Mesut YILDIZ, Şeref Can GÜREL, Burak SUBAŞI, Beyhan BUDAK, Mustafa ÇELİK, Halil ÖZCAN

Ergenlik ve genç yetişkinlik dönemindeki kadınlarda benlik saygısı, sosyal görünüş kaygısı, depresyon ve anksiyete ilişkisi

Amaç: Benlik saygısı, kişinin kendini değerlendirmesi sonucunda ulaştığı benlik kavramını onaylamasından doğan beğeni durumu olup kişinin kendini olduğundan aşağı ya da üstün görmeksizin kendinden memnun olma, beğenilir, sevilmeye değer bulma ve özüne güvenme halini tanımlamaktadır. Olumlu beden algısı yüksek benlik saygısı ile; olumsuz beden algısı ise düşük benlik saygısı ile ilişkilidir. Depresyon ve anksiyete bozuklukları ise benlik saygısı ve sosyal görünüş kaygısı üzerine etki edebilen klinik durumlardır. Bu çalışmada depresyon ve anksiyete belirtilerinin benlik saygısı ve sosyal görünüş kaygısı üzerine etkilerinin ve benlik saygısı ile sosyal görünüş kaygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır Yöntem: Çalışmaya Ankara Zekâi Tahir Burak Kadın Sağlığı Eğitim ve Araştırma Hastanesi Gençlik Ünitesi’ne başvuran yaşları 12-24 arasında değişen toplam 176 kadın hasta dahil edilmiştir. Katılımcılar sosyodemografik veri formu, Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği (RBSÖ), Sosyal Görünüş Kaygısı Ölçeği (SGKÖ), Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) ve Beck Anksiyete Ölçekleri’ni (BAÖ) doldurdular. Bulgular: BDÖ ve BAÖ puanları ile SGKÖ ve RBSÖ puanları arasında pozitif yönde güçlü bir ilişki olduğu saptanmıştır. Gelir düzeyi ve ebeveynlerin eğitim seviyesinin ise tüm ölçekler ile negatif ilişki gösterdiği görülmüştür. Çoklu regresyon analizi sonucunda ise BDÖ puanının hem RBSÖ hem SGKÖ puanı üzerine pozitif yönde yordayıcı etkisinin, ailenin gelir düzeyinin ise SGKÖ puanı üzerine negatif yönde yordayıcı etkisinin olduğu saptanmış, diğer ilişkilerinin anlamlılığının kaybolduğu görülmüştür. Ayrıca, SGKÖ ve RBSÖ puanlarınında pozitif ilişki gösterdiği bulunmuştur. Sonuç: Bu çalışma depresyon belirti şiddetinin gerek sosyal kaygı düzeyi gerekse benlik saygısı üzerinde olumsuz etkisinin olduğunu göstermiştir. Ekonomik zorlukların ise sosyal görünüş kaygısını arttırdığı saptanmıştır. Ayrıca sosyal kaygı düzeyi ile benlik saygısının birbiri ile ilişkili olduğu görülmüştür. Özellikle ülkemiz gibi genç nüfusun yoğunlukta olduğu ülkelerde bu durumların ilişkisine dair çalışmalar ve gençlerin özsaygılarını kazanmalarına yönelik bireysel, aile ve toplumsal psikososyal rehabilitasyon programlarının gençlerin ruh sağlığını olumlu yönde etkileyeceği ve onların gelecek yaşamlarında daha mutlu ve sağlıklı bireyler olmalarına yardımcı olacağı kanaatindeyiz.

Anahtar Kelimeler:

benlik saygısı, sosyal görünüş kaygısı, depresyon, anksiyete

Relationship between self-esteem, social appearence anxiety, depression and anxiety in adolescent and young adult women

Objective: Self-esteem, is the approval of the self-concept by evaluating himself that defines person to be self-satisfied, likeable, lovable, self confident without seeing one’s self inferior or superior. Higher self-esteem is associated with positive body image, lower self-esteem is associated with negative body image. Depression is a clinical syndrome that might deteriorate self esteem. In this research we aimed to determine the effects of depresssion and anxiety symptoms on self-esteem and social appearance anxiety. Methods: One hundred and seventy six randomly selected participants between the ages of 12-24 those admitted to Ankara Zekai Tahir Burak Women Health Education and Research Hospital Youth Center and accepted to participate the research were taken to the study. Participants were asked to fullfill sociodemographic data form, Rosenberg Self-Esteem Scale (RSES), Social Appearance Anxiety Scale (SAAS), Beck Depression Inventory (BDI) and Beck Anxiety Inventory (BAI). Results: Regarding to the relationship between RSES, SAAS, BDI and BAI, strongly positive correlation was found. Level of income and parents education is negatively correlated with all inventory scores. According to the lineary regression analyses BDI scores positively predicted RSES and SAAS scores, level of income negatively predicted SAAS scores and losing the effects of significancy of other correlations were shown. Also SAAS and RSES scores were positively correlated with each other. Conclusion: This research shows that depression severity has a worsening effect on social appearance anxiety and self-esteem. Economic difficulties increase social appearance anxiety. Also social appearance anxiety and self-esteem are related with each other. We think especially in countries majority with young generations such as Turkey, according to researches on relationship between these clinical entities goverments might develop individual, family, and psychosocial rehabilatiton based social programs, those positively affect the mental health of young people and help them in their future lives to become happier and healthier individuals.

Keywords:

self-esteem, social appearance anxiety, depression, anxiety,

PDF

___

1. Kuzgun Y. Ana-Baba Tutumlarının Bireyin Kendini Gerçekleştirme Düzeyine Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi , Eğitim Enstitüsü, Ankara 1972.
2. Yörükoğlu A. Gençlik Çağı. 10. Basım, İstanbul: Özgür Yayınları, 1998: 36-49.
3. Brown J, Mann L. Decision-making competence and self-esteem: A comparison of parents and adolescents. J Adolesc 1991;14:363- 71.
4. Yörükoğlu A. Gençlik Çağı. Ankara: Tisa Matbaası, 1985:66-86.
5. Yousefi B, Hassani Z, Shokri O. Reliability and Factor Validity of the 7-Item Social Physique Anxiety Scale (SPAS-7) among University Students in Iran. World Journal of Sport Sciences 2009;2:201-4.
6. Leary MR, Kowalski RM, Campbell CD. Self-presentational concerns and social anxiety: The role of generalized impression expectancy. Journal of Research in Personality 1988;22:308-21.
7. Harter S. Handbook of child psychology: Socialization, personality and social development. Developmental perspectives on the selfsystem. In Heatherington EM (editor). New York: Wiley, 1983:275- 386.
8. Hart EA, Leary MR, Rejeski WJ. The measurement of social physique anxiety. Journal of Spar-r & Exercise Psychology. 1989;11:94-104.
9. Hart TA, Flora DB, Palyo SA, Fresco DM, Holle C, Heimberg RC. Development and Examination of the Social Appearance Anxiety Scale. Assessment. 2008;15:48-59.
10. Cash TF, Fleming EC. The impact of body image experiences: Development of the body image quality of life inventory. Journal of Eating Disorder. 2002;31:455-60.
11. Clark DM, Wells A. A cognitive model of social phobia. Social phobia: Diagnosis, assessment and treatment. Rumination And Negative Appraisal In Social Phobia. In, Heimberg RG, Liebowitz MR, Hope DA, Schneier FR (editors). New York: Guilford Press, 1995:143-59.
12. Alden LE, Mellings TMB, Ryder AG. Social anxiety, social phobia, and the self. In Textbook of Social Phobia: Multiple Perspectives. The Essential Handbook of Social Anxiety for Clinicians. Hofmann SG, DiBartolo PM (editors). Needham Hill, MA: Allyn & Bacon. 2001:32-56.
13. Baldwin M, Sinclair L. Self esteem and if then contingencies of interpersonel acceptance Journal of Personality and Social Psychology. 1996;71:1130-41.
14. Arıcıoğulları Z. Ortaöğretim öğrencilerinde sosyal fobi ve benlik saygısı arasındaki ilişki ve bunları etkileyen faktörler. Yayınlanmamış Tıpta Uzmanlık Tezi, Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri AD, Diyarbakır 2001.
15. Joinson AN. Anonymity, disinhibition and social desirability on the Internet. Behaviour Research Methods, Instruments and Computers. 1999;31:433-8.
16. De Jong PJ. Implicit self-esteem and social anxiety: differential selffavouring effects in high and low anxious individuals. Behaviour Research and Therapy. 2002;40:501-8.
17. Torucu BK.“13-14 Yaşındaki Gençlerin Sosyo-Ekonomik Düzeyi ve Anne-Baba Tutumlarındaki Farklılıkların Belirlenip Benlik Saygısına Etkisinin Araştırılıp, Karşılaştırılması”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1990 İzmir.
18. Pınar R. Obezlerde Depresyon, Benlik Saygısı Ve Beden İmajı: Karşılaştırmalı Bir Çalışma. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2002;6:30-41.
19. Tan M, Karabulutlu E. Sürekli ayaktan periton diyalizi (Sapd) uygulanan hastaların benlik saygısı ve beden imajını algılayışları. Atatürk Üniv. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2004;7:67-73.
20. Rosenberg M. Society and the adolescent self-image. Princeton, NJ: Princeton University Press, 1965.
21. Erman K, Şahan A, Can S. Sporcu bayan ve erkeklerin benlik saygısı düzeylerinin karşılaştırılması. http://www.bilalcoban. com/index, adresinden 21 Şubat 2008 tarihinde indirilmiştir.
22. Çuhadaroğlu F: Adolesanlarda benlik saygısı. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Psikiyatri AD, Ankara, 1986.
23. Tuğrul C. Alkoliklerin çocuklarının aile ortamlarındaki stres kaynakları, etkileri ve stresle başa çıkma yolları. Türk Psikoloji Dergisi. 1994;9:57-73. 24. Demirtaş A, Dönmez A. Yakın ilişkilerde kıskançlık: bireysel, ilişkisel ve durumsal değişkenler. Türk Psikiyatri Dergisi. 2006;17:181-91.
25. Doğan T. Sosyal görünüş kaygısı ölçeğinin Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2010;39:151-9.
26. Beck AT. An inventory for measuring depression. Arch Gen Psychiatry 1961;4:561-71.
27. Tegin B. Depresyonda bilişsel bozukluklar: Beck modeline göre bir inceleme. Hacettepe Üniversitesi Yayınlanmamış Doktora Tezi, Psikoloji Bölümü, Ankara 1980.
28. Beck AT, Epstein N, Brown G. An inventory for measuring clinical anxiety: Psychometric properties. J Consult Clin Psychol. 1988;56:893-7.
29. Ulusoy M, Şahin N, Erkman H. Turkish Version of The Beck anxiety inventory: psychometric properties. J Cognitive Psychotherapy: Int Quaterly. 1998;12:28-35.
30. Set T, Dağdeviren N, Aktürk Z. Ergenlerde cinsellik. Genel Tıp Derg. 2006;16:137-41.
31. Yelsma P, Yelsma J. Self-Esteem and social respect with in the high school., Journal of Social Psychology. 1998;4:138.
32. Hart D. Self-concept in the social context of the adolescent. In Textbook of Self, ego, and identity: Integrative approaches. Lapsley D, Power F (editors). New York: Springer-Verlag, 1988:71- 90.
33. Ruble DN, Boggiano AK, Feldman NS, Loebl JH. Developmental analysis of the role of social comparison in self-evaluation. Developmental Psychology.1980;16:105-15. (Reprinted in Damon W (editor). Social and personality development: Essays in the growth of the child. New York: Norton, 1983.
34. Torucu KB. “13-14 Yaşındaki Gençlerin Sosyo-Ekonomik Düzeyi ve Anne-Baba Tutumlarındaki Farklılıkların Belirlenip Benlik Saygısına Etkisinin Araştırılıp, Karşılaştırılması”. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir 1990.
35. Aksoy A. Lise son sınıf öğrencilerinin özsaygı ve denetim odağını etkileyen bazı değişkenlerin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara 1992.
36. Coleman J, Hendry L. The Nature of Adolescence. Second Edition, London: Routledge, 1990: 47. 37. Kassin S. “ Psychology”, Second Edition, New Jersey: Prentice Hall, 1998: 33.
38. Galletly C, Clark A, Tomlinson L. A Group program for obese, infertile women: weight loss and improved psychological health. J Psychosom Obstet Gynaecol. 1996;17:125-8.
39. Kessler RC, Nelson CB, Mc Gonagle KA. Comorbidity of DSM-III-R major depressive disorder in the general population results from the US National Comorbidity Survey. Br J Psychiatry. 1996;30:17- 30.