions is examined. According to our statistical findings, it is found that female employess feel pressure on them to establish a balance between work and family life, and are treated differently than their male counterparts in terms of work status and being promoted. Moreover, it is seen that female and male participants are of the same mind about the negative influence of the patriarchal social structure, incorrect/incomplete interpreted religious terms and some political arrangements and regulations on women’s working life.

Keywords:

Female Managers, Gender-Based Occupational Discrimination, Glass Ceiling Syndrome, Islamic Financial Institutions.,

PDF

___

Barutçugil, I. (2006). 21. Yüzyılda Yönetim ve Kadın Yönetici. Erişim tarihi: 11 Ocak 2015, http://forum.rcbadoor.com/index.php?op=NEArticle&sid=44
BLS Raporu (Bureau of Labor Statistics, US) (2014). Women in the Labor Force: A Databook. Erişim tarihi: 15 Ocak 2015, http://www.bls.gov/opub/re- ports/cps/women-in-the-labor-force-a-databook-2014.pdf
Catalyst Raporu (2014). Statistical Overview of Women in the Workplace. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2014, http://www.catalyst.org/knowledge/statistical- overview-women-workplace
Devlet Planlama Teşkilatı Raporu (2009). Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımı: Eğilimler, Belirleyici Faktörler ve Politika Çerçevesi (No 48508-TR). An- kara: Devlet Planlama Teşkilatı.
Dünya Ekonomik Forumu -Toplumsal Cinsiyet Uçurum Raporu (2013). (s. 368- 369). Erişim tarihi: 10 Temmuz 2014, http://www3.weforum.org/docs/ WEF_GenderGap_Report_2013.pdf
Dünya Ekonomik Forumu- Kurumsal Toplumsal Cinsiyet Uçurum Raporu (2010). (s. 88-91). Erişim tarihi: 12 Temmuz 2014, http://www3.weforum.org/ docs/WEF_GenderGap_CorporateReport_2010.pdf
Hardy, L. (2012, Winter). The Evolution of Participation Banking in Turkey, Al Nakhlah Online Journal on Southwest Asia and Islamic Civilization, 1-15.
Karaca A. (2007). Kadın Yöneticilerde Kariyer Engelleri: Cam Tavan Sendromu Üze- rine Uygulamalı Bir Araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Universitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. file:///C:/Users/cc/ Downloads/217549.pdf
Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (KSGM) Politika Dökümanı (2008). Yetki ve Karar Alma Sürecinde Kadın. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2014 http://yenikadi- ninstatusu.aile.gov.tr/data/542a8e0b369dc31550b3ac30/kararalma.pdf
Karento (1999). I have done my best, A Research on Women in Higher Civil Ser- vice, English Summary. Erişim tarihi: 10 Haziran 2014 https://tam- pub.uta.fi/bitstream/handle/10024/65778/olen_tehnyt_parhaani_1999. pdf?sequence=1
Krackhardt, D. ve Hanson J. R. (1993, July-August). Informal Networks: The Com- pany Behind the Chart, Harward Business Review. Erişim tarihi: 9 Mart 2014, https://hbr.org/1993/07/informal-networks-the-company-behind- the-chart
Kuzgun, Y. ve Sevim S. A. (2004). Kadınların Çalışmasına Karşı Tutum Ve Dini Yö- nelim Arasındaki Ilişki, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, C. 37, (1), 14-27.
Mızrahı, R. ve Aracı H. (2010). Kadın Yöneticiler Ve Cam Tavan Sendromu Üzerine Bir Araştırma, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2, (1), 149- 156.
Örücü E., Kılıç R. ve Kılıç T. (2007). Cam Tavan Sendromu ve Kadınların Üst Düzey Yönetici Pozisyonuna Yükselmelerindeki Engeller: Balıkesir Ili Örnegi, Celal Bayar Üniversitesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, C. 14, (2), 117- 135.
TURKSTAT (2014). Women in Statistics 2013. Erişim tarihi: 25 Haziran 2014 http://www.turkstat.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=16056
Türkiye Bankalar Birliği (2014). Banka, Şube ve Personel Bilgileri, Erişim tarihi: 27 Ocak 2015,http://www.tbb.org.tr/tr/banka-ve-sektor-bilgileri/istatistiki- raporlar/Banka,_Sube_ve_Personel_Bilgileri_/1407
Türkiye Katılım Bankalar Birliği (2014). Turkey Islamic Finance Report 2014: Fun- damentals and The Promise of Growth. Erişim tarihi: 20 Şubat 2015, http://www.tkbb.org.tr/Documents/Arastirmaveraporlar/TR_Turkey_ eng_digital_002.pdf
Women in Business: From Classroom to Boardroom Report (2014), Erişim tarihi: 18 Ağustos, http://www.grantthornton.global/en/insights/articles/Women- in-business-classroom-to-boardroom/
Yıldız, S. (2014). Türkiye’de Cam Tavan Sendromunun Varlığı Üzerine Bir Araştır- ma, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, C. 6, (1), 72-90.
Zel, U. (2002). Iş Arenasında Kadın Yöneticilerin Algılanması ve Kraliçe Arı Sendro- mu, Amme İdaresi Dergisi, C. 35, (2), 39-48.