Filiz DİLEK, Deniz Ezgi BİTEK, Özgül EROL, Serap ÜNSAR

MULTİPL SKLEROZ’ DA ÜÇ SEMPTOM VE HEMŞİRELİK YÖNETİMİ: YORGUNLUK, MESANE PROBLEMLERİ, CİNSELLİK

Multipl Skleroz genç erişkinleri etkileyerek özürlülüğe yol açan merkezi sinir sisteminin inflamatuar bir hastalığıdır. İş gücü kaybına yol açması, sosyal ve ekonomik sorunlara neden olması, yüksek tedavi maliyetleriyle önemli bir halk sağlığı problemidir. Belirti ve bulgular tutulan bölgeye göre ve aynı bireyde ataktan atağa farklılık göstermektedir. Hastalığın kontrol altına alınması ve semptom yönetiminde etkin hemşirelik bakımı, eğitim ve danışmalık hizmetleri bireylerin yaşam kalitesini arttırmaktadır. Bu makalede; en sık görülen bireylerin iş-aile ve sosyal yaşantısını etkileyen üç semptom yorgunluk, mesane işlev bozuklukları ve cinsel işlev bozukluklarında hemşirelik bakımına yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Multiple skleroz, Hemşirelik, Yorgunluk, Mesane işlev bozukluğu, Cinsellik

Three Symptoms and Nursing Management of Multiple Sclerosis: Fatigue, Bladder Problems and Sexuality

Multiple sclerosis is an inflammatory disease of central nervous system that influences younger adults and causes disability. It is an important public health problem with its loss of labor force, social and economic problems, high treatment costs. Its symptoms and findings depend on the influenced area and attack of the same patient. Effective nursing care, education and counseling services improve the quality of life of individuals in controlling disease and symptom management. This article deal with nursing services for the three most common symptoms that effect business, family and social life of patients; fatigue, bladder problems and sexuality.

Keywords:

Multiple sclerosis, Nursing, Bladder problem, Fatigue, Sexuality,

PDF

___

Yurttaş A, Bek S. Multiple skleroz hastalarının öncesi ve sonrası beslenme alışkanlıklarının karşılaştırılması. Kocatepe Tıp Dergisi 2016;17(8): 8-12.
Kapucu S, Akkuş Y, Akdemir N. Knowledge of patients with multiple sclerosis about their disease and prevention of complications. Journal of Neurological Sciences Turkısh 2011; 28(3): 362-375.
Mirza M. Multipl sklerozun etyolojisi ve epidemiyolojisi. Erciyes Tıp Dergisi 2002; 24(1): 40-47.
Corso NAA, Gondim AP, D’Almeida CR, Albuquerque MGF. Nursing care systematization for outpatient treatment care of patients with multiple sclerosis. Rev Esc Enferm USP (2013); 47(3): 531-536.
Şahin Onat Ş, Ünsal Delialioğlu S, Özişler Z, Özel S. Demographic and clinical features of hospitalized multiple sclerosis patients undergoing a rehabilitation program at our clinic. Turk J Phys Med Rehab 2015; 61: 23-9.
Cristopherson JM, Moore K, Foley FW, Warren KG. A comparasion of written materials vs. materials and counselling for women with sexual dysfunction and multiple sclerozis. Blackwell Publishing Ltd2005; 15: 742-75.
Karadakovan A. Sinir sitemi hastalıkları. Karadakovan, A., Eti, Arslan, F. (Editörler) Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım . 4. Basım. Adana Nobel Kitabevi, 2017.
Akdemir N, Birol L. İç Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı. 2. Baskı. Ankara. Sistem Ofset, 2011.
Bostanoğlu H. Sinir sistemi hastalıkları ve hemşirelik bakımı. Bedük, T.( Editör) İç Hastalıkları Hemşireliği Akıl Notları. 1. Basım. Güneş Tıp Kitabevleri, 2016.
Sorenson M. Çeviri: Çoşkun H. Nörolojik bozukluklar. Editörler: Sütçü ,Çicek, H., Özdemir, L., Rehabilitasyon Hemşireliği Uygulamaya Güncel Yaklaşım. 1. Basım. Nobel Akademik Eğitim Danışmanlık, 2014.
Multiple Skleroz tanı ve tedavi klavuzu 2016. Erişim: 05.05.2018. http://www.noroloji.org.tr/TNDData/Uploads/files/tnd-ms-k%C5%BElavuzu.pdf .
Baklacıoğlu HŞ, İçağasıoğlu A, Haliloğlu S, Çoban RŞ, Demir Y, Öcal Eriman E, ve ark. Multiple skleroz hastalarında genişletilmiş durum özürlülük skalası ile anksiyete depresyon ilişkisi. Göztepe Tıp Dergisi 2009; 24(4): 178-182.
Tülek Z. Multiple sklerozlu hastanın hemşirelik bakımı. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2007;11(2): 25-32.
Mollaoğlu M. Multiple skleroz ve bakım.: Durna, Z.( Editör) Kronik Hastalıklar ve Bakım. 1. Basım. Nobel Tıp Kitabevleri, 2012.
Saraç E, Önderoğlu L. Multiple skleroz ve gebelik. Perinatoloji Dergisi 1994; 2: 240-242.
Mollaoğlu M, Üstün E. Fatique in multiple sclerosis patients. JCN Journal Of Clinical Nursing 2009; 18(9): 1231-1238.
Colosimo C, Millefioroni E, Grsso MG, Vinci F, Fiorelli M, Koudriavtseva T. et al. Fatigue in MS is associated with specific clinical features. Acta Neurologica Scandinavica 1995; 92: 353–355.
Tola MA, Yugueros MI, Fernandez-Herranz R. Impact of fatigue in multiple sclerosis: study of population-based series in Valladolid. Revista de Neurologi 1998; 26: 930–933.
Olsson M, Lexell J, Soderberg S. The meaning of fatigue for women with multiple sclerosis. Journal of Advanced Nursing 2005; 49: 7–15.
Howard AL.(2002). Will aromatherapy be a useful treatment strategy for people with multiple sclerosis who experience pain?. Complementary Therapies in Nursing & Midwifery 2002; 8: 138-141.
Wallack EM, Wiseman HD, Ploughman M. Healty aging from the perspectives of 683 older people with multiple sclerosis. Hindawi Publishing Corporation Multiple Sclerosis International Volume 2016; 1-10
Kaynak H, Altintaş A, Kaynak D, Uyanik O, Saip S, Ağaoğlu J. ve ark. Fatigue and sleep disturbance in multiple sclerosis. European Journal of Neurology 2006; 13(12): 1333-1339.
Merlino G, Fratticci L, Lenchig C, Valente M, Cargnelutti D, Picello M. et al. Prevalence of 'poor sleep' among patients with multiple sclerosis: An independent predictor of mental and physical status. Sleep Med 2008;18: 1-9.
Akkuş Y, Kapucu S. Multipl skleroz ve hasta eğitimi. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2006; 57-63.
Lerdal A, Celius EG, Moum T. Fatigue and its association with sociodemographic variables among multiple sclerosis patients. Multiple Sclerosis 2003; 9: 509–514.