2005 ile 2017 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarındaki Değerlere ve Değerler Eğitimine İlişkin Öğretmen Görüşleri

Araştırma, 2005 ile 2017 sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerler ve değerler eğitimine ilişkin sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşlerini incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın katılımcılarını 15’i ile yüz yüze, 30’u ile internet üzerinden görüşülen toplam 45 sosyal bilgiler öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada üç betimsel olmak üzere sondalarla birlikte on beş sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu ve yazılı form kullanılmıştır. Gerek yüz yüze gerekse yazılı olarak toplanan veriler betimsel analiz yaklaşımı kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre sosyal bilgiler öğretmenlerinin program hakkında bilgi sahibi olduğu, büyük çoğunluğunun programda yer alan değerleri incelediği, bir kaçının değerler eğitimi alanında yapılan akademik çalışmaları takip ettikleri tespit edilmiştir. Ayrıca çalışmaya katılan öğretmenler değerler eğitiminin gerekli olduğunu belirtmiş ve önemine vurgu yapmışlardır. Sadece kâğıt üzerinde yapılan işlemlerden ibaret bir değerler eğitimi değil, ciddi bir şekilde yapılan değerler eğitiminin gerekliliğinden bahsetmişlerdir. Çalışmada kısa film izletme, hikâye okuma ve anlatma, örnek olay gibi çalışmaların yapıldığı belirlenmiştir. Etkinliklerin yer aldığı bir değerler eğitiminin yapılmadığı ancak sosyal bilgiler dersinin bir değerler eğitim dersi olduğu da bulgular arasındadır.

The Teachers Opinions about Values Education and Values in the 2005 with 2017 Teaching Programme of Social Studies Lesson

The research was conducted to examine the opinions of social studies teacher on values education and values in the 2005 with 2017 social studies curriculum. Participants of the survey were interviewed face-to-face with 15 of them, and 30 were contacted via internet. With these two methods, a total of 45 social studies teachers were reached. In this way, the data obtained from the first group have been tried to be supported by the data obtained from the second group. Semi-structured interview form and written form consisting of fifteen questions with probes were used in the research. The written data, whether face-to-face or not, were analyzed using a descriptive analysis approach. According to the results of the survey, it was determined that all of the social studies teachers had knowledge about the 2005 social studies program, while only a few of them got the opportunity to examine the 2017 program, the vast majority studied the values ​​in the program, and some followed the academic studies in the field of value education. It is also seen that the majority of the teachers have not received a qualified education in the undergraduate period or after they became teachers. In addition, the teachers who participated in the study stated that value education was necessary and emphasized the importance. They talked about the necessity of value education, which is done seriously, not just values ​​education consisting of transactions on paper. It has been determined that studies such as short film screening, story reading and narration, case studies have been conducted. It is also a finding that there is no value education for the activities, and that social studies is a value lesson.

___

  • Akbaş, O. (2009). İlköğretim okullarında görevli branş öğretmenlerinin değer öğretimi yaparken kullandıkları etkinlikler: 2004 ve 2007 yıllarına ilişkin bir karşılaştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 403-414.
  • Akkoyunlu, B. (2002). Öğretmenlerin internet kullanımı ve bu konudaki öğretmen görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 22, 1-8
  • Balcı, F. A. & Yanpar Yelken, T. (2013). İlköğretim sosyal bilgiler programında yer alan değerler ve değer eğitimi uygulamaları konusunda öğretmen görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 14( 1), 195-213
  • Bardi, A. & Schwartz, S.H. (2003). Values and behavior: Strength and structure of relations. Personality and Social Psychology Bulletin, 29, 1207–1220.
  • Baydar, P. (2009). İlköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler programında belirlenen değerlerin kazanım düzeyleri ve bu süreçte yaşanılan soruların değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adana.
  • Coombs-Richardson, R. & Homer T. (2005). A Comparison of values rankings for selected American and Australian teachers. Journal of Research in International Education, 4 (3), 263- 277.
  • Çengelci, T., Hancı, B. ve Karaduman, H. (2013). Okul ortamında değerler eğitimi konusunda öğretmen ve öğrenci görüşleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 33-56
  • Ellerani, P. & Gentile, M. (2013). The role of teachers as facilitators to develop empowering leadership and school communities supported by the method of cooperative learning. Procedia - Social and Behavioral Sciences , 93, 12 – 17
  • Evin, İ. & Kafadar, O. (2004). İlköğretim Sosyal Bilgiler programının ve ders kitaplarının ulusal ve evrensel değerler yönünden içerik çözümlemesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2, 293-302.
  • Feather, N. T. (1995). Values, valences, and choice: The influence of values on the perceived attractiveness and choice of alternatives. Journal of Personality and Social Psychology, 68, 1135-1151.
  • Firestone, W. A. (1987) Meaning in method: the rhetoric of quantitative and qualitative Research, Educational Researcher, 16 (7), 16-21.
  • Gömleksiz, M. N. & Cüro, E. (2011). Sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının de¬ğerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8 (1), 95-134.
  • Guth, W.D. & Taguiri, R. (1965). Personnel values and corporate strategy, Harvard Business Review, 124-125.
  • Halstead, J. M. & Taylor, M. J. (2000). Learning and teaching about values: a review of recent research. Cambridge Journal of Education, 30(2), 169–202.
  • Hodges, D., Eames, C. & Richard K. (2014) Theoretical perspectives on assessment in cooperative education placements Asia-Pacific Journal of Cooperative Education, 15 (3), 189-207
  • Ingibjorg S. & Johanna E. (2016). An action research study in an icelandic preschool: developing consensus about values and values education. IJEC. 48, 161–177 DOI 10.1007/s13158-016-0161-5
  • Jackson, P.W. (1992) The enactment of the moral in what teachers do, Curriculum Inquiry, 22, 401-407.
  • Kupchenko, I. & Parsons, J. Ways of Teaching Values: An Outline of Six Values Approaches. (ERİC 01.10.2017. 19.44 te erişilmiştir.)
  • Kurtdede Fidan, N. (2009). Öğretmen Adaylarının Değer Öğretimine İlişkin Görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim, 2 (2), 1-18
  • Kuş, D. (2009). İlköğretim programlarının, örtük programın ve okul dışı etmenlerin değerleri kazandırma etkililiğinin 8. sınıf ilköğretim öğrencilerinin ve öğretmenlerinin görüşlerine göre incelenmesi. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi
  • McGowan, T. M. & Godwin, C. M. (1986). Citizenship education in the early grades: A plan for action. Social Studies, 77(5), 196-200.
  • MEB (2017) Sosyal Bilgiler Öğretimi Programı. (TTK 15.06.2017. 16.00 te erişilmiştir.)
  • Oğuz, E. (2012). Öğretmen adaylarının değerler ve değerler eğitimine ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(2), 1309-1325.
  • Özgökbel Biliş, P. (2011). Çizgi Filmlerde Temsil Edilen Toplumsal Değerler Sistemi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Radyo Televizyon Anabilim Dalı. Yayınlanmamış Doktora Tezi
  • Öztürk Samur, A. (2011). Değerler Eğitimi Programının 6 Yaş Çocuklarının Sosyal ve Duygusal Gelişimlerine Etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi
  • Şahinkayası, Y. & Kelleci, Ö. (2012). Elementary School Teachers’ Views on Values Education. Procedia-Social and Behavioral Sciences 93, 116-120
  • Thornberg, R. (2006). Hushing as a moral dilemma in the classroom. Journal of Moral Education, 35 (1), 89–104
  • Thornberg, R. (2008) The lack of professional knowledge in values education, Teaching and Teacher Education: An International Journal of Research and Studies, 7 (24), 1791- 1798.
  • Yapıcı M. & Demirdelen, C. (2007). İlköğretim 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programına İlişkin Öğretmen Görüşleri. Elementary Education Online, 6(2), 204-212
  • Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları. Ankara
  • Yıldırım, Y. & Akpınar, E. (2016). Cinsiyet faktörünün ortaokul 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin sosyal olgunluk düzeyine etkisi. International Journal of Field Education, 2(1), 20-32.
  • Yıldırım, Y. (2014). Ortaokul 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin ahlaki olgunluk düzeyi ile sosyal tutumlarının incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi, Erzincan Üniversitesi
  • Yılmaz, E. (2009). Öğretmenlerin değer tercihlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17), 109–128.
  • Yılmaz, M. & Yılmaz, Ö. F. (2017). Sınıf ve Okul Öncesi Öğretmenlerinin Değer Öğretimine İlişkin Görüşleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 6 (2), 737-748