Bazı Hakların Korunması Açısından Boşanma Sürecinde Arabuluculuk: Beklenti, Endişe ve Öneriler

Arabuluculuk, özellikle medenî hukuk ilişkilerinden doğan uyuş- mazlıkların çözümünde dünyada yaygın bir yöntem olarak uygulan- maktadır. Arabuluculuk, Osmanlı-Türk hukuk sisteminde tarihsel sü- reçte uygulama alanı bulmuştur. Bu kurumun kültürel-dinî temelleri bulunmasına rağmen, Türkiye’de pozitif hukuk düzenlemeleri içerisin- de çok uzun süre yer bulamadığı görülür. Öte yandan uluslararası bazı kuruluşların tavsiye kararları ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Türkiye aleyhine verdiği kararlar neticesinde arabuluculuğun düzen- lenmesi ihtiyacı ortaya çıkmış ve bu konuda yakın zamanda bir kanun hazırlanmıştır. Bu kanun şiddet iddiası içeren durumlar dışında aile hukukuna ilişkin konularda da arabuluculuk yoluna başvurulabilece- ğini düzenlemektedir. Ancak kanun, aile arabuluculuğuna ilişkin özel hükümler getirmemiştir. Aile kurumuna anayasal düzeyde önem at- fedilmiş olması, çocuk haklarının anayasa tarafından özel olarak dü- zenlenmiş olması ve kadının insan haklarına dair karşılaşılan sorun- lar, arabuluculuk kurumunu boşanma süreçleri açısından önemli hale getirmektedir. Bu kurumun yerleşmesiyle, boşanma süreçlerinde ara- buluculuğa başvurulduğunda bazı hakların korunması mümkün hale gelecektir. Ancak arabuluculuğa dair bir takım endişelerin varlığı da görmezden gelinemez. Bu endişelerin giderilmesi, tarafların ve çocuğun haklarının korunabilmesi için aile arabuluculuğunun özel bir yasal ça- lışmayla düzenlenmesi gerekmektedir.

Mediation in the Process of Divorce for the Protection of Rights: Expectations, Concerns and Recommendations

Legal mediation is a common method to resolve disputes, especially those arising from civil law, around the world. It had also existed in one form in the Ottoman legal system. Despite the cultural and religious connection to this institution, mediation could not find a place for itself within the Turkish context. At the same time, resolutions made by some international organizations and the European Court of Human Rights decisions against Turkey showed the need to introduce the institution of mediation. The resulting law and regulations produced stipulates that mediation can be used to resolve all issues related to the family law, except cases involving allegations of violence. However, the law failed to provide special provisions for mediation involving families. The importance of the family unit, the constitutional guarantees pro- vided for the well-being of children and problems related to the rights of women make the institution of mediation very important in regard to divorce processes. Family mediation may provide certain protection of rights of all concerned in a divorce process. However, there are very serious concerns that can not be ignored about the mediation itself. A special law regulating the process of mediation is a must for smooth running of the process, especially concerning issues related to families.

PDF

___

“Boşanma Süreci İçin Arabuluculuk Geliyor”, Milliyet Gazetesi, 20.10.2017. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararı, Cengiz Kılıç/Türkiye, Başvuru No: 16192/06, 06.12.2011.
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Aile Arabuluculuğu Hakkındaki (98) 1 Sayılı Tavsiye Kararı, Http://www.Arabuluculuk.Adalet.Gov.Tr/Say- falar/Proje_Belgeleri/5.Pdf, (Erişim: 11.12.2017).
Aydın, Mehmet Akif. (2003). “Mahkeme”, İslâm Ansiklopedisi, TDV, Cilt 27, Ankara, s. 341-344.
Bilgin, Esra Pınar Yılmaz. (2016). Türk Hukukunda Anlaşmalı Boşanma, İstanbul: On İki Levha Yay.
Boyar, Oya. (2013). “Devletin Pozitif Yükümlülükleri Ve Dolaylı Yatay Etki”, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa: Anayasa Mah- kemesine Bireysel Başvuru Kapsamında Bir İnceleme, 3. Baskı., Ed. Sibel İnceoğlu, İstanbul: Beta Bas. Yay. Dağ.
Demircioğlu, Huriye Reyhan. (2015). “Aile Hukuku Uyuşmazlıkları Ba- kımından 6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun Uygulanabilirliği”, TAAD, Yıl: 6, Sayı: 23, s. 45-84.
Dörtok, Zeynep Arabacı. (2006). “Bir Sorun Çözme Yöntemi Olarak Sulh: 18. Yüzyıl Bursa Kadı Sicillerinden Örnekler ve Düşündürdükleri”, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma Ve Uygulama Merkezi Dergisi, 2006, S. 20, s.105-115.
Dünyada Arabuluculuk Uygulamaları Konferansı. (2011). Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayını.
Gören, Zafer. (1992). “Türk-Alman Hukukunda Kişiliğin Korunması”. Ana- yasa Yargısı Dergisi. Sayı 9. s. 165-184.
Gözler, Kemal. (2011). Anayasa Hukukunun Genel Teorisi. Cilt II. 1. Baskı. Bursa: Ekin Bas. Yay. Dağ.
Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu, Resmi Gazete, 22.06.2012-28331.
İnceoğu, Sibel (2013). İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Adil Yargılanma Hakkı: Kamu ve Özel Hukuk Alanlarında Ortak Yargısal Hak ve İlkeler, Tıpkı Dördüncü Baskı, İstanbul: Beta Basım. Yay. Dağ.
Kur’an, Diyanet Vakfı Meali, Http://www.Kuranayetleri.Net/Nisa-Suresi/ Diyanet-Vakfi-Meali, (Erişim: 10.02.2018).
Parkinson, Lisa. (2017) Aile Arabuluculuğu: Yeni Aile Adalet Sistemine Dair Uygun Uyuşmazlık Çözüm Yöntemi. Adalet Bakanlığı Çevirisi-Nik- binlik Tercüme Ofisi, Sor. Ed. Av. Arabulucu Yonca Fatma Yücel.
Şen, Yusuf. (2012). “İslam Hukukunda Arabuluculuk”. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. C. 11. S: 22. s. 105-135.
Tanrıver, Süha. (2006). “Hukuk Uyuşmazlıkları Bağlamında Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları Ve Özellikle Arabuluculuk”. TBBD. S. 64. s. 151-177.
TÜİK, Evlenme Ve Boşanma İstatistikleri (2016). Http://Www.Tuik.Gov.Tr/ Prehaberbultenleri.Do?İd=24642, (Erişim: 19.02.2018).
Türkarslan, Nesrin. (2007). “Boşanmanın Çocuklar Üzerine Olumsuz Etki- leri ve Bunlarla Başetme Yolları”, Aile ve Toplum Dergisi. Yıl: 9. Cilt: 3. Sayı: 11. s. 99-108.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı, E. 2014/2-889, K. 2015/2011, T. 30.09.2015.