KADIN SAĞLIK ÇALIŞANLARI KALICI AİLE PLANLAMASI YÖNTEMLERİ HAKKINDA NE DÜŞÜNÜYORLAR? TEK DURUMLU BİR ÖRNEK OLAY ÇALIŞMASI

ÖZETAmaç: Bu araştırmanın temel amacı; kadın sağlık çalışanlarının kalıcı aile planlaması yöntemleri hakkındaki görüşlerini belirlemektir. Gereç ve Yöntem: Nitel araştırma biçiminde desenlenen bu çalışmada, “tek durumlu örnek olay yöntemi” kullanılmıştır. Yüz-yüze gerçekleştirilen bireysel görüşmeler yoluyla “yarı-yapılandırılmış görüşme tekniği” ile veriler toplanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, Aydın ili merkez ilçelerinden birinde bulunan bir Toplum Sağlığı Merkezi’nde görev yapan kadın sağlık çalışanları oluşturmuştur. Örneklem seçmede; amaçlı örneklem türlerinden “ölçüt dayanıklı örneklem” tekniği kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini 11 kadın sağlık çalışanı oluşturmaktadır. Elde edilen verilerin değerlendirilmesinde, tümevarımsal içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan kadın sağlık çalışanlarının tamamına yakını kalıcı aile planlaması yöntemlerini “çiftlerin artık çocuk sahibi olmak istemediklerinde kadın ve erkekte üreme yollarının kapatılması, bağlanması’’ şeklinde tanımlamıştır. Katılımcıların tamamı erkeklere hiç aile planlaması danışmanlığı vermediğini,  büyük çoğunluğu erkeklere de aile planlaması eğitimi verilmesi gerektiğini vurgulamışlardır. Kadın sağlık çalışanları danışmanlıklarında sadece kadınların öğrenmek istedikleri yöntemi anlattıklarını söylemişlerdir. Çalışmaya katılan kadın sağlık çalışanlarının neredeyse tamamı aile planlaması konusunda eğitim aldıklarını ve danışmanlık yaptıklarını, fakat çoğu danışmanlıklarında kalıcı aile planlaması yöntemlerine yer vermediklerini ifade etmiştir. Sonuç: Araştırmaya katılan kadın sağlık çalışanlarının tamamının aile planlaması konusunda eğitim aldıkları, yalnız kadınlara danışmanlık verdikleri ve danışmanlıklarında tüp ligasyon ve vazektomi yöntemlerine yer vermedikleri, ön yargılarının danışmanlık hizmetlerini etkilediği belirlenmiştir. Anahtar Sözcükler: Aile planlaması, aile planlaması danışmanlığı, kalıcı aile planlaması yöntemleriABSTRACTWhat Women Health Practitioners Think About Perminent Family Planning Methods? A Qualitative Case Study Aim: The main purpose of this study was to determine the opinions of women health workers' about permanent family planning methods.Material and Method:  In this study that designed as a qualitative research, the "one-state case study method" was used. Data were collected through face-to-face individual interviews by the "Semi-structured interview technique". The study group of this research was composed of women health workers working at a Community Health Center located in one of the central provinces of Aydın province. When selecting the sample; "Criterion-resistant sampling" technique was used for purposeful sampling types. The sample of the study consisted of 11 female health workers.  Inductive content analysis technique was used in the evaluation of the obtained data.Results: Almost all women health practitioners who participated in this study defined the permanent family planning methods as "the closure of the reproductive tracts in males and females when the couples do not want to have children anymore". All participants emphasized that they did not provide any family planning counseling for males and that most of the males had to be given family planning training. Most of the participants said that they only talk about the method which females wanted to learn. Almost all women health workers who participated in this study expressed that they were educated about family planning and they were counsulting, but they also said that they did not include permanent family planning methods during their counseling.Conclusion: It was determined that all of the women health workers who participated in the study were educated about family planning, only being consulted for women and did not include tube ligation and vasectomy methods during their counseling, and the prejudices affected counseling services.  Key Words: Family planning; family planning advice; perminent family planning methods Sonuç: Araştırmaya katılan kadın sağlık çalışanlarının tamamının aile planlaması konusunda eğitim aldıkları, yalnız kadınlara danışmanlık verdikleri ve danışmanlıklarında tüpligasyon ve vazektomi yöntemlerine yer vermedikleri, ön yargılarının danışmanlık hizmetlerini etkilediği belirlenmiştir. 

___

  • Akın L, Özaydın N, Aslan D. Türkiye'de Evli Erkeklerin Aile Planlaması Yöntemlerini Kullanmalarını Etkileyen Faktörler. Gülhane Tıp Dergisi 2006; 48:63-9.
  • Aktün LH. Enjekte Edilen Kontraseptifler. Türkiye Klinikleri Jinekoloji-Obstetrik Dergisi 2006; 2(22):17-23.
  • Altay B, Gönener D. Evli Erkeklerin Aile Planlaması Yöntemlerini Bilme ve Kullanma Durumları ve Etkileyen Faktörler. Fırat Tıp Dergisi 2009;14(1):56-64.
  • Asan Ç, Ateşçi Y, Gündüz Mİ, Gümüş B, Lekili M. Doğum Kontrol Yönteminde Ürologların Tercihi. Türk Üroloji Dergisi 2004;30(1):103-105.
  • Aydın S. Erkek Üreme Sağlığı. Van Tıp Dergisi 200;7(3):117-119.
  • Çorak G, Özsoy AS, Vural KB, Tuncay B. Vazektomi Olan Erkeklerin Yönteme İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Aile Toplum ve Eğitim-Kültür ve Araştırma Dergisi 2008; 4(15): 43-54.
  • Ebeigbe PN, Igberase GO, Eigbefoh J. Vasectomy: A survey of Attitudes, Counseling Patterns and Acceptance Among Nigerian Resident Gynaecologists. Ghana Medical Journal 2011;45(3):94-101.
  • Erdoğan S, Nahcivan N, Esin N, Coşansu G, Seçginli S. Hemşirelikte Araştırma Süreç, Uygulama ve Kritik, Erdoğan S, Nahcıvan N, Esin N, Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul, 2014:131-164.
  • Helmer JF. Men's Envolvement in Family Planning. Reprod Health Matt 1996;4:146-154.
  • Kitiş Y, Bilgili N, Karaçam Z. Gülveren Sağlık Ocağı Bölgesinde Yaşayan Erkeklerin Aile Planlamasına İlişkin Görüşleri ve Karara Katılma Durumları. Sağlık ve Toplum 2004;14(1): 56-66.
  • Öztaş Ö, Artantaş BA, Tetik KB, Yalçıntaş A, Üstü Y, Uğurlu M. 18-49 Yaş Grubu Evli Kadınların Üreme Sağlığı ve Kontrasepsiyon Hakkındaki Bilgi, Tutum ve Davranışları. Ankara Med J 2015;15(2): 67-76.
  • Özvarış ŞB. Aile Planlaması. Aktüel Tıp Dergisi Kadın Sağlığı Özel Sayısı 2001;6:45-51.
  • Sezer YN, Gönenç İM. Ebelik Bölümü Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Kalıcı Aile Planlaması Yöntemleri Hakkındaki Görüşleri: Nitel Bir Araştırma, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi 2014; 2(1):7-16.
  • Şankazan Ş, Yıldız A. Ankara İli Deliler Köyündeki Evli Erkeklerin Aile Planlaması ile İlgili Bilgi Tutum ve Davranışları. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 2002;55(1):41-50.
  • T.C. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü. Cinsel Sağlık/Üreme Sağlığı Aile Planlaması Danışmanlığı Katılımcı Kitabı, Ankara, 2009.
  • Taşkın L. Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği (13. Baskı), Akademisyen Kitabevi, 2016:758.
  • Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2013, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Ankara, 371.
  • Yıldırım A, Şimşek H. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (10), Seçkin Yayıncılık, Ankara; 2016:446.
  • Yıldızhan B, Yıldızhan R, Adalı E, Şahin S, Ataman O, Süer N. 2000-2004 yıllarında İstanbul Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesindeki Aile Planlaması Yöntemlerinin Değerlendirilmesi. Van Tıp Dergisi 2008;15(4):104-106.